Նեֆրուրա
Նեֆրուրա (եգիպ.՝ Nfrw-Rˁ՝ «Ռայի կատարելություն», մ.թ.ա. 15-րդ դար, Եգիպտոս - մ.թ.ա. 15-րդ դար), 18-րդ դինաստիայի եգիպտական թագուհի, Հաթշեպսուտ և Թութմոս II փարավոնների դուստրը[1]։ Հին Եգիպտոսի կառավարությունում նա զբաղեցնում էր բարձր պաշտոն և քրմուհի էր, ղեկավարում էր կրոնական ծեսերը։
| Նեֆրուրա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մ.թ.ա. 15-րդ դար |
| Ծննդավայր | Եգիպտոս |
| Մահացել է | մ.թ.ա. 15-րդ դար |
| Քաղաքացիություն | Հին Եգիպտոս |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ |
| Ամուսին | Թութմոս III |
| Ծնողներ | հայր՝ Թութմոս II, մայր՝ Հատշեպսուտ |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Ամուն աստծո կինը |
 Neferure Վիքիպահեստում | |
Ծագում խմբագրել
Հաթշեպսուտի և Թութմոս II-ի միակ հայտնի երեխան է։ Ծնվել է մ․թ․ա․ 1473 թվականին և մահացել է մ․թ․ա․ 1462 կամ մ․թ․ա․ 1457 թվականին՝ մորից առաջ։ Նեֆրուրան Թութմոս I-ի թոռն էր և Թութմոս III-ի խորթ քույրը։ Ենթադրվում է, որ Նեֆրուրան ամուսնացել է նրա հետ, բայց համոզիչ ապացույցներ չկան։ Թութմոս III-ի կառավարման 24-րդ տարում նրա որդին՝ Ամենեմհատը նշանակվել է գլխավոր անասնապահ։ Հնարավոր է նա Նեֆրուրայի որդին էր։ Այնուամենայնիվ Նեֆրուրայի կարգավիճակը հարցի տակ է։ Եթե նա դարձած լիներ Թութմոս III-ի կինը, նրան կհիշատակեին որպես Մեծ թագուհի։ Դրան ապացույց չի հայտնաբերվել[1]։
Կենսագրություն խմբագրել
Նեֆրուրան ծնվել է Թութմոս II-ի կառավարման տարիներին։ Կառնակում նա պատկերված է Թութմոս II-ի և Հաթշեպսուտի հետ[2]։ Աղբյուրները ցույց են տալիս, որ Թութմոս II-ը մահացել է տասներեքամյա կառավարումից հետո։ Գահի ժառանգորդ է դարձել նրա մանուկ որդին՝ Թութմոս III-ը։ Հաթշեպսուտը սկսել է կառավարել երկիրը որպես նրա ռեգենտ, իր թագավորության յոթերորդ տարում ընդունել է փարավոնի տիտղոս և գահին է նստել մինչև մահ։ Նա կառավարել է շուրջ 20 տարի[2][3]։
Նեֆրուրան սովորել է Հաթշեպսուտի ամենամտերիմ խորհրդականների մոտ։ Նրա առաջին դաստիարակը եղել է Յահմոս Պեն-Նեհբետը, որը ծառայել էր դեռևս մյուս փարավոնների օրոք և արքունիքում հարգանք էր վայելում։
Հաթշեպսուսի դամբարանում նրա պնդումն է փորագրված․ «Մաաթքարի Մեծ արքայի կինը հաստատել է, որ աստծո կինը ինձ կրկին բարեհաճություն է ցուցաբերել։ Վկայում եմ, որ ես դաստիարակել եմ նրա ավագ դստերը՝ արքայադուստր Նեֆրուրային ծծկեր տարիքից»[2]։
Նեֆրուրայի հաջորդ դաստիարակն է եղել Սենենմուտը, որը հայտնի էր իր սանուհու հետ պատկերող բազմաթիվ քանդակների շնորհիվ։ Նրանցում Սենեմուտոն հագած է երկար պատմուճան։ Մի կոմպոզիցիայում Նեֆրուրան նստած է Սենեմուտոյի ծնկին, մյուսում՝ Սենեմուտոն ծնկի է եկել, իսկ արքայադուստրը գտնվում է կողքին և հենված է մյուս ծնկի վրա։ Հաթշեպսուտի՝ ռեգենտ դառնալուց հետո Սենեմուտը նշանակվել է նրա խորհրդական և արքայադստեր հովանավորչությունը փոխանցել է ոմն Սենիմենի[2]։ Այն բանի շնորհիվ, որ Նեֆրուրայի մայրը եիպտական գահ է բարձրացել, արքունիքում նա ունեցել է մյուս արքայադստրերից առանձնացվող նշանակալի ազդեցություն։ Նա թագավորական կնոջ դերն ու գործառույթներն է իրականացրել մայր-փարավոնի օրոք հանրային կյանքում[4]։ Կան Նեֆրուրայի այդ դերում բազմաթիվ նկարներ։ Նա կրում էր Վերին և Ստորին Եգիպտոսների արքայադուստր, Երկրի Տիրուհի, Ամոն աստծո կին տիտղոսները։ Վերջին տիտղոսը կրում էր նաև Հաթշեպսուտը մինչև փարավոն դառնալը[3]։
Նեֆրուրայի գրեթե դատարկ դամբարանը 20-րդ դարում հայտնաբերել է Հովարդ Քարթերը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Aidan Dodson & Dyan Hilton: The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson, 2004, ISBN 0-500-05128-3, pp. 130—141
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 O’Connor, David and Cline, Eric H. Thutmose III: A New Biography University of Michigan Press. 2006, pp. 50, 54, 78, 96, 97, 279, 297, 300, ISBN 97804721146721
- ↑ 3,0 3,1 Tyldesley, Joyce. Hatchepsut: the female pharaoh. Viking, 1996. pp. 101—103 ISBN 0-670-85976-1
- ↑ Tyldesley, Joyce. Chronicle of the Queens of Egypt. p.98 Thames & Hudson. 2006. ISBN 0-500-05145-3
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նեֆրուրա» հոդվածին։ |