Յոնավա
Յոնավա[5] (լիտ.՝ Jonava), քաղաք Լիտվայի կենտրոնական մասում։ Հանդիսանում է Յոնավայի շրջանի վարչական կենտրոնը։
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Յոնավա | |||||
| լիտ.՝ Jonava | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Լիտվա | ||||
| Նահանգ | Կաունասի նահանգ | ||||
| Շրջան | Յոնավայի շրջան | ||||
| Հիմնադրված է | 1740 թ. | ||||
| Առաջին հիշատակում | 1740 | ||||
| Այլ անվանումներ | Յանովո | ||||
| Մակերես | 13,6682 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | ≈ 60-80 մ | ||||
| Բնակչություն | 34 056[1][2] մարդ (2010) | ||||
| Խտություն | 3 201 մարդ/կմ² | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+2, ամառը UTC+3 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | (+370) 349[3] | ||||
| Փոստային ինդեքս | LT-55001, LT-55014[4] | ||||
| Փոստային դասիչ | 55000–55999 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | K | ||||
| Պաշտոնական կայք | jonava.lt/web/jonava/pradzia(լիտվ.) և jonava.lt/en/pradzia(անգլ.) | ||||
| |||||
.svg)
.svg)
Աշխարհագրություն խմբագրել
Տեղակայված է Ներիս գետի աջ ափին։ Գտնվում է Վիլնյուսից 106 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք և Կաունասից 32 կմ դեպի հյուսիս-արևելք։
Բնակչություն խմբագրել
1970 թվականին Յոնավայում բնակվում էր 14 563 մարդ, 1979 թվականին՝ 28 413 մարդ։ 1989 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմել է 36 520 մարդ, 2001 թվականին՝ 34 954 մարդ։
| Յոնավայի բնակչության փվաքանակի փոփոխությունը | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Տարի | 1823 | 1897 | 1923 | 1939 | 1959 | ||||||||
| Բնակիչների թվաքանակ | 600 | 5 000 | 4 115 | 5 500 | 5 000 | ||||||||
| Տարի | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2007 | ||||||||
| Բնակիչների թվաքանակ | 14 563 | 28 413 | 36 520 | 34 954 | 34 528 | ||||||||
Անվանում խմբագրել
Քաղաքը կոչվել է հիմնադրի որդու՝ Յանի անվամբ։
Զինանշան խմբագրել
Յոնավայի զինանշանը, որի վրա պատկերված է սպիտակ կարապ, հաստատվել է 1996 թվականին Լիտվայի նախագահի հրամանագրով։
Պատմություն խմբագրել
Քաղաքը հիմնադրվել է XVIII դարում, երբ Դոմինիկ Կոսակովսկու այրին՝ Մարիա Կոսակովսկայան, իր կալվածքում կառուցում է փայտե եկեղեցի։ Ավգուստ III թագավորը 1750 թվականին Մարիա Կոսակովսկայային թույլատրում է հիմնել գյուղ, որ կունենա շուկա, և այնտեղ բնակեցնել տարբեր կրոնների հետևորդ ազատ մարդկանց[6]։
Յոնավայում է ծնվել ու մանկությունն անցկացրել բանաստեղծ Ալեքսիս Խուրգինասը։
Վթար «Ազոտ» գործարանում խմբագրել
1989 թվականի մարտի 20-ին «Ազոտ» արդյունաբերական ընկերությունում, որը տեղակայված էր քաղաքի արևելյան ծայրամասում՝ բնակելի տարածքից 4 կմ հեռավորության վրա, տեղի ունեցած վթարի ու դրան հետևած հրդեհի հետևանքով տեղի է ունեցել թունավոր նյութերի (ամիակ, քլոր և այլն) արտահոսք դեպի մթնոլորտ։ Նման արտահոսքն իր նմանօրինակը չի ունեցել ամբողջ աշխարհում[7]։ Այդ վթարը պաշտոնապես համարվում է "ԽՍՀՄ տարածքում քիմիական թունավորման առաջին դեպքը"[8]:
Հայտնի բնակիչներ խմբագրել
- Անդրյուս Յանուկոնիս (ծնվել է 1971 թվականին), լիտվացի գործարար
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Population in counties and municipalities by age and sex, 2010(չաշխատող հղում)
- ↑ «Lietuvos miestų ir miestelių gyventojų skaičius metų pradžioje, pagal statistikos departamentą». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 7-ին.
- ↑ Յոնավայի հեռախոսային կոդը
- ↑ Կաունասի նահանգի փոստային բաժանմունքները
- ↑ Географический энциклопедический словарь, с=190.
- ↑ «Քաղաքի պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 7-ին.
- ↑ Катастрофы конца XX века. — М., 1998. — С. 132.
- ↑ Авария в г. Ионава, ЛитССР, 1989 год. - Войска.ру
Գրականություն խմբագրել
- Авария на производственном объединении «Азот» в г. Ионава (1989) // Катастрофы конца XX века / Под общ. ред. д-ра техн. наук В. А. Владимирова. Министерство Российской Федерации по делам гражданской обороны, чрезвычайным ситуациям и ликвидации последствий стихийных бедствий. — М.: URSS, 1998. — 400 с. — ISBN 5-88417-167-6 (обл.)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոնավա» հոդվածին։ |