Նիկոլայ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկի

Նիկոլայ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկի; ռուս.՝ Николай Дмитриев-Оренбургский
Ծնվել է	ապրիլի 13 (25), 1837
Ծննդավայր	Նիժնի Նովգորոդ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	մայիսի 3 (15), 1898 (61 տարեկան)
Մահվան վայր	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիա
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ոճ	ակադեմիզմ
Ժանր	Մարտանկարչություն
Թեմաներ	գեղանկարչություն
	Nikolai Dmitriev-Orenburgsky Վիքիպահեստում

Նիկոլայ Դմիտրիևիչ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկի (ռուս.՝ Николай Дмитриевич Дмитриев-Оренбургский, 1 (13) ապրիլի, 1837, Նիժնի Նովգորոդ, Նիժնի Նովգորոդի նահանգ, Ռուսական կայսրություն – 21 ապրիլի (3 մայիսի), 1898, Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն), ռուս ժանրային գեղանկարիչ, մարտանկարիչ, գրաֆիկ, Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայի ակադեմիկոս և մարտանկարչության պրոֆեսոր, «տասնչորսի խռովության» մասնակից, Սանկտ Պետերբուրգի նկարիչների արտելի հիմնադիրներից մեկը^[1]։

Դմիտրիև ազգանունով մյուս նկարիչներից տարբերվելու համար ազգանվանն ավելացրել է «Օրենբուրգսկի» էպիտետը։

Կենսագրություն խմբագրել

«Ջրահեղձը գյուղում» (1868), Ռուսական պետական թանգարան

Նիկոլայ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկին ծնվել է 1838 թվականի ապրիլի 1-ին (նոր տոմարով՝ ապրիլի 13)։ Սովորել է Ուֆայի նահանգային գիմնազիայում և իր հարազատների՝ Սանկտ Պետերբուրգ տեղափոխվելուց հետո պատրաստվել է դառնալ յունկեր, սակայն հայտնի գեղանկարիչ Վասիլի Շեբուևի խորհրդով սկսել է հաճախել դասերի Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայում։

Այնտեղ նա համարվել է Ֆեոդոր Բրունիի աշակերտը և նկարչության բնագավառում իր ունեցած հաջողությունների համար նրանից ստացել է չորս փոքր ու մեկ մեծ արծաթե մեդալներ։ 1860 թվականին արժանացել է փոքր ոսկե մեդալի ծրագրի համաձայն ստեղծված «Օլիմպիական խաղեր» նկարի համար։ Դրան հաջորդող երկու տարիների ընթացքում նա նկարել է «Մեծ իշխանուհի Սոֆյա Վիտովիտովնան մեծ իշխան Վասիլի Տյոմնու հարսանիքին» (ռուս.՝ «Великая княгиня София Витовитовна на свадьбе великого князя Василия Темного») և «Ստրելեցյան խռովություն» (ռուս.՝ «Стрелецкий бунт») նկարները, բայց դրանց համար չի արժանացել ցանկալի պարգևին։

1863 թվականին մեծ ոսկե մեդալի մրցույթի մյուս մասնակիցների՝ տասներկու երիտասարդ նկարիչների հետ հրաժարվել է կատարել ներկայացված ծրագիրը և հեռացել է Ակադեմիայից՝ ստանալով երկրորդ աստիճանի նկարչի կոչում։ Մասնակցել է Սանկտ Պետերբուրգի նկարիչների արտելի հիմնադրմանը, որին անդամակցել է մինչև 1871 թվականը։

1868 թվականին «Ջրահեղձը գյուղում» (ռուս.՝ «Утопленник в деревне», գտնվում է Ռուսական պետական թանգարանում) նկարի համար Նիկոլայ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկուն շնորհվել է ակադեմիկոսի կոչում։ 1869 թվականին նա ուղեկցել է մեծ իշխան Նիկոլայ Նիկոլաևիչ Ավագին Կովկասում և Խորկովի ու Վորոնեժի նահանգներում ուղևորության ընթացքում. այդ ճանապարհորդության արդյունքում նա ստեղծել է 42 նկար^[2]։

1871 թվականին Նիկոլայ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկին՝ որպես կրթաթոշակառու, երեք տարով մեկնել է արտասահման, հիմնականում ապրել Դյուսելդորֆում, որտեղ խորհուրդներ է ստացել հայտնի նկարիչներ Բենյամին Վոտյեից ու Լյուդվիգ Կնաուսից։ Հետագայում նա մի կարճ ժամանակ բնակվել է Փարիզում, որտեղ մասնակցել է տեղի «Ռուս նկարիչների միության» հիմնադրմանը, ներկայացրել է իր նկարները տարեկան սալոններում՝ դրանք միայն հազվադեպ ուղարկելով Սանկտ Պետերբուրգ, ստեղծել նկարներ ռուսական ու ֆրանսիական նկարազարդ պարբերականների համար։

Փարիզում նա ժանրային գեղանկարչությունից անցում է կատարել մարտանկարչության, քանի որ պատվեր է ստացել ստեղծել մի քանի նկար 1877-1878 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմի սյուժեներով։ Դրանցից երկուսի՝ «Ալեքսանդր II կայսեր պահակախմբի մարտը Սիստովոյի բարձունքներում (ռուս.՝ «Бой на Систовских высотах конвоя императора Александра II») և «Կայսեր մուտքը Պլոեշտի քաղաք» (ռուս.՝ «Въезд императора в город Плоэшты») նկարների համար Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիան նրան շնորհել է պրոֆեսորի կոչում։ Նույն շարքի հետագա նկարների ստեղծման համար նա 1885 թվականին մշտական բնակության համար վերադարձել է Սանկտ Պետերբուրգ։

Նկարչի ժանրային աշխատանքներից նշանակալի են «Ջրահեղձը գյուղում», «Երկու րոպեի կանգառ» (ռուս.՝ «Две минуты остановки», 1878) և «Հրդեհ գյուղում» (1885, Ռուսական պետական թանգարան) նկարները։ Նրա մի շարք աշխատանքներ, որ ներկայացնում են տեսարաններ ռուս-թուրքական պատերազմից, ցուցադրվում են Ձմեռային պալատի Պոմպեյի ցուցասրահում^[3]։

Նիկոլայ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկին մահացել է 1898 թվականի ապրիլի 21-ին (նոր տոմարով՝ մայիսի 3) Սանկտ Պետերբուրգում։

Պատկերասրահ խմբագրել

«Նիկոպոլ ամրոցի հանձնումը 1877 թվականի հուլիսի 4-ին» (1883), Հրետանու, ինժեներական զորքերի ու կապի զորքերի ռազմապատմական թանգարան
«Հրետանային մարտ Պլևնայի մոտ: Պաշարողական զենքերի մարտկոց Մեծ իշխանի լեռան վրա» (1880), Հրետանու, ինժեներական զորքերի ու կապի զորքերի ռազմապատմական թանգարան
«Գրիվիցկու ռեդուտի գրավումը Պլևնայի մոտ» (1885), Հրետանու, ինժեներական զորքերի ու կապի զորքերի ռազմապատմական թանգարան
«Հրդեհ գյուղում» (1885), Ռուսական պետական թանգարան

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ О. Л. Лейкинд, Д. Я. Северюхин. «Артель художников». Энциклопедия Санкт-Петербурга. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 13-ին.
↑ Сомов А. И. Дмитрiевъ (Николай Дмитрiевичъ) // Энциклопедический словарь = Энциклопедическій словарь / начатый профессором И. Е. Андреевским, продолжается под редакцией К.К. Арсеньева и заслуженного профессора Ф.Ф. Петрушевского. — Санкт-Петербург: Ф. А. Брокгауз (Лейпциг), И. А. Ефрон (Санкт-Петербург), 1893. — Т. X_A «Десмургiя — Домицiанъ». — С. 781. — 960 с.
↑ Сомов А. И. Дмитрiевъ (Николай Дмитрiевичъ) // Энциклопедический словарь = Энциклопедическій словарь / начатый профессором И. Е. Андреевским, продолжается под редакцией К.К. Арсеньева и заслуженного профессора Ф.Ф. Петрушевского. — Санкт-Петербург: Ф. А. Брокгауз (Лейпциг), И. А. Ефрон (Санкт-Петербург), 1893. — Т. X_A «Десмургiя — Домицiанъ». — С. 782. — 960 с.

Գրականություն խմբագրել

Дмитриев // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона ։ в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Матафонов В. С. Н. Д. Дмитриев-Оренбургский // Русское искусство. Очерки о жизни и творчестве художников второй половины XIX века. — М: Издательство «Искусство», 1962. — Т. 1. — С. 496. — 692 с.(չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

«Дмитриев-Оренбургский Николай Дмитриевич в музее портала «Воскресный день»» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
«Дмитриев-Оренбургский Николай Дмитриевич на сайте Art-каталог» (ռուսերեն). Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
Священник Батурин, Александр «Бунташный» век в живописи(ռուս.) // Общественно-политическая газета «Факт». — МО: «Информационное агентство Балашихинского района МО», 2008. — В. от 11 апреля. — № 28 (114130). — С. 12.
«Письма Н. Д .Дмитриева-Оренбургского к [[Шишкин, Иван Иванович|И. И. Шишкину]]». Сайт «Художник Иван Шишкин» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (օգնություն)
Произведения Н. Д. Дмитриева-Оренбургского. Одесский художественный музей.
Автопортрет с женой и младенцем Արխիվացված 2016-06-05 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլայ Դմիտրիև-Օրենբուրգսկի» հոդվածին։

[1] О. Л. Лейкинд, Д. Я. Северюхин. «Артель художников». Энциклопедия Санкт-Петербурга. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 13-ին.

[2] Сомов А. И. Дмитрiевъ (Николай Дмитрiевичъ) // Энциклопедический словарь = Энциклопедическій словарь / начатый профессором И. Е. Андреевским, продолжается под редакцией К.К. Арсеньева и заслуженного профессора Ф.Ф. Петрушевского. — Санкт-Петербург: Ф. А. Брокгауз (Лейпциг), И. А. Ефрон (Санкт-Петербург), 1893. — Т. X_A «Десмургiя — Домицiанъ». — С. 781. — 960 с.

[3] Сомов А. И. Дмитрiевъ (Николай Дмитрiевичъ) // Энциклопедический словарь = Энциклопедическій словарь / начатый профессором И. Е. Андреевским, продолжается под редакцией К.К. Арсеньева и заслуженного профессора Ф.Ф. Петрушевского. — Санкт-Петербург: Ф. А. Брокгауз (Лейпциг), И. А. Ефрон (Санкт-Петербург), 1893. — Т. X_A «Десмургiя — Домицiанъ». — С. 782. — 960 с.

[1]

[2]

[3]