Վիքիպեդիա

Միխեիլ Թումանիշվիլի

Միխեիլ Թումանիշվիլի (վրաց.՝ მიხეილ თუმანიშვილი, փետրվարի 6, 1921(1921-02-06), Թիֆլիս, Վրաստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն - մայիսի 11, 1996(1996-05-11), Թբիլիսի, Վրաստան), թատրոնի վրացի ռեժիսոր, մանկավարժ։ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1981)։

Միխեիլ Թումանիշվիլի
Ծնվել էփետրվարի 6, 1921(1921-02-06)
ԾննդավայրԹիֆլիս, Վրաստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն
Մահացել էմայիսի 11, 1996(1996-05-11) (75 տարեկան)
Մահվան վայրԹբիլիսի, Վրաստան
ԿրթությունԹբիլիսիի Շոթա Ռուսթավելու անվան թատերական ինստիտուտ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և Վրաստան
Մասնագիտացումթատերական ռեժիսոր և թատերական ուսուցիչ
Պարգևներ

Կենսագրություն խմբագրել

1939 թվականից ծառայել է Կարմիր բանակում Շեպետովկա քաղաքում (Ուկրաինա)։ Ավարտել է կապի կրտսեր հրամանատարների դասընթաց։ Մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին։ Գերի է ընկել, երկու անգամ փախել է, 1944 թվականին զորացրվել է։

1949 թվականին ավարտել է Թբիլիսիի թատերական ինստիտուտի ռեժիսորական ֆակուլտետը (Գեորգի Տովսոնոգովի կուրս)։

1949-1971 թվականներին եղել է Թբիլիսիի Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական ակադեմիական թատրոնի ռեժիսոր (1965-1966 թվականներին՝ գլխավոր ռեժիսոր)։

Միխեիլ Թումանիշվիլիի աշխատանքները բազմազան են իրենց ոճով ու ժանրով, դրանց բնորոշ է գեղարվեստական բառապաշարի պարզությունը, հոգեբանական ճշգրտությունը, մարդկանց հոգեբանական բնութագրի մանրամասնությունը։

1971-1975 թվականներին եղել է Վրացական հեռուստատեսության գլխավոր ռեժիսոր։

1975 թվականից Միխեիլ Թումանիշվիլին եղել է «Վրացֆիլմ» կինոստուդիային կից թատերական արվեստանոցի գլխավոր ռեժիսոր, իսկ 1978 թվականից՝ կինոստուդիային կից ստեղծված Թբիլիսիի Կինոդերասանի թատրոնում, որի թատերախմբի անդամ դարձան նրա էքսպերիմենտալ կուրսի ուսանողները[1]։

1949 թվականից մանկավարժական գործունեություն է վարում Թբիլիսիի Շոթա Ռուսթավելու անվան թատերական ինստիտուտում (1973 թվականից՝ պրոֆեսոր)։ 1971-1975 թվականներին դասավանդել է Շոթա Ռուսթավելու անվան թատրոնի էքսպերիմենտալ խմբերում։

Միխեիլ Թումանիշվիլին մահացել է 1996 թվականի մայիսի 11-ին Թբիլիսիում։ Թաղված է Դիդուբեի պանթեոնում։

Թատերական բեմադրություններ խմբագրել

  • 1949 - «Մշտականաչ բլուրներ», Վ. Կարսանիձե
  • 1950 - «Անմոռանալի 1919-րդ», Վսևոլոդ Վիշնևսկի
  • 1951 - «Մարդի՛կ, ուշադիր եղեք», Յուլիուս Ֆուչիկ
  • 1952 - «Խելագարի հիշատակարանը», Նիկոլայ Գոգոլ
  • 1952 - «Որոտից առաջ», Պավել Մալյարևսկի
  • 1954 - «Իսպանացի վանական», Ջոն Ֆլետչեր
  • 1954 - «Հայիթի», Ուիլյամ Դյուբուա (Ակակի Վասաձեի հետ համատեղ)
  • 1955 - «Տարիել Գոլուա», Լեո Քիաչելի
  • 1956 - «Փիլիսոփայությա դոկտոր», Բրանիսլավ Նուշիչ
  • 1956 - «Գործնական մարդը», Իոնա Վակելի
  • 1958 - «Ասք սիրո մասին», Քիտա Բուաչիձե
  • 1958 - «Հրեշտակներ», Գ. Սեվաստիկոգլու
  • 1959 - «Այդպիսի սեր», Պավել Կոգուոտ
  • 1960 - «Իրկուտսկյան պատմություն», Ալեքսեյ Արբուզով
  • 1960 - «Կանանց խռովությունը», Սենդերբյու
  • 1962 - «Ծովի երեխաները», Գ. Խուխաշվիլի
  • 1962 - «Հյուրանոցի տիրուհին», Կառլո Գոլդոնի
  • 1963 - «Չինչրակա», Գեորգի Նախուցրիշվիլի
  • 1966 - «Արքա Լիր», Վիլյամ Շեքսպիր
  • 1968 - «Անտիգոնա», Ժան Անույ
  • 1969 - «Քանի դեռ սայլը չի շրջվել», Օթիա Իոսելիանի
  • 1970 - «Կամուրջ», Ալեքսանդր Չխեիձե
  • 1981 - «Դոն Ժուան», Մոլիեր
  • 1981 - «Մեր քաղաքը», Տ. Ուայլդեր և Ռեզո Գաբրիաձե
  • 1982 - «Բակուլի խոզերը», Դավիթ Կլդիաշվիլիի
  • 1996 - «Ամֆիտրիոն-38», Ժան Ժիրոդու
  • «Մարդկային ձայն», Ժան Կոկտո

Մրցանակներ և կոչումներ խմբագրել

  • Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1961)[2]
  • ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1981)
  • ԽՍՀՄ պետական մրցանակ (1988)
  • Վրացական ԽՍՀ Կոտե Մարջանիշվիլու անվան պետական մրցանակ (1980, «Քանի դեռ չի սկսել փորձը» գրքի համար)
  • Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան
  • Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան
  • Կարմիր աստղի շքանշան
  • «Մարտական ծառայությունների համար» մեդալ
  • Թբիլիսիի պատվավոր քաղաքացի (1986)

Հիշատակ խմբագրել

Միխեիլ Թումանիշվիլու անունն է կրում Թբիլիսիի Կինոդերասանի պետական թատրոնը, ինչպես նաև 1997 թվականին հիմնադրված «Սաչուկարի» արվեստների միջազգային կինոփառատոնը (այլ անվանումներ՝ «Նվեր», «Geoselis Gift»)[3]:

Միխեիլ Թումանիշվիլին հայտնի է իր ռեժիսորական մեթոդի շնորհիվ[4]։

Մատենագրություն խմբագրել

  • М.И. Туманишвили. Введение в режиссуру. - М.: Театр "Школа драматического искусства", 2003. - 270 с. (составитель Н. Ю. Казьмина)[5]
  • Режиссёр уходит из театра : [Воспоминания режиссёра] / Михаил Туманишвили, - Тбилиси.: Союз театр. деятелей Грузии, 1989
  • Натела Урушадзе. Рассказ главного свидетеля (воспоминания о М.И. Туманишвили) - Саранск, 2001[6]:

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ История создания театра
  2. ↑ Театральная Энциклопедия. драма опера балет оперетта цирк эстрада драматург режиссёр
  3. ↑ Майя Мамаладзе. (9 ноября 2000). «Грузинский «Подарок»». Независимая газета. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 25-ին.
  4. ↑ "Михаил Туманишвили был одним из самых крупных художников того поколения, для которого театр был то ли храмом, то ли домом, но в любом случае - крепостью, которую следовало без устали строить и укреплять, непременно всю жизнь" (Статья, посвященная московским гастролям Тбилисского театра Киноактера) [1]
  5. ↑ Рецензия на переиздание книги М.И. Туманишвили
  6. ↑ Книга издана при содействии мэрии Москвы, предисловие Людмилы Швецовой

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միխեիլ Թումանիշվիլի» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միխեիլ_Թումանիշվիլի&oldid=9431151» էջից