Անտոնևիչ Յան Բոլոզ (կեղծանունը՝ Պերեգրիմուս) (մայիսի 3, 1858(1858-05-03), Սկոմորոխի, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ավստրո-Հունգարիա - սեպտեմբերի 29, 1922(1922-09-29), Բադ Էլստեր, Ֆոգտլանդ, Գերմանիա), լեհական արվեստաբան, գրականագետ, լեզվաբան, երաժշտագետ-քննադատ, ծագումով հայ։

Յան Բոլոզ Անտոնևիչ
լեհ.՝ Jan Antoniewicz-Bołoz
Ծնվել էմայիսի 3, 1858(1858-05-03)
Սկոմորոխի, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել էսեպտեմբերի 29, 1922(1922-09-29) (64 տարեկան)
Բադ Էլստեր, Ֆոգտլանդ, Գերմանիա
Քաղաքացիություն Ավստրիական կայսրություն և  Ավստրո-Հունգարիա
Մասնագիտությունարվեստագետ
Հաստատություն(ներ)Լվովի համալսարան
Ալմա մատերԿրակովի համալսարան
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինլեհերեն և գերմաներեն
 Jan Bołoz Antoniewicz Վիքիպահեստում

Ծնվել է Սկոմորոխ գյուղում։ 1876–1880 թվականին սովորել է Կրակովի համալսարանում։ Եղել է Լվովի համալսարանի պրոֆեսոր, Լեհական գիտությունների ակադեմիայի (Կրակով) թղթակից-անդամ (1897), ակադեմիկոս (1914), Գեղեցիկ արվեստների ընկերության (Լվով) նախագահ, Վիեննայի կոնսերվատորիայի կենտրոնական հանձնաժողովի և Ավստրիական արտիստական խորհրդի անդամ (1914 թվականից)։ 1893 թվականից ղեկավարել է Լվովի համալսարանի արվեստի պատմության ամբիոնը, 1894–1922 թվականներին պաշտոնավարել է որպես արվեստի պատմության ինստիտուտի տնօրեն։ Լվովի գիտական ընկերության համահիմնադիրներից էր (1920 թ.), այդ ընկերության արվեստի պատմության բաժանմունքի ստեղծողը (1922 թ.)[1]: Անտոնևիչի բազմամյա ուսումնասիրության արդյունքն է լեհ նկարիչ Արթուր Գրոտգերի մասին մենագրությունը, որ լույս է տեսել 1910 թվականին։ Հոդվածներ է հրատարակել իտալական Վերածննդի վարպետների, մասնավորապես Լեոնարդո դա Վինչիի մասին։ Անտոնևիչ ուսումնասիրել է Լեհաստանի հայ գաղութի եկեղեցական և քաղաքացիական ճարտարապետությունը, Գալիցիայի և Բուկովինայի հայկական արձանագրագիտական հուշարձանները։ 1895 թվականին և 1896 թվականին Լվովում հանդես է եկել Լեհաստանի հայերի քաղաքացիական ճարտարապետության ու արվեստի մասին զեկուցումներով, ցույց է տվել լեհ-ուկրաինական և հայ արվեստի կապերը։ Անտոնևիչ հետաքրքրվել է նաև XX դարի արվեստով։ Ուսումնասիրել է արվեստի տեսության հիմնախնդիրները, լեհական գրականության ու արվեստի պատմությունը, մասնավորապես՝ վերածնության և մոդեռնիզմի դարաշրջանները։ Եղել է Լվովում սրբոց Օլգայի և Ելիզավետայի եկեղեցու (1903)[2], на проект памятника Анджею Потоцкому во Львове (1910)[3], Անջեյ Պոտոցկու հուշարձանի (1910)[3], Լվովի համալսարանի նոր շենքի (1913)[4] կառուցման համար հայտարարված մրցույթներին ներկայացված նախագծերը քննող ժյուրիի անդամ։

Երկեր խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. "Helena d'Abancourt". Antoniewicz Jan Bołoz (1858-1922)... — S. 138.
  2. Kościoł św. Elżbiety // Słowo Polskie. — 18 marca 1903. — № 129. — S. 1.
  3. 3,0 3,1 Rozstrzygnięcie konkursu ścisłego na projekt pomnika Andrzeja Potockiego we Lwowie // Architekt. — 1910. — № 6-7-8. — S. 126.
  4. Konkurs na budowę nowego gmachu uniwersyteckiego we Lwowie // Architekt. — 1912. — № 11-12. — S. 134; Rozstrzygnięcie konkursu na gmach uniwersytetu we Lwowie (wyciąg z protokołu) // Architekt. — 1913. — № 5-6. — S. 69.

Գրականություն խմբագրել

  • "Панчук". Тернопольщина в именах. Справочник. — Тернополь : Учебники и пособия, 2006.
  • "Ханас В." Антоневич-Ян Болоз // Կաղապար:ТЭС
  • "d'Abancourt H". Antoniewicz Jan Bołoz (1858-1922) // Polski Słownik Biograficzny. — Warszawa — Kraków — Łódź — Pozna — Wilno — Zakopane : Nakładem Polskiej Akademji Umiejętności, Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935. — Т. 1, zeszyt 1.— S. 137-139. — Reprint: Kraków : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989. — ISBN 8304034840. (լեհ.)
  • "Bryl M." Jan Bołoz Antoniewicz (1858-1922) // Rocznik История Sztuki. — PAN WDN, 2011. — Т. XXXVI. — S. 7-20. (լեհ.)
  • Biogramy uczonych polskich. Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A–J. Wrocław 1983.
  • Polski Słownik Biograficzny, tom 1, wydawca =[Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, miejsce = Kraków, rok = 1935, autor - Helena d’Abancourt de Franqueville, Antoniewicz Jan Bołoz (1858—1922). Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN|8304034840

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 455