Շանդոր Գերգեյ
| Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Շանդոր Գերգեյ (հունգ.՝ Gergely Sándor, փետրվարի 2, 1896[1][2], Deutschkreutz, Oberpullendorf District, Բուրգենլանդ, Ավստրիա - հունիսի 14, 1966[1][2], Բուդապեշտ, Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետություն[2] իսկական անուն ազգանունը Ալեքսանդր Գրյունբաում հունգ.՝ Grünbaum Sándor հունգարացի գրող, լրագրող), խմբագիր, հասարակական գործիչ, Կոսութի մրցանակի դափնեկիր։
Շանդոր Գերգեյ | |
|---|---|
| Ծնվել է | փետրվարի 2, 1896[1][2] |
| Ծննդավայր | Deutschkreutz, Oberpullendorf District, Բուրգենլանդ, Ավստրիա |
| Վախճանվել է | հունիսի 14, 1966[1][2] (70 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Բուդապեշտ, Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետություն[2] |
| Գերեզման | Ֆարկաշրետի գերեզմանոց[3][4] |
| Մասնագիտություն | լրագրող, խմբագիր և քաղաքական գործիչ |
| Քաղաքացիություն |  Հունգարիա |
| Կուսակցություն | Հունգարիայի կոմունիստական կուսակցություն[5], Հունգարիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն[5] և Հունգարիայի աշխատավորների կուսակցություն[5] |
| Պարգևներ | |
Կենսագրություն խմբագրել
Շանդոր Գերգեյը հրեական ծագում ուներ[6]։ Նա դպրոցն ավարտելուց հետո որոշ ժամանակ աշխատել է որպես լրագրող։ 1915 թվականից եղել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի մասնակից։ Կռվել է Արևմտյան ռազմաճակատում, որտեղ էլ վիրավորվել և կուրացել է։ Մի քանի վիրահատություններից հետո 1920 թվականին վերականգնվել է նրա տեսողությունը։ Շանդոր Գերգեյը 1923 թվականին խմբագրել է Կապույտ թռչուն թերթը։ 1924-1925 թվականներին նա ղեկավարել է Միշկոլց տեղեկագիրը, սակայն իր արմատական հայացքների պատճառով հեռացվել է աշխատանքից։ Եղել է Հունգարիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ, իսկ 1926 թվականից՝ Հունգարիայի ընդհատակյա կոմունիստական կուսակցության անդամ[7]։ 1929 թվականին հեռացվել է Հունգարիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունից։
Շանդորը 1931 թվականին գաղթել է ԽՍՀՄ։ 1931-1945 թվականներին ապրել է ԽՍՀՄ-ում, որտեղ խմբագրել է Մանգաղ և մուրճ ամսագիրը։ Ապա 1937 թվականից եղել է Նոր ձայն ամսագրի խմբագիրը։ 1945 - 1951 թվականներին եղել է Հունգարիայի գրողների ազատ միության նախագահ։
Ստեղծագործություն խմբագրել
Գերգեյը 1922 թվականին հրատարակել է Անապատը պատմվածքների ժողովածուն։ Աշխարհը (1924 թվական, ռուսերեն թարգմանությամբ Գիշերը Բուդապեշտի վրա, 1937 թվական) և Ֆիցկո Ահրեմի զարմանալի կյանքը (1925) վեպերում քաղաքի ստորին խավերի կյանքը պատկերված է նատուրալիզմի տարրերով։ Կոմունիստների ընդհատակյա աշխատանքի մասին են պատմում Փայտաթրթուր (1929 թվական, ռուսերեն թարգմանություն 1933 թվական) և Ինչ-որ բան է պատրաստվում (1931 թվական ռուսերեն թարգմանություն 1932 թվական) վեպերը։
Հունգարական գյուղացիական պատերազմի Գյորգի Դոզսա պատմական եռագրության և Թմբուկի որոտները (1934) վեպի հեղինակ է։ 1952 թվականին նա հրատարակեց Թեժ ամառ վեպը հունգարական նոր գյուղի մասին։ Փշոտ արահետը վեպը մտավորականի դեպի բանվորական շարժում անցած ճանապարհի մասին է։
Մատենագիտություն խմբագրել
- 1922 թվական, Սիվաթագ պատմվածք հունգ.՝ Sivatag
- 1924 թվական, Բեկե վեպ հունգ.՝ Béke
- 1925 թվական, Աչրեմ Գայի հրաշալի կյանքը վեպ հունգ.՝ Achrem Fickó csudálatos élete
- 1927 թվական, Ծեծել են կամուրջը վեպ
- 1927 թվական, Խաղում ենք փողոցում վեպ
- 1929 թվական, Սու վեպ
- 1929 թվական, Դոզայի գյուղացիական հեղափոխության պատմություն պատմական ուսումնասիրություն
- 1930 թվական, Ժողովրդական տոնավաճառ
- 1930 թվական, Աշխատավորների մշակույթ
- 1931 թվական, Ինչ-որ բան պատրաստվում է
- 1934 թվական, Թմբուկը բախվում է
- 1936 թվական, Ջենթլմենի աթոռ
- 1937 թվական, Ասպետներ և հերոսներ
- 1937 թվական, Անանունը
- 1939 թվական, Մեծ ճամբար
- 1940 թվական, Ասպետներ և հերոսներպիես
- 1941 թվական, Մաշկ հեքիաթ
- 1943 թվական, Նոր գյուղ
- 1943 թվական, Դեհկանների երկրում
- 1945 թվական, Կրակոտ գահ
- 1946 թվական, Գեղեցիկ ջենտլմենի առօրյան հեքիաթ
- 1947 թվական, Վերջին գործողությունը վեպ
- 1948 թվական, Կասկած հեքիաթ
- 1949 թվական, Նոր աշխարհը կառուցվում է հոդված
- 1949 թվական, Անտառը կանչում է հեքիաթ
- 1950 թվական, Գայլեր
- 1951 թվական, Գյուղի հաշվետվություն
- 1952 թվական, Թեժ ամառ վեպ
- 1952 թվական, Ձորի եզրին հեքիաթ
- 1952 թվական, Հանդիպում հեքիաթ
- 1954 թվական, Արցունքները չորանում են վեպ
- 1955-1956 թվական, Խորդուբորդ ճանապարհ վեպ
- 1957 թվական, Աշնանային առավոտ
- 1957 թվական, Մեծ Երկիր
- 1958 թվական, Մարդկանց մեջ
- 1961 թվական, Արգելված ճանապարհներ վեպ
- 1964 թվական, Դուք կարող եք տեղափոխվել ավելի բարձր դասարան վեպ
- 1965 թվական, Լսելիս
- 1966 թվական, Գյորգի Դոզսա I-II-III. Եռագրություն
- 1967 թվական, Ինչ-որ բան պատրաստվում է - Սու - Մարդկային տոնավաճառ
- 1968 թվական, Մարդկանց մեջ I-II. դրամա
- 1971 թվական, դրամաներ Ներածություն
- 1975 թվական, Հավատքով և խառնվածքով Հոդվածների ամփոփում
Գրականություն խմբագրել
- Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. 1969—1978.
- Большой Энциклопедический словарь. 2000.
- Энциклопедический словарь. 2009.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ https://epa.oszk.hu/00000/00003/00030/adattar.html
- ↑ https://epa.oszk.hu/00000/00003/00030/nevmutato.html
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Hungarian National Namespace — 2019.
- ↑ https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jx20040819002
- ↑ https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12728023n
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Gergely Sándor(հունգարերեն)