Վիքիպեդիա

Ում Կուլսում

Ում Կուլսում (մասրի՝ أمّ كلثوم, իսկական անունը` Ֆաթմա բինտ Էբրահիմ էս Ասսեդ էլ Բելտագի, արաբ․՝ طماى الزهايرة‎‎, դեկտեմբերի 31, 1898(1898-12-31)[1], Tamay Ez-Zahayra, El Senbellawein, Դակահլիա, Եգիպտոսի խեդիվատ, Եգիպտոս - փետրվարի 3, 1975(1975-02-03)[2][1][3], Կահիրե, Եգիպտոս), Եգիպտացի երգչուհի, դերասանուհի։ Հայտնի է դարձել արաբական երգերի կատարմամբ։ Արաբական աշխարհի հայտնի երգչուհիներից մեկն է։ Տիրապետել է կոնտրալտո ձայնին[4]։ Չնայած նա արդեն 40 տարի է, ինչ մահացած է, բայց համարվում է 20-րդ դարի արաբական աշխարհի ամենանշանավոր կատարողը։

Ում Կուլսում
Դիմանկար
Ծնվել էդեկտեմբերի 31, 1898(1898-12-31)[1]
ԾննդավայրTamay Ez-Zahayra, El Senbellawein, Դակահլիա, Եգիպտոսի խեդիվատ, Եգիպտոս
Մահացել էփետրվարի 3, 1975(1975-02-03)[2][1][3] (76 տարեկան)
Մահվան վայրԿահիրե, Եգիպտոս
ԳերեզմանԿահիրե
Քաղաքացիություն Եգիպտոսի թագավորություն,  Եգիպտոսի Հանրապետություն և  Արաբական Միացյալ Հանրապետություն
Մայրենի լեզուեգիպտական արաբերեն
Կրոնիսլամ
Մասնագիտություներգչուհի, դերասանուհի և կինոդերասանուհի
ԱմուսինHassan Alhifnawy?
Պարգևներ և
մրցանակներ
Եգիպտոսի Հանրապետության շքանշան Բարեգորձության շքանշան Order of the Two Rivers Վերածննդի բարձրագույն շքանշան Հանրապետության շքանշան Մատուցած ծառայությունների համար շքանշան և Մայրու ազգային շքանշան
 Umm Kulthum Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Մանկություն խմբագրել

Ֆաթմա բինտ Էբրահիմ էս-Սայեդ էլ-Բելտագին ծնվել է 1904 թվականի մայիսի 4-ին, աղքատ ընտանիքում, Տայմայ էզ Զախայրա գյուղում (Դակահլիա (մուհաֆազ), Էս-Սիմբիլավեյն շրջան), Նեղոսի դելտայում։ Մեծացել է քրոջ և եղբոր հետ[5]։

Նրա հայրը տեղի մզկիթի իմամն էր։ Նա դստերը ղուրան կարդալ է սովորեցրել և նա, ինչպես ասում են, հիշում էր ողջ գիրքը։ Ում Կուլսումի խնդրանքով ծնողները նրան տարել են ղուրանական դպրոցում սովորելու[6]։

Ստեղծագործության սկիզբ խմբագրել

Դեռ մանկուց նա երգեցողության տաղանդ ուներ։ Նրա հայրը աշխատում էր կրոնական տոնակատարությունների ժամանակ երգելով և նաև ղուրան էր կարդում։ 5 տարեկանից Ում Կուլսումը գաղտնի կրկնում էր հոր երգերը։ Շուտով հայրը դա նկատում է և թույլ է տալիս նրան իր հետ միասին երգել տոնակատարությունների ժամանակ։ Հոր երգչախումբը հայտնի էր դառնում և հյուրախաղերի է գնում նաև Ում Կուլսումի ձայնի շնորհիվ։ Ըստ մուսուլմանական սովորույթների` աղջիկը չէր կարող ելույթ ունենալ տղամարդ հանդիսատեսների առաջ, այդ պատճառով մի քանի տարի շարունակ հայրը նրան տղայի շորեր էր հագցնում[6]։

16 տարեկանում նրան նկատում է հայտնի երգիչ Աբու-լ-Ալյա Մուհամեդը, որը նրան դասական խաղացանկ է սովորեցնում։ 1920 թվականին նրան հանդիպում է կոմպոզիտոր Զաքարիա Ահմեդը։ Ըստ կոմպոզիտորի խոսքերի նա «այդ օրվանից չի կարողանում մոռանալ նրա ձայնը»[6]։ Ում Կուլսումը մի քանի անգամ այցելել է Կահիրե և չնայած որ հայրը դեմ էր, նա 1923 թվականին ընդմիշտ տեղափոխվում է մայրաքաղաք։

Ճանաչում խմբագրել

Կահիրեում Ում Կուլսումը հոր ֆինանսական աջակցությամբ ուդ նվագել է սովորել և թարմացրել է իր խաղացանկը։ Շուտով նա դառնում է Եգիպտոսի ամենահայտնի երգչուհիներից մեկը։ 1932 թվականին Ում Կուլսումը գնում է առաջին միջազգային հյուրախաղերին` այցելելով Դամասկոս, Բաղդադ, Բեյրութև Տրիպոլի։

1935 թվականին Ում Կուլսումը նկարահանվել է իր առաջին ֆիլմում, այդ թվականին նա նաև առաջնախաղ է ունեցել ռադիոյով[7]։ 1937 թվականից եղել է Կահիրեի ռադիոյի մենակատար, 1930-1940 թվականներին նկարահանվել է որոշ երաժշտական ֆիլմերում։

Ում Կուլսումը ելույթ է ունեցել նաև թագավորական ընտանիքի առջև։ 1944 թվականին Եգիպտոսի արքա Ֆարուկ Առաջինը նրան շնորհել է գերազանցության բարձրագույն շքանշան, որը նախկինում տրվում էր քաղաքական գործիչներին և թագավորական ընտանիքի անդամներին։

Ում Կուլսումի կարիերան դեպի բարձունքն էր գնում և նրա հանրաճանաչության գագաթնակետը համընկել է 1950-ական թվականների բուռն ժամանակաշրջանին։

Եգիպտոսի նախագահ Գամալ Աբդել Նասերը նույնպես հիանում էր Ում Կուլսումի տաղանդով, չնայած նրան, որ նա երգել էր թագավորի առջև։ Գամալ Աբդել Նասերի ելույթներն ու քաղաքական խոսքը հաճախ հեռարձակվում էր ռադիոյով նրա երգերից անմիջապես հետո` լսարանն առավելագույնի հասցնելու համար[8]։

1970 թվականին Ում Կուլսումը հյուրախաղերով մեկնել է ԽՍՀՄ[8]։ Այդ ժամանակ նրա համերգը չի կայացել, քանի որ Եգիպտոսում մահացել էր Գամալ Աբդել Նասերը, և նա շտապ վերադարձել է Կահիրե։

1973 թվականին Ում Կուլսումը թոշակի է անցել[4]։ Մահացել է 1975 թվականի փետրվարի 3-ին։ Երգչուհու թաղմանը մասնակցել են արաբական երկրի շատ առաջնորդներ, իսկ ի նշան վշտի Կահիրեի փողոցներ են դուրս եկել մոտ 4 միլիոն մարդ։

2008 թվականի ապրիլի 29-ին Դուբայում տեղի ունեցած աճուրդի ժամանակ երգչուհու սիրելի զարդը` ինը շարքանոց վզնոցը, որը կազմված էր 1888 մարգարիտներից և որը նվիրել էր շեյխ Զայիդ իբն Սուլտան ալ-Նահյանը, վաճառվել է 1,38 միլիոն դոլարով[9], իսկ գլխաշորը և բեմական ակնոցները` 5,5 միլիոն դոլարով։

Հիշատակ խմբագրել

1982 թվականին Եգիպտոսում կոմպոզիտորների և արաբական երգերի կատարողների համար սահմանվել է Ում Կուլսումի անվան մրցանակ։

Կահիրեում Նիլոմետրի մոտակայքում տեղակայված է Ում Կուլսումի թանգարանը, այնտեղ առկա է ձայնագրությունների արխիվ և տարբեր այլ ցուցանմուշների արխիվ` կապված երգչուհու հետ[8]։

Իսրայելական Հայֆա քաղաքում գործում է երգչուհու անունը կրող վեգանական ռեստորան[10]։

Արաբական երաժշտական հասարակության նախագահ Ռատիբա Ալ-Խեֆնին հիմնել է Ում Կուլսումի անվան արաբական երաժշտական խումբը[11]։

Սկավառակագրություն խմբագրել

  • Aghadan alqak («Shall I see you tomorrow?») maqam ajam (1971)
  • Ana Fi Entezarak (« I am waiting for you») (1943)
  • Alf Leila wa Leila («One Thousand and One Nights»)…..maqam nahawand (1969)
  • Arouh li Meen or Arook Lemeen («Whom Should I Go To»)…….maqam rast (1958)
  • Al Atlal («The Ruins»)……maqam huzam (1966)
  • Amal Hayati"; Sono («Hope of My Life») (1965)
  • Ansak Ya Salam («Forget you? Come on!») (1961)maqam rast
  • Aqbal al-layl («Night has arrived») (1969)
  • Araka asiya al-dam («I see you refusing to cry») (1964)
  • 'Awwidt 'ayni («I accustomed my eyes») (1957) maqam kurd
  • Baeed Anak («Away From You»)…….maqam bayyati (1965)
  • Betfaker fi Meen («Who Are You Thinking Of?»)…..maqam bayati (1963)
  • Dalili Ehtar («I am lost») (1955) maqam kurd
  • Dhikrayatun (Qessat Hobbi or the story of my love) («memories»)(1955)
  • El Hobb Kolloh («All The Love»)…….maqam rast (1971)
  • Ental Hobb («You Are The Love»)…….maqam nahwand (1965)
  • Enta Omri — Sono («You Are the love of my life»)…….. maqam kurd (1964)
  • Es’al Rouhak («Ask yourself»)maqam hugaz kar (1970)
  • Fakarouni («They reminded me»)…….maqam rast (1966)
  • Fit al-ma' ad ("It Is Too Late"or «the rendezvous is over») Sono Cairo…….maqam sikah (1967)
  • Gharib' Ala Bab erraja («Stranger at the door of hope») (1955)
  • Ghulubt asalih («Tired of forgiving») (1946)
  • Hadeeth el Rouh («The Talk of The Soul»)……maqam kurd (1967)
  • Hagartek or Hajartak («I left You») EMI (1959)
  • Hasibak lil-zaman («I will leave you to Time») (1962)
  • Hathehe Laylati («This is My Night»)……maqam bayyati (1968)
  • Hayart Albi Ma’ak («You Confused My Heart»)……maqam nahwand (1961)
  • Hakam 'alayna al-haw’a («Love has ordered me») (1973)
  • Hobb Eih («Which Love»)…..maqam bayyati (1960)
  • Howwa Sahih El-Hawa Ghallab («Is love really stronger?») (1960)maqam saba
  • Kull al-ahabbah («All the friends») (1941)
  • La Diva — CD, EMI Arabia, 1998
  • La Diva II — CD, EMI Arabia, 1998
  • La Diva III — CD, EMI Arabia, 1998
  • La Diva IV — CD, EMI Arabia, 1998
  • La Diva V — CD, EMI Arabia, 1998
  • Leilet Hobb («a Night of Love») (1973)maqam nahawand
  • Lel Sabr Hedod («Patience Has Limits»)……maqam sikah (1964)
  • Lessa Faker («You Still Remember»)…….maqam ajam (1960)
  • Men Agl Aynayk («For your eyes») (1972)
  • Othkorene («Remember Me») (1939)
  • Raq il Habeeb («My Beloved Tendered Back») (1941)
  • Retrospective — Artists Arabes Associes
  • Rihab al-huda (al-Thulathiyah al-Muqaddisah) («the paths to repentance or the holly trinity»)(1972)
  • Rubaiyat Al-Khayyam («Quatrains of Omar Khayyám»)…….maqam rast (1950)
  • Sirat el Houb («Tale of Love»)…….maqam sikah (1964)
  • Toof we Shoof («Wander and wonder») (1963)
  • The Classics — CD, EMI Arabia, 2001
  • Wi-darit il-ayyam («And Time Passed By»)…….maqam nahwand (1970)
  • Ya Karawan («O Plover») (1926)
  • Yali Kan Yashqiq Anini («You who enjoyed my cries») (1949)
  • Ya Msaharny («You that keeps me awake at night») (1972) maqam rast
  • Ya Zalemny («You who were unjust to me») (1954)maqam kurd
  • Zalamna El Hob («We Have Sinned Against Love») (1962)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
  4. ↑ 4,0 4,1 «Funeral for a Nightingale» (անգլերեն). Time. 1975 թ․ փետրվարի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 6-ին.
  5. ↑ «Գյուղում կար 280 տուն և 1665 բնակիչ». — Virginia Danielson. The voice of Egypt. — էջ 21.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Stefanie Gsell (Lang), ISBN 3-631-47145-9։
  7. ↑ «Տիկին Ում Կուլսուն». o-egypt.kiev.ua. 2009 թ․ հունվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 6-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Նշանավոր եգիպտացի երգչուհու գլխաշորը վաճառել են 5,5 միլիոն դոլարով». Вести.ру. 2008 թ․ մայիսի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 6-ին.
  9. ↑ «Արաբ երգչուհու վզնոցը վաճառվել է 1,38 միլիոն դոլարով». «Ռուսական հոբելյանական ցանց» տեղեկատվական, վերլուծական ընկերություն. 2008 թ․ մայիսի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 6-ին.
  10. ↑ https://www.rest.co.il/rest/80280538/
  11. ↑ Michael Frishkopf, A Historty of Music and Singing on Egyptian Radio and Television, ISBN 978-977-416-293-0։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ում Կուլսում» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ում_Կուլսում&oldid=9416031» էջից