Շահան Պերպերյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Պերպերյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Շահան Ռեթեոսի Պերպերյան (օգոստոս 1891[1], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն - հոկտեմբերի 9, 1956[2], Փարիզի 14-րդ շրջան, Փարիզ), հայ մանկավարժ, երաժշտագետ, խմբավար, հոգեբան, փիլիսոփա։
| Շահան Պերպերյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոս 1891[1] |
| Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 9, 1956[2] (65 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Փարիզի 14-րդ շրջան, Փարիզ |
| Գերեզման | Հայ մտավորականների դամբարան[3] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Ազգություն | հայ |
| Կրթություն | Փարիզի համալսարան |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, փիլիսոփա և հոգեբան |
| Ծնողներ | հայր՝ Ռեթեոս Պերպերյան |
| Երեխաներ | Արտավազդ Պերպերյան |
Նկարիչ Արտավազդ Պերպերյանի հայրն է։
Կենսագրություն խմբագրել
Ավարտել է Կ․ Պոլսի Պերպերյան վարժարանը, 1906-1907 թվականներին նույն վարժարանում դասավանդել է գրականություն և գիտություններ։ 1908 թվականից Փարիզում հետևել է Սորբոնի համալսարանի փիլիսոփայության և արվեստների մասնաճյուղերի դասընթացներին։ 1911 թվականին ստանձնել է Պերպերյան վարժարանի տնօրինությունը (մինչև 1922 թվականը)։ 1918 թվականին ընտրվել է Հայ ուսուցչական միության կեդրոնական վարչության ատենապետ,1919 թվականին՝ Կեդրոնական ուսանողական խորհրդի անդամ, գործուն մասնակցություն է ունեցել Կ․ Պոլսի Հայ արվեստի տան (Հայարտուն) հիմնադրմանը, ստանձնել նախագահությունը։ Հրապարակախոսական աշխատանք է տարել պոլսահայ մամուլում («Ոստան»), 1922 թվականին Գ․ Գավաֆյանի, Վահան Թեքեյանի, Հակոբ Օշականի և Կոստան Զարյանի ընկերակցությամբ հրատարակել է «Բարձրավանք» գրական-գեղարվեստական հանդեսը։ 1922 թվականի աշնանը մեկնել է Գերմանիա, Դրեզդենի դալկրոզյան հաստատությունում ուսումնասիրել պարարվեստ (1922-1924 թվականներին)։ 1924 թվականին, Կահիրեում, եղբոր՝ Օննիկ Պերպերյանի հետ, վերաբացել է Պերպերյան վարժարանը։ 1934 թվականին հրավիրվել Երուսաղեմի ժառանգավորաց վարժարան, Հակոբ Օշականի հետ հիմնել Հայ մշակութային միությունը (1940—1947 թվականներ)։ 1944 թվականից Անթիլիասի դպրեվանքում դասավանդել է փիլիսոփայություն։ Լինելով Ա․ Բերգսոնի աշակերտը, Պերպերյանը որոշ առարկաներ դասավանդել է իդեալիստական և կրոնական մեկնաբանությամբ։ Պերպերյանը հիմնել և ղեկավարել է Կահիրեի Պերպերյան վարժարանի (1924-1934) և Հայ գեղարվեստասիրաց միության (1932-1934) երգչախմբերը։ Եղանակավորել է Հ․ Թումանյանի, Ա․ Իսահակյանի, Վ․ Տերյանի, Դ․ Վարուժանի, Վ․ Թեքեյանի, Ռ․ Սևակի, Հ․ Օշականի, Ռ․ Պերպերյանի և այլոց մի շարք բանաստեղծություններ, կատարել պարադրական ձևավորումներ։ Հեղինակ է բազմաթիվ երաժշտագիտական հոդվածների և «Կոմիտաս վարդապետ, անձը և գործը» (1936), «Երկու ժամանակներ» (1943) և այլ աշխատությունների։
Մատենագիտություն խմբագրել
- Տէր Խաչատուրեան, Ա. Շահան Ռ. Պէրպէրեան (1891–1956), Պէյրութ, 1969։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjMtMTAtMDQiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MjczMDk4O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=52%2C-537&uielem_islocked=1&uielem_zoom=194&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Երաժշտություն (ֆր.)
- ↑ https://www.geneanet.org/cimetieres/view/3466480
Գրականություն խմբագրել
- Սահակ Վարդապետ։ Երաժիշտը։ Հասկ։ Antelias, 1956, pp 458–9:
- Գ. Վ. [Գարեգին Վարդապետ]։ Շահան Պէրպէրեան (1891-1956). Հասկ։ 1956, pp 455–8:
- Արշակ Ալպօյաճեան։ Թորգոմ Պատրիարք Գուշակեան։ Հրատ. Մտաւորական Սպասարկութեանց Գրասենեակի։ Կահիրե, 1940։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 278)։ 
|