Նյու Օլեսուն
Նյու Օլեսուն (նորվ.՝ Ny-Ålesund, «Նոր Օլեսուն»), բնակավայր Նորվեգիայում` Շպիցբերգենի կղզեխմբում։ Համարվում է մշտական բնակչություն ունեցող ամենահյուսիսային բնակավայրն աշխարհում։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Նյու Օլեսուն | ||
 | ||
| Երկիր |  Նորվեգիա | |
| Հիմնադրված է | 1916 թ. | |
| ԲԾՄ | 18 մետր | |
| Բնակչություն | 35 մարդ | |
| Ժամային գոտի | Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ | |
| ||
Պատմություն խմբագրել
Նյու Օլեսունը հիմնադրվել է 1916 թվականին Kings Bay Kull ընկերության կողմից, ինչպես կղզեխմբի ժամանակակից մնացած բնակավայրերը, որոնք ստեղծվել են ածխահանքերը շահագործելու համար։ Այդ թվականի ամռանը երկու նավով 30 մարդ է ուղևորվում Նյու Օլեսուն, ովքեր, տեղ հասնելով, սկսում են աշխատանքներ տանել ածուխի հանքերը շահագործելու ուղղությամբ։ Եվս 30 մարդ է ժամանում 1917 թվականին, և սկսվում է քաղաքի կառուցումը։ Մինչև ձմեռ ավարտին է հասցվում շենքերի, երկաթուղու կառուցումը[1]։ 64 մարդ առաջին անգամ ձմեռում է Նյու Օլեսունում։ 1918 թվականին բնակչության թիվը հասնում է 300-ի։ Հետագա տարիներին կառուցվում են նոր տներ։ 1921 թվականին քաղաքում բնակություն են հաստատում ընտանիքներ, շուտով բացվում է դպրոց[2]։ Սակայն 1929 թվականին դադարեցվում է ածխի արդյունահանումը։ Այն վերսկսվում է 1945 թվականին, երբ նորվեգական կառավարությունը իր վրա է վերցնում բոլոր ծախսերը։ 1963 թվականին՝ ածխի գների անկումից և որոշ ածխահանքերի մասնակի փլուզումից հետո, ինչը հանգեցնում է բանվորների մահվան, ածխահանքերի շահագործումը վերջնականապես դադարեցվում է։
1925, 1926, 1928 թվականներին ինքնաթիռներով ու դիրիժաբլներով դեպի Հյուսիսային բևեռ իրենց գիտարշավները Նյու Օլեսունից են սկսել Ռուալ Ամունդսենը և Ումբերտո Նոբիլեն[3]։
Դրանից հետո Նյու Օլեսունը գրեթե դատարկվել է, սակայն 1968 թվականին այն կրկին սկսում է զարգացում ապրել որպես գիտահետազոտական կենտրոն։ Բացի Նորվեգիայից` բնակավայրում իրենց հետազոտական կայաններն ունեն Հոլանդիան, Գերմանիան, Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան, Իտալիան, Ճապոնիան, Հարավային Կորեան և Չինաստանը։
Կլիմա խմբագրել
| Նյու Օլեսունի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 2 (36) |
3 (37) |
3 (37) |
3 (37) |
6 (43) |
9 (48) |
11 (52) |
11 (52) |
11 (52) |
5 (41) |
3 (37) |
5 (41) |
11 (52) |
| Միջին բարձր °C (°F) | −11 (12) |
−12 (10) |
−11 (12) |
−8 (18) |
−1 (30) |
2 (36) |
6 (43) |
5 (41) |
1 (34) |
−5 (23) |
−8 (18) |
−11 (12) |
−4 (25) |
| Միջին օրական °C (°F) | −12 (10) |
−13 (9) |
−12 (10) |
−9 (16) |
−2 (28) |
2 (36) |
5 (41) |
4 (39) |
−1 (30) |
−6 (21) |
−9 (16) |
−12 (10) |
−5 (23) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −13 (9) |
−16 (3) |
−14 (7) |
−11 (12) |
−3 (27) |
1 (34) |
4 (39) |
3 (37) |
−2 (28) |
−7 (19) |
−11 (12) |
−14 (7) |
−6 (21) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −33 (−27) |
−34 (−29) |
−37 (−35) |
−32 (−26) |
−15 (5) |
−5 (23) |
−1 (30) |
−2 (28) |
−13 (9) |
−19 (−2) |
−26 (−15) |
−32 (−26) |
−37 (−35) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 32 (1.26) |
36 (1.42) |
45 (1.77) |
23 (0.91) |
18 (0.71) |
18 (0.71) |
28 (1.1) |
28 (1.1) |
46 (1.81) |
37 (1.46) |
33 (1.3) |
31 (1.22) |
385 (15.16) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ {{{միավոր տեղումների օրեր}}}) | 15 | 15 | 14 | 16 | 16 | 15 | 16 | 16 | 18 | 20 | 20 | 16 | 197 |
| Միջ. ձնառատ օրեր | 15 | 14 | 14 | 15 | 14 | 6 | 3 | 2 | 11 | 18 | 18 | 15 | 145 |
| % խոնավություն | 71 | 78 | 76 | 74 | 76 | 81 | 83 | 80 | 77 | 71 | 71 | 69 | 76 |
| աղբյուր: Ny-Ålesund, Norway Travel Weather Averages | |||||||||||||
Տնտեսություն խմբագրել
Նյու Օլեսունում գործունեության միակ տեսակը գերազանցապես հետազոտական աշխատանքն է։ Զբոսաշրջությունը զարգացած չէ, քանի որ զբոսաշրջիկների ակտիվությունը կարող է խանգարել գիտաշխատողների աշխատանքին։ Բնակավայրը նախկինի պես Kings Bay Kull ընկերության սեփականությունն է։ Քաղաքի մշտական բնակչությունը կազմում է 30 մարդ, ամռան ամիսներին այն հասնում է 120-ի նոր հետազոտողների ժամանման հաշվին։
Պատկերասրահ խմբագրել
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Եվգենի Զինգեր Լեռների և սառցադաշտերի երկիր // Природа : ամսագիր. — 1997. — № 8 (984). — С. 30-45. — ISSN 0032-874X.
Հոդվածներ խմբագրել
- Սերգեյ Դոլյա (2016 թ․ օգոստոսի 29). «Աշխարհի ամենահյուսիսային քաղաքը». ЖЖ. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նյու Օլեսուն» հոդվածին։ |