Նիկոլայ Վվեդենսկի

Նիկոլայ Վվեդենսկի; Николай Введенский
Ծնվել է	ապրիլի 28 (մայիսի 10), 1852 կամ ապրիլի 28, 1852; Q4195781?, Q4414746?, Մեժդուրեչենսկի շրջան, Վոլոգդայի մարզ
Մահացել է	սեպտեմբերի 16, 1922 (70 տարեկան); Q4195781?, Q4414746?, Մեժդուրեչենսկի շրջան, Վոլոգդայի մարզ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ՌԽՖՍՀ
Մասնագիտություն	ֆիզիոլոգ
Հաստատություն(ներ)	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիոլոգիա
Անդամակցություն	Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Վոլգոգրադի հոգևոր սեմինարիում
Գիտական ղեկավար	Իվան Սեչենով
Հայտնի աշակերտներ	Nikolai Kuznetsov? և Ալեքսեյ Ուխտոմսկի

Նիկոլայ Եվգենևիչ Վվեդենսկի (ռուս.՝ Николай Евгеньевич Введенский, ապրիլի 28 (մայիսի 10), 1852 կամ ապրիլի 28, 1852(1852-04-28), Q4195781?, Q4414746?, Մեժդուրեչենսկի շրջան, Վոլոգդայի մարզ - սեպտեմբերի 16, 1922(1922-09-16)^[1], Q4195781?, Q4414746?, Մեժդուրեչենսկի շրջան, Վոլոգդայի մարզ), ռուս ֆիզիոլոգ, Պետերբուրգի ԳԱ թղթակից անդամ (1908 թվական)։ Ի․ Սեչենովի աշակերտը։

1872 թվականին ընդունվել է Պետերբուրգի համալսարան և ավարտել է 1879 թվականին (1874 թվականին բանտարկվել է ուսանողական հեղափոխական խմբակների աշխատանքներին մասնակցելու համար)։ Աշխատել է Գերմանիայի, Ավստրիայի և Շվեյցարիայի ֆիզիոլոգիական լաբորատորիաներում (1881, 1884, 1887 թվականներին)։ 1884 թվականից եղել է Պետերբուրգի համալսարանի պրիվատդոցենտ, 1895 թվականից՝ օրդինար պրոֆեսոր, 1889 թվականից մինչև կյանքի վերջը՝ ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի վարիչ։ Միաժամանակ ֆիզիոլոգիա է դասավանդել կանանց բարձրագույն դասընթացներում և պսիխոներոլոգիական ինստիտուտում։ Վվենդսկու գիտական հետազոտությունները վերաբերում են ֆիզիոլոգիայի ընդհանուր հարցերին։ Նա ուսումնասիրել է տարբեր գրգռիչների ազդեցությունը կենդանի հյուսվածքների վրա։ Արտածելով նյարդի կենսահոսանքները՝ Վվենդսկի առաջինը հայտնաբերեց (հեռախոսային սարքի օգնությամբ, 1884 թվական) նյարդի դրդման ռիթմիկությունը, վերլուծեց մկանային կծկման և նյարդի հոգնելիության պարբերականությունը։ Համեմատելով դրդման ռիթմերը նյարդում և մկաններում՝ Վվենդսկի 1886 թվականին բացահայտեց գրգռման օպտիմումը և պեսիմումը, հաստատեց, որ գրգիռը զգալիորեն ուժեղացնելիս կամ հաճախացնելիս մկանի կծկումը թուլանում է (պեսիմումի երևույթ)։ Դրա հիման վրա ձեակերպեց հյուսվածքների հարաբերական ֆունկցիոնալ շարժունության՝ լաբիլության օրենքը։ Վվենդսկի պարզեց ժամանակի գործոնի դերը դրդման զարգացման պրոցեսում, նկարագրեց դրդման ոիթմի փոխակերպումը՝ քիմիական և ֆիզիկական ազդակներով նյարդը գրգռելիս։ Պարաբիոզի ուսմունքում Վվենդսկի ցույց տվեց դրդման և արգելակման պրոցեսների միասնությունը։ Վվենդսկի առաջավոր մատերիալիստական ուղղության ներկայացուցիչ էր ֆիզիոլոգիայում և ֆիզիոլոգիական գիտ․ դպրոցի հիմնադիրներից։ 1900 թվականին նա ընտրվել է Փարիզի բժշկական կոնգրեսի պատվավոր պրեզիդենտ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Введенский Николай Евгеньевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 504)։

[_53e0deaa691bb4ca-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Введенский Николай Евгеньевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[1]