Շառլ Ֆուրիե
Ֆրանսուա Մարի Շառլ Ֆուրիե (ֆր.՝ François Marie Charles Fourier ապրիլի 7, 1772[1][2][3][…], Բեզանսոն - հոկտեմբերի 10, 1837[2][3][4][…], Փարիզ), ֆրանսիացի ուտոպիստ սոցիալիստ։
 ֆր.՝ Charles Fourier | |
|---|---|
_(1).jpg) | |
| Ծնվել է | ապրիլի 7, 1772[1][2][3][…] Բեզանսոն |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 10, 1837[2][3][4][…] (65 տարեկան) Փարիզ |
| Գերեզման | Մոնմարտր գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Ուղղություն | ուտոպիական սոցիալիզմ |
| Մասնագիտություն | տնտեսագետ, սոցիոլոգ, փիլիսոփա և գրող |
| Գործունեության ոլորտ | Fourierism? |
| Տիրապետում է լեզուներին | ֆրանսերեն[1] |
| Ազդվել է | Նիկոլա Ռետիֆ դը լա Բրետոնն |
Ներշնչվել է
| |
Ստորագրություն | |
 Charles Fourier Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն և աշխատանքներ խմբագրել
Ծնվել է վաճառականի ընտանիքում։ Համարյա ողջ կյանքի ընթացքում ծառայել է առևտրական տներում։ Ֆուրիեի աշխարհայացքում արտացոլվել է Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության արդյունքներից նրա խոր հիասթափությունը։ Իր պատմական և սոցիալական հայացքներն առաջին անգամ շարադրել է «Համաշխարհային ներդաշնակություն» հոդվածում (1803), «Առևտրական շառլատանության մասին» անանուն գրքույկում (1807) և «Չորս շարժումների և համընդհանուր ճակատագրի տեսություն» գրքում (1808)։
Հայացքներ խմբագրել
Նա ապագա հասարակության կազմակերպման պլանը մշակել է «Տրակտատ տնայնագործական-հողագործական ասոցիացիայի մասին» (հ. 1—2, 1822) և «Նոր տնտեսական սոցիետար աշխարհ» (1829) երկերում։ Շառլ Ֆուրիեն ելնում էր ֆրանսիական մատերիալիզմից, մերժհւմ իդեալիզմը, ագնոստիցիզմը և մետաֆիզիկան, տիրապետում էր դիալեկտիկային։ Սակայն նրա հայացքները մանրբուրժուականության կնիք էին կրում, դուրս չէին գալիս պատմության իդեալիստական ըմբռնման շրջանակներից։ Նոր հասարակության կառուցման տեսական հիմնավորումը Ֆուրիեն զուգակցել է կապիտալիստական հարաբերությունների, շահագործման և անարդարությունների քննադատությամբ՝ դրանով իսկ հակադրվելով Լուսավորականության սոցիալական փիլիսոփայությանը և տնտեսագիտական ուսմունքներին։
Ըստ Ֆուրիեի, հասարակությունը հաջորդաբար անցնում է եդեմականության («դրախտային նախնադար), վայրենության, բարբարոսության և քաղաքակրթության (կապիտալիզմ) շրջանները. քաղաքակրթությանը պատմակական անհրաժեշտությամբ փոխարինելու պետք է գա բարձրագույն հասարակարգը, ներդաշնակության հասարակարգը։ Ֆուրիեն աշխատավորության շահերից ելնելով, առաջադրել էր ապագա «ներդաշնակ աշխարհ» ստեղծելու խնդիրը։ Այդ հասարակության առաջին բջիջը «փաղանգն» է, որը պետք է ապահովեր գյուղատնտեսական արդյունաբերական աշխատանքի միացումը, բարձրացներ աշխատանքի արտադրողականությունը, հասարակության բոլոր անդամների համար ստեղծեր նյութական բարիքների առատություն և համակողմանի զարգացման հնարավորություն, վերացներ քաղաքի և գյուղի հակադրությունը։
Շառլ Ֆուրիեի ուսմունքը զգալի ազդեցություն է գործել Եվրոպայի և Ամերիկայի մի շարք երկրների սոցիալիստական և փիլիսոփայական մտքի վրա։
Երկեր խմբագրել
- CEuevres completes, v. 1—6, P., 1841— 1870
- CEuvres completes, v. 1—12, P., 1966— 1968 Избр. соч., т. 1-4, М.-Л., 1951-54
Գրականություն խմբագրել
- Бебель А., Шарль Фурье, его жизнь и учение, пер. с нем., М., 1923
- Иоаннисян А. Р. Шарль Фурье, М., 1958
- Зильберфарб И. И., Социальная философия Шарля Фурье и её место в истории социалистической мысли первой половины XIX в., М., 1969
- Armand F., Fourier, v. 1—2, P., 1937
Ծանոթագրություններ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շառլ Ֆուրիե» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|