Յան Հուս[6] (մոտ 1371[1], Հուսինեց, Բոհեմիայի թագավորություն, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[2] - հուլիսի 6, 1415[3], Կոնստանց, Prince-Bishopric of Konstanz, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4]), չեխ եկեղեցական ռեֆորմատոր (բարենորոգիչ), պապականության հակառակորդ, կաթոլիկ եկեղեցու կատարած շահագործությունների դեմ կռվող։ Ազգանունը առաջացել է իր հարազատ Հուսինից գյուղի անունից։

Յան Հուս
չեխ․՝ Jan Hus
Դիմանկար
Ծնվել էմոտ 1371[1]
ԾննդավայրՀուսինեց, Բոհեմիայի թագավորություն, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[2]
Մահացել էհուլիսի 6, 1415[3]
Մահվան վայրԿոնստանց, Prince-Bishopric of Konstanz, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4]
ԳերեզմանՀռենոս[5]
Քաղաքացիություն Բոհեմիայի թագավորություն և  Սրբազան Հռոմեական կայսրություն
Կրոնբողոքականություն և լատինական եկեղեցի
ԿրթությունՊրահայի Կարլի համալսարան (1393)
Մասնագիտությունթարգմանիչ, աստվածաբան, մանկավարժ, համալսարանի դասախոս, գրող, փիլիսոփա, պաստոր, լեզվաբան, ուսուցիչ, քարոզիչ, քրիստոնյա քահանա և բոհեմագետ
ԱշխատավայրՊրահայի Կարլի համալսարան
Զբաղեցրած պաշտոններպրոֆեսոր
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Jan Hus Վիքիպահեստում

1415 թվականին նրան այրեցին խարույկի վրա։ Նրա հետևորդները ապստամբություն բարձրացրին իշխանների և բարձր հոգևորականների դեմ և այդպիսով մասնակի իրավունքներ (կաթոլիկների նկատմամբ) ձեռք բերեցին։

Համարվում է, որ Հուսի վերջին խոսքերից է եղել հետևյալը․ «100 տարի անց Աստված մի մարդու կբարձրացնի, որի բարենորոգման կոչերը հնարավոր չի լինի անտեսել»։

Չեխերը սիրում էին Հուսին իր կյանքի ընթացքում։ Այժմ նրանք պաշտում են Հուսին և համարում նրան իրենց մարգարեն և նահատակը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  2. 2,0 2,1 2,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  3. 3,0 3,1 3,2 Bartoš F. M., Spinka M. Encyclopædia Britannica
  4. 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118554948 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. https://www.evangelisch.de/inhalte/90067/21-11-2013/zehn-protestanten-und-ihre-letzten-ruhestaetten
  6. Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 59. ISBN 99941-56-03-9.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 681