«Մնաս բարով, Բաֆանա» (անգլ.՝ Goodbye Bafana), կենսագրական դրամա, որը 2007 թվականին նկարահանել է Բիլլե Ավգուստը՝ հիմնվելով գրաքննիչ և Նելսոն Մանդելայի բանտապահ Ջեյմս Գրեգորի համանուն գրքի վրա։ «Բաֆանա» բառը վերաբերում է Գրեգորիի սևամորթ մանկական ընկերոջը, իսկ կոսա թարգմանաբար նշանակում է «տղա»[10]։

Մնաս բարով, Բաֆանա
անգլ.՝ Goodbye Bafana
Երկիր ՀԱՀ
 Ֆրանսիա
 Գերմանիա
 Իտալիա
 Բելգիա
 Միացյալ Թագավորություն
Ժանրկենսագրական ֆիլմ, ֆիլմ բանտի մասին և դրամա
ԹեմաՆելսոն Մանդելա և ռասայական խտրականություն
Թվականփետրվարի 11, 2007[1] և ապրիլի 12, 2007[2]
Լեզուանգլերեն
ՌեժիսորԲիլլե Ավգուստ[3][4][5]
Սցենարի հեղինակՋեյմս Գրեգորի և Գրեգ Լատտեր
ԴերակատարներԴեննիս Հայսբերտ[4][6][7][…], Ջոզեֆ Ֆայնս[4][6][7][…], Դայան Կրյուգեր[4][6][7][…], Մեհբոոբ Բավա[6][7][5][…], Թերրի Ֆետո[6][7][8][…], Պատրիկ Լիսթեր[7][8][9][…], Շիլոհ Հենդերսոն[7][8][5], Տիրոն Կեող[7][8][9][…], Ջեսսիկա Մանուել[7][9][5], Շեյքս Մյեկո[7][5], Կլիվ Ֆոքս[7][8][5], Անդրե Յակոբս[7], Մարկ Էլդերկին[7][9], Դեննի Կեող[7], Նեելս Վան Յաարսվելդ[7][9], Գարթ Բրեյթենբախ[7][9], Լուիզ վան Նիեկերկ[7], Ադրան Գալեյ[7][9], Թրիքս Պինաար[7], Դան Ռոբերթս[7], Ալբերտ Մարից[7][9], Մարտին Լե Մեյթղը[7][9], Գիլիա Տրոիանո[7], Վարրիկ Գրիեր[5], Խայա Սիտյո[5], Սիզվե Մսուտու[5], Զինգի Մտուզուլա[5], Լեսլի Մոնգեզի[5], Ֆեյթ Նդուկվանա[5], Մեգան Սմիթ[5], Norman Anstey? և Zikhona Mda?
ՕպերատորՌոբեր Ֆրես
ԵրաժշտությունԴարիո Մարիանելլի
ՄոնտաժԷրվե Շնիդ
Պատմվածքի վայրՀԱՀ
Նկարահանման վայրՀԱՀ
Տևողություն140 րոպե

Ֆիլմի պրեմիերան կայացել է 2007 թվականի փետրվարի 11-ին Բեռլինի կինոփառատոնում[11]։

Սյուժե խմբագրել

Ջեյմս Գրեգորին (Ջոզեֆ Ֆայնսը) մեծացել էր Տրանսկեի ֆերմայում՝ շրջապատված սև հասակակիցներով և մանկուց հիանալի խոսում էր կոսա լեզվով։ Աշխատելով Ռոբեն Այլենդի բանտում որպես պահակ, նա իր գիտելիքներն օգտագործեց լրտեսելու երիտասարդ հեղափոխական Նելսոն Մանդելային (Դենիս Հեյսբերտ) և մյուս սևամորթ բանտարկյալներին, որոնք չէին կասկածում, որ ինչ-որ մեկը հասկանում է իրենց լեզուն։

Եթե հավատանք իրեն՝ Գրեգորին, 1968 թվականից մինչև 1990 թվականներն իր ծառայության ընթացքում նա ապարտհեյդի մոլի կողմնակցից դարձել էր Աֆրիկայի տեղաբնակների ազատագրության համար մղվող պայքարի առաջամարտիկ[12]։

Դերերում խմբագրել

Դերասան Դեր
Ջոզեֆ Ֆայնս Ջեյմս Գրեգորի
Դեննիս Հեյսբերտ Նելսոն Մանդելա
Դայան Քրյուգեր Գլորիա Գրեգորի
Պատրիկ Լիստեր Մայոր Փիթեր Ջորդան
Նորման Էնստի Ջիմմի Կրյուգեր
Շայլո Հենդերսոն Բրենտ Գրեգորի
Թայրոն Կեոգ Բրենտ Գրեգորի
Մեգան Սմիթ Նատաշա Գրեգորի
Ջեսսիկա Մանուել Նատաշա Գրեգորի
Ֆետ Նդուկվանա Վիննի Մանդելա
Տերրի Ֆետո Զինձի Մանդելա
Լեսլի Մոնգեզի Ուոլթեր Սիսուլու
Զինգիզիլե Մտուզուլա Ռեյմոնդ Մհլաբա
Մեհբուբ Բավա Ահմեդ Կատրադա
Շեյկս Միեկո Էնդրյու Մլանենի
Սիզվե Մսուտու Սիրալ Ռամաֆոսա

Սաունդթրեք խմբագրել

Կոմպոզիտոր Դարիո Մարիանելիի 16 ստեղծագործություններից բաղկացած «Goodbye Bafana Original Motion Picture Soundtrack» պաշտոնական սաունդթրեքը թողարկվել է 2006 թվականի դեկտեմբերի 31-ին[13]։

# ԱնվանումԿատարող Տևողություն
1. «The Harbour»    03:47
2. «Prisoners»    01:28
3. «Journey To the Cape»    01:10
4. «A Father's Grief»    02:54
5. «Stick Fight»    02:44
6. «Forbidden»    02:48
7. «Chocolate»    02:19
8. «The Offer»    01:36
9. «The Wrong Side»    01:12
10. «Still In Prison»    01:30
11. «Threats»    01:14
12. «Lieutenant Gregory»    02:45
13. «The Strongest Ox»    03:24
14. «Letter From Mandela»    01:49
15. «A New South Africa»    02:12
16. «Manqoba»    05:02
37:54

Քննադատություն խմբագրել

«Goodbye Bafana: Nelson Mandela, My Prisoner, My Friend» («Մնաս բարով, Բաֆանա։ Նելսոն Մանդելան իմ բանտարկյալն է, իմ ընկերը») գրքի հրատարակումից ի վեր, ընդ որում ապարտեիդի ավարտից հետո, Ջեյմս Գրեգորիին մեղադրում էին Մանդելայի հետ իր մտերմության փաստը չափազանցելու մեջ։ Ինչպես նշում է Բրիտանական հեռարձակման կորպորացիան (BBC-ն ), «ինչպես կարելի է բացատրել, թե ինչու է մեծ էկրանին այս պատմության վարկածը այդքան տարօրինակ կերպով միակողմանի ներկայացվում»[14]։

«The Guardian»- ը գրում է, որ ֆիլմը հակասում է Մանդելայի կյանքի այս ժամանակահատվածի մասին բոլոր հայտնի փաստերին։ Մասնավորապես, նրա ընկերը և պաշտոնական կենսագիրը՝ Էնթոնի Սեմփսոնը, նշում է, որ Մանդելան ասում է, որ Գրեգորիի հուշերում «հալյուցինացիաներ» կան։ Ֆիլմում Գրեգորը Պոլսմուրի բանտում խնդրում է Մանդելային բանակցել սպիտակ փոքրամասնության ռեժիմի հետ. «Դուք կարող եք դադարեցնել դա։ Դուք կարող եք վերջ տալ բռնությանը։ Ասացեք ձեր մարդկանց՝ Լուսակայում, դադարեցնեն զինված պայքարը»։ Այնուամենայնիվ, գրքում դա այդպես չէ, ավելին՝ Պոլսմուրում, ժամանակի մեծ մասը, Գրեգորն անցկացնում էր Մանդելայի բուժման հաշիվների մշակման վրա։ Ինքը՝ Մանդելան, «Ազատության երկար ճանապարհը» գրքում ասում է, որ «այն տարիներին, երբ նա հոգ էր տանում իր մասին Պոլսմուրից մինչև Վիկտոր Վերստեր (մյուս բանտը), մենք երբեք քաղաքականության հարցեր չենք քննարկել»։ Սեմպսոնը իր «Մանդելա։ Պաշտոնական կենսագրություն» գրքում մեղադրում է Գրեգորիին ստելու և Մանդելայի անձնական կյանքի անձեռնմխելիությունը խախտելու մեջ[15]։ Մասնավորապես, Գրեգորը հազվադեպ էր խոսում Մանդելայի հետ, բայց գրաքննության էր ենթարկում բանտարկյալին ուղարկված նամակները և այդ տեղեկատվությունն օգտագործում էր նրա հետ սերտ հարաբերությունների հաստատման համար։

Ինքը՝ ռեժիսոր Բիլ Աուգուստը, առանց շոշափելու ֆիլմի իսկության վերաբերյալ հարցերը, նշում է, որ «սա պատմություն է, որը անհրաժեշտ է պատմել։ Դա ապացուցում է, թե որքան կարևոր է հաշտությունը, մանավանդ այսօրվա աշխարհում, որտեղ կան ավելի շատ խնդիրներ, քան երբևէ։ Հաշտությունը գոյատևման միակ միջոցն է»։ Իր հերթին դերասան Ջոզեֆ Ֆայնսը ասել է, որ «հանդուրժողականությունն ու փոխըմբռնումը միակ ճանապարհն է, որով այսօր կարող է զարգանալ աշխարհը։ Չեմ կարծում, որ այս իդեալը արդեն ձեռք է բերվել, և որ այն ընդհանուր առմամբ հնարավոր է բացարձակապես ձեռք բերել, բայց դրա համար պայքարը պետք է շարունակվի։ Սպասվում է երկար և դժվար ճանապարհ, և ես հույս ունեմ, որ մեր ֆիլմը մի քայլ է այդ ուղղությամբ»[16]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Freebase տվյալների վերբեռնումGoogle.
  2. http://www.kinokalender.com/film5972_goodbye-bafana.html
  3. http://www.imdb.com/title/tt0438859/
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 http://stopklatka.pl/film/goodbye-bafana
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 filmportal.de — 2005.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 http://www.imdb.com/title/tt0438859/fullcredits
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 7,19 7,20 7,21 7,22 Internet Movie Database — 1990.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Unifrance — 1949.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 9,8 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
  10. «Review: Goodbye Bafana». Variety. 11 февраля 2007. Վերցված է 9 июля 2014-ին.
  11. «Mandela movie launches in Berlin». 12 февраля 2007. Վերցված է 9 июля 2014-ին.
  12. «Прощай, Бафана!». Афиша. 15 июня 2007. Վերցված է 9 июля 2014-ին.
  13. «Goodbye Bafana Original Motion Picture Soundtrack». Game-ost.ru. 23 октября 2013. Վերցված է 9 июля 2014-ին.
  14. «Goodbye Bafana (2007)». BBC. 10 мая 2007. Վերցված է 9 июля 2014-ին.
  15. «Reel history: Goodbye Bafana». The Guardian. 10 мая 2012. Վերցված է 9 июля 2014-ին.
  16. «Ответ скинхедам. Московский кинофестиваль начинает с уроков недавней истории». Российская газета. 22 июня 2007. Վերցված է 9 июля 2014-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել