«Մթնշաղ» (անգլ.՝ The Twilight Saga), հինգ ռոմանտիկ ֆանտաստիկ ֆիլմերի շարք՝ վամպիրի թեմայով Summit Entertainment-ից՝ հիմնված Ստեֆանի Մայերի չորս վեպերի վրա։ Սերիալն ամբողջ աշխարհում հավաքել է ավելի քան 3,4 միլիարդ դոլար։ Առաջին մասը՝ «Մթնշաղը», թողարկվել է 2008 թվականի նոյեմբերի 21-ին[1]։ Երկրորդ մասը՝ «Նորալուսինը», թողարկվեց 2009 թվականի նոյեմբերի 20-ին՝ գերազանցելով կինովարձույթի ռեկորդները՝ բացման օրը հավաքելով մոտ 72,7 միլիոն դոլար[2]։ Երրորդ մասը՝«Խավարումը», թողարկվեց 2010 թվականի հունիսի 30-ին[3] և առաջինն էր սերիայից, որը թողարկվեց IMAX-ով[4]։

Մթնշաղ
Երկիր ԱՄՆ
Ժանրֆենթեզի ֆիլմ
ՀիմքՄթնշաղ
Թվական2008 և նոյեմբերի 21, 2008
Լեզուանգլերեն
ՌեժիսորՔեթրին Հարդվիք
ՊրոդյուսերՈւիք Գոդֆրի
Սցենարի հեղինակՄելիսա Ռոզենբերգ
ԴերակատարներՔրիստեն Ստյուարտ և Ռոբերտ Փեթինսոն
ՕպերատորԷլիոթ Դևիս
ԵրաժշտությունՔարթեր Բերուել
ԿինոընկերությունTemple Hill Entertainment
Պաշտոնական կայքէջ
 Twilight series Վիքիպահեստում

Սերիալը զարգացման փուլում էր 2004 թվականից Paramount Pictures-ում, որի ընթացքում գրվեց «Մթնշաղ» ֆիլմի էկրանավորումը, որը զգալիորեն տարբերվում էր վեպից[5][6]։ Երեք տարի անց Summit Entertainment-ը ձեռք բերեց ֆիլմի իրավունքները։ Այն բանից հետո, երբ «Մթնշաղ»-ը իր բացման օրը հավաքեց $35,7 միլիոն[7], Summit Entertainment-ը հայտարարեց, որ սկսելու է «Նորալուսնի» արտադրությունը (նրանք նույն ամսվա սկզբին ձեռք էին բերել մնացած վեպերի իրավունքները)[8]։ «Լուսաբացի» երկու մասից բաղկացած էկրանավորումը սկսեց նկարահանվել 2010 թվականի նոյեմբերին՝ թողարկման ամսաթվերով՝ համապատասխանաբար 2011 թվականի նոյեմբերի 18-ին և 2012 թվականի նոյեմբերի 16-ին[9][10]։

Զարգացում խմբագրել

Մթնշաղը մշակվում էր մոտ երեք տարի Paramount PicturesMTV Films-ում, որի ընթացքում գրվեց վեպից էականորեն տարբերվող էկրանավորումը[5][6]։ Օրինակ՝ սցենարը Բելլային վերածեց աստղային մարզիկի։ Այն այնքան տարբեր էր, որ Ստեֆանի Մայերը անհանգստացավ, որ սխալ որոշում է կայացրել՝ վաճառելով իր վեպի ֆիլմի իրավունքները։ Նա ավելի ուշ ասաց. «Նրանք կարող էին հանել այդ [ավելի վաղ] ֆիլմը, այն անվանել այլ կերպ, և ոչ ոք չէր իմանա, որ դա «Մթնշաղն» է։

Երբ 2007 թվականի ապրիլին Summit Entertainment-ը կրկին հայտարարեց իրեն որպես լիարժեք սպասարկող ստուդիա, այն ձեռք բերեց իրավունքներ՝ ձգտելով ստեղծել ֆիլմի արտոնություն՝ հիմնված գրքի և դրա շարունակությունների վրա[11][12]։ Էրիկ Ֆեյգը՝ Summit Entertainment-ի պրոդյուսերական բաժնի նախագահը, երաշխավորեց գրքին սերտ էկրանավորումը[13]։ Մեյերը կարծում էր՝ Summit-ը թույլատրելու է, որ նա լինի ֆիլմի մի մասը։

Ֆիլմի ռեժիսորի համար վարձեցին Քեթրին Հարդվիկին, իսկ դրանից անմիջապես հետո Մելիսա Ռոզենբերգը աշխատանքի ընդունվեց ֆիլմի սցենարի համար[14]։ Ռոզենբերգը մինչև օգոստոսի վերջ մշակեց ուրվագիծը, այնուհետև հաջորդ ամիս աշխատեց սցենարի վրա Հարդվիկի հետ։ «Նա ուներ ամենատարբեր հանճարեղ գաղափարներ… Ես ավարտում էի տեսարանները և ուղարկում նրան և հետ կվերցնեի նրա գրառումները»[15]։ WGA-ի մոտալուտ գործադուլի պատճառով Ռոզենբերգն աշխատել է լրիվ դրույքով, որպեսզի ավարտի սցենարը մինչև հոկտեմբերի 31-ը[15]։ Վեպը էկրանին հարմարեցնելիս նա «ստիպված էր շատ խտացնել»՝ համադրելով որոշ կերպարներ, իսկ մյուսներին դուրս թողնելով[16]։ «Մեր նպատակն էր հավատարիմ մնալ գրքին,- բացատրեց Ռոզենբերգը,- և դա ավելի քիչ կապ ունի այն բառ առ բառ հարմարեցնելու հետ, և ավելի շատ՝ համոզվելու, որ հերոսների զգացմունքային ճանապարհորդությունները նույնն են»[17]։ Հարդվիկը առաջարկեց օգտագործել ձայնային փոխանցումներ[15] գլխավոր հերոսի ներքին երկխոսությունը փոխանցելու համար, քանի որ վեպը պատմվում է Բելլայի տեսանկյունից։

Հարդվիկը, ֆիլմը մշակելիս, հաշվի էր առնում Մեյերի կարծիքը. օրինակ, տեսարանը մի փոքր փոխելուց հետո կապ էր հաստատում հեղինակի հետ։ Մեյերը սպասում էր վատագույնին, բայց, փոխարենը, գրքի կինոադապտացիայի իր փորձն անվանեց «լավագույնը, որի վրա կարող էի հույս ունենալ»[5][6]։

«Մթնշաղը» ի սկզբանե նախատեսված էր թողարկվել 2008 թվականի դեկտեմբերին, սակայն տեղափոխվել է 2008 թվականի նոյեմբերի 21-ին, այն բանից հետո, երբ «Հարրի Փոթերը և Կիսարյուն Արքայազնը» 2008 թվականի նոյեմբերի թողարկումից տեղափոխվել է 2009 թվականի հուլիսին[1]։

Քասթինգ խմբագրել

Տես նաև. «Մթնշաղ» ֆիլմի կերպարների ցանկ

Քրիսթեն Ստյուարտը Adventureland-ի նկարահանման հրապարակում էր, երբ Հարդվիկը այցելեց նրան քասթինգի համար, և աղջիկը «գրավեց» ռեժիսորին[5]։ Հարդվիկը սկզբում չէր ընտրել Ռոբերտ Պատինսոնին Էդվարդ Կալենի դերի համար. բայց Ստյուարտի հետ նրա տանը լսումներից հետո նա ընտրվեց[5]։ Մեյերը Փաթինսոնին թույլ է տվել դիտել անավարտ «Կեսգիշերի արևի» ձեռագիրը, որը նկարագրում է «Մթնշաղի» իրադարձությունները Էդվարդի տեսանկյունից[18][19]։ Մեյերը հուզված և հիացած էր երկու գլխավոր հերոսների քասթինգի ժամանակ[20]։ Մինչև նախնական արտադրությունը՝ նա ցանկություն էր հայտնել, որ Էմիլի Բրաունինգը և Հենրի Քավիլը ստանձնեն համապատասխանաբար Բելլայի և Էդվարդի դերերը[21]։

 
(Ձախից աջ) Ռեժիսոր Քրիս Վայցը, Քրիստեն Ստյուարտը, Թեյլոր Լոթները և Ռոբերտ Պատինսոնը մասնակցում են 2009 թվականի նոյեմբերի 10-ին Փարիզում տեղի ունեցած «Նորալուսնի»-ի ֆոտոզանգի արարողությանը, Փարիզ, Ֆրանսիա:

Պիտեր Ֆաչինելլին ի սկզբանե չէր ընտրվել որպես Կարլայլ Կալենի դերակատար. «Հարդվիկը հավանեց նրան, բայց կար ևս մեկ դերասան, ում ստուդիան ձգտում էր»[22]։ Անհայտ պատճառներով այդ դերասանը չկարողացավ խաղալ դերը, և նրա փոխարեն ընտրվեց Ֆաչինելլին[22]։ Էշլի Գրինի՝ Էլիս Կալենին մարմնավորելու ընտրությունը քննադատության է ենթարկվել որոշ երկրպագուների կողմից, քանի որ Գրինը 7 դյույմ (18 սմ) բարձրահասակ է իր կերպարից, ինչպես նկարագրված է վեպում։ Մեյերն ասաց, որ Ռեյչել Լի Քուքը նման է Էլիսի իր տեսլականին[23]։ Նիկի Ռիդը, ով մարմնավորել է Ռոզալի Հեյլին, նախկինում աշխատել է Հարդվիքի հետ հաջողված «Thirteen»-ի (2003), որի հեղինակը նրանք են, և «Lords of Dogtown»-ի (2005) վրա։

Քելան Լատսը Աֆրիկայում էր՝ նկարահանվելով HBO«Սպանել սերունդը» մինի սերիալում, երբ անցկացվում էին Էմմեթ Կալենի կերպարի լսումները։ Դերը արդեն տրված էր, երբ HBO-ի արտադրությունն ավարտվեց 2007 թվականի դեկտեմբերին, բայց ընտրված դերասանը «կտրվեց»։ Այնուհետև Լատսը լսումներ անցավ և տեղափոխվել է Օրեգոն, որտեղ Հարդվիկը անձամբ ընտրեց նրան[24]։

Ռաշել Լեֆևրը ցանկանում էր խաղալ ֆիլմում, քանի որ ռեժիսորը Հարդվիկն էր. նա տեսավ «կերպարը բացահայտելու ներուժը, հուսով եմ, երեք ֆիլմերում». և նա ցանկանում էր մարմնավորել վամպիրին[25]։ «Նա կարծում էր, որ վամպիրները հիմնականում մարդկային անհանգստության և կենդանի լինելու վերաբերյալ հարցերի լավագույն փոխաբերությունն են»[25]։ Քրիստիան Սերատոսը սկզբում լսում էր Ջեսիկա Սթենլիի համար, բայց գրքերը կարդալուց հետո նա «լիովին սիրահարվեց Անժելային» և օգտվեց Անջելա Վեբերի համար լսումների անցկացման ավելի ուշ հնարավորությունից[26]։ Ջեսիկա Սթենլիի դերը բաժին հասավ Աննա Քենդրիկին, ով այդ դերը ստացավ տարբեր դերասանների մասնակցությամբ երկու միախառնման լսումներից հետո[27]։

«Մթնշաղի» և «Նորալուսնի» միջև Ջեյքոբ Բլեքի կերպարում տեղի ունեցող հիմնական ֆիզիկական փոփոխությունների պատճառով ռեժիսոր Քրիս Վեյցը մտածեց փոխարինել Թեյլոր Լոթներին շարունակության մեջ մի դերասանով, ով կարող էր ավելի ճշգրիտ պատկերել «նոր, ավելի մեծ Ջեյքոբ Բլեքը»[28]։ Փորձելով պահպանել դերը, Լոթները շատ է աշխատել և ծանրացրել 30 ֆունտ[29]։ 2009 թվականի հունվարին Վեյցը և Summit Entertainment-ը հայտարարեցին, որ Լոթները կշարունակի որպես Ջեյքոբ «Նորալուսին» ֆիլմում[30]։

Երբ ինձ ասացին, որ հավանաբար Ռոբն է, ես նայեցի նրան և մտածեցի. «Այո, նա կարող է խաղալ Էդվարդի դերը։ Նա, անկասկած, ունի այդ վամպիրային բանը»։ Եվ հետո, երբ ես նկարահանման հրապարակում էի, և ես տեսա, թե ինչպես է նա Ռոբից վերածվում Էդվարդի, և նա իրականում նման էր Էդվարդին,որը իմ գլխում էր, դա իսկապես տարօրինակ փորձ էր։ [...] Նա, իրոք, ճանկել էր այն։

«Մթնշաղի» հեղինակ Ստեֆանի Մեյեր[6]

2009 թվականի մարտի վերջին Summit Entertainment-ը հրապարակեց այն դերասանների ցուցակը, ովքեր Լոթների կողքին կներկայացնեն «գայլերի ոհմակին»։ Քասթինգը մնացած Քվիլյետ մարդկանց համար գլխավորել է քասթինգի տնօրեն Ռենե Հեյնսը, ով աշխատել է մեծ տեղաբնիկ ամերիկացի դերասանների հետ ֆիլմերի վրա, ինչպիսիք են «Գայլերի հետ պարողը» և «Թաղել իմ սիրտը վիրավոր ծնկի մոտ»[31]:

2009 թվականի կեսերին հայտարարվեց, որ Բրայս Դալլաս Հովարդը կփոխարինի Ռաշել Լեֆևրին՝ որպես Վիկտորիա, երրորդ՝ «Խավարում» ֆիլմում։ Summit Entertainment-ը փոփոխությունը վերագրել է պլանավոման կոնֆլիկտներին։ Լեֆևրն ասաց, որ ինքը ապշած և մեծապես տխուր է որոշումից[32]։ Ջոդել Ֆերլանդը նկարահանվել է նոր վերածված վամպիր Բրիի դերում[33]։ Երրորդ ֆիլմի մյուս նոր դերասանական կազմն են՝ Խավիեր Սամուելը Ռայլիի դերում[34], Ջեք Հյուսթոնը Ռոյս Քինգ II-ի դերում[35], Կատալինա Սանդինո Մորենոն՝ Մարիայի դերում, Ջուլիա Ջոնսը Լիա Քլիրուոթերի դերում և Բուբու Ստյուարտը՝ Սեթ Քլիրուոթերի դերում։

Արտադրություն խմբագրել

«Մթնշաղի» հիմնական լուսանկարումը տևել է 44 օր[36]՝ ավելի քան մեկ շաբաթ տեւած փորձերից հետո[37], և ավարտվել է 2008 թվականի մայիսի 2-ին[38]։ Իր «Տասներեք» ռեժիսորական դեբյուտի նման, Հարդվիկը ընտրեց ձեռքի կինեմատոգրաֆիայի լայնածավալ օգտագործումը՝ ֆիլմը «իրական զգալու» համար[22][39]։ Մեյերը երեք անգամ այցելեց պրոդյուսերական հավաքածուն և նրա հետ խորհրդակցեցին պատմության տարբեր ասպեկտների վերաբերյալ[40]. նա նաև ունի կարճ կերպար ֆիլմում[41] : Իրենց մարմնական շարժումներն ավելի էլեգանտ դարձնելու և հերոսների կռվի ոճին ընտելանալու համար վամպիրների դերասանական կազմը մասնակցել է պարային պարուսույցի հետ փորձերին և դիտարկել տարբեր պանտերաների ֆիզիկականությունը[22][23][42]։ Ֆորքսի ավագ դպրոցում նկարահանվելու փոխարեն՝ դպրոցում տեղի ունեցող տեսարանները նկարահանվել են Կալամայի ավագ դպրոցում[43] և Մեդիսոնի ավագ դպրոցում[44]։ Այլ տեսարանները նկարահանվել են Սենտ Հելենսում(Օրեգոնում)[45], իսկ Հարդվիկը մի քանի նկարահանումներ է իրականացրել Փասադենայում(Կալիֆորնիա), օգոստոսին[36][46]։

2008 թվականի նոյեմբերի սկզբին Summit-ը հայտարարեց, որ իրենք ստացել են Ստեֆանի Մայերի «Մթնշաղ» շարքի մնացած՝ «Նորաուսին», «Խավարում» և «Լուսաբաց» գրքերի իրավունքները[8]։ 2008 թվականի նոյեմբերի 22-ին՝ «Մթնշաղ» ֆիլմի թատերական թողարկումից մեկ օր անց, Summit-ը հաստատեց, որ իրենք կսկսեն աշխատել «Նորալուսնի» վրա։ Մելիսա Ռոզենբերգն աշխատում էր վեպի հարմարեցման վրա մինչև «Մթնշաղի» թողարկումը[47] և 2008 թվականի նոյեմբերին՝ «Մթնշաղի» բացման հանգստյան օրերին, ներկայացրեց «Նորալուսնի» նախագիծը[48]։

2008 թվականի դեկտեմբերի սկզբին հայտարարվեց, որ «Մթնշաղի» ռեժիսոր Քեթրին Հարդվիկը չի վերադառնա շարունակությունը բեմադրելու համար։ Հարդվիկը որպես նախագիծը լքելու պատճառ նշել է ժամանակային սահմանափակումները[49]։ Փոխարենը, «Ոսկե կողմնացույց» ֆիլմի ռեժիսոր և «Ամերիկյան թխվածք»-ի համատնօրեն Քրիս Վայցը վարձվեց «Մթնշաղ:Նորալուսին» ֆիլմի ռեժիսորի համար[50]։ «Նորալուսին» ֆիլմի նկարահանումները սկսվել են 2009 թվականի մարտի վերջին Վանկուվերում[51][52], իսկ 2009 թվականի մայիսի վերջին՝ Իտալիայի Մոնտեպուլչիանո քաղաքում[53][54]։

2009 թվականի սկզբին, մինչ «Մթնշաղ։ Նորալուսին»-ի թողարկումը, Summit-ը հաստատեց, որ իրենք կսկսեն «Մթնշաղ։ Խավարում»-ի արտադրությունը։ Քանի որ, երբ սկսվեցին «Մթնշաղ։ Խավարում»-ի նկարահանումները,Վեյցը «Նորալուսնի» հետարտադրական փուլում էր, նա չէր նկարահանի երրորդ ֆիլմը[55][56]։ Փոխարենը, «Մթնշաղ։ Խավարում»-ը ստանձնել է ռեժիսոր Դեյվիդ Սլեյդը, իսկ Մելիսա Ռոզենբերգը վերադառնում է որպես սցենարիստ[57]։ Նկարահանումները սկսվել են 2009 թվականի օգոստոսի 17-ին Վանկուվերի կինոստուդիայում[58] և ավարտվել հոկտեմբերի վերջին, իսկ հետարտադրությունը սկսվել է հաջորդ ամսվա սկզբին[59]։ 2010 թվականի ապրիլին պարզվեց, որ ֆիլմի վերանկարահանումների կարիք կա։ Սլեյդին, ով նախկինում ասում էր, որ նրանց մոտ չի լինելու, տեսել են Ստեֆանի Մայերի հետ միասին նկարահանման հրապարակում։ Ներկա էին նաև երեք գլխավոր աստղերը[60]։

Սերիալի նախորդ ֆիլմերի պրոդյուսեր Ուիք Գոդֆրին 2009-ի կեսերին հայտարարեց, որ իրենք բոլոր մտադրություններ ունեն նկարահանելու «Լուսաբաց»-ի կինոտարբերակը[61]։ Ամիսներ շարունակվող շահարկումներից և դերասանական ասեկոսեներից հետո[62][63], 2010թ. ապրիլի 28-ին պաշտոնապես հայտարարվեց, որ «Օսկար» մրցանակի դափնեկիր Բիլ Կոնդոնը, ով նկարահանել է «Աստվածներ և հրեշներ» և «Երազող աղջիկներ» ֆիլմերը, կնկարահանի «Լուսաբաց»-ը; Ֆիլմի պրոդյուսերը կլինեն Ուիք Գոդֆրին, Կարեն Ռոզենֆելթը և հեղինակ Ստեֆանի Մայերը։ «Ես շատ հուզված եմ այս սագայի գագաթնակետը էկրանին կյանքի կոչելու հնարավորություն ստանալու համար։ Ինչպես գիտեն սերիալի երկրպագուները, սա եզակի գիրք է, և մենք հուսով ենք ստեղծել նույնքան եզակի կինոփորձ»,- ասել է Բիլ Կոնդոնը։ Առաջին մասի թողարկման ամսաթիվը նշանակվել է 2011 թվականի նոյեմբերի 18-ին, իսկ երկրորդը նախատեսված է թողարկել 2012 թվականի նոյեմբերի 16-ին[10][64][65]։ Այդ հայտարարությունից հետո Սամմիթը պաշտոնապես հաստատեց, որ չորրորդ գրքի երկու մասից բաղկացած ադապտացիայի արտադրությունը կսկսվի 2010 թվականի հունիսի 11-ին[66]։ Այս հայտարարությամբ պարզ դարձավ, որ բոլոր հիմնական դերասանները, ներառյալ երեք գլխավոր դերերը՝ Քալենի ընտանիքը և Չարլի Սուոնը, կվերադառնան երկու մասի համար։ Հաստատվել է նաև,որ Բիլ Կոնդոնը կլինի երկու մասերի ռեժիսորը[66]։

Սաունդրեքեր խմբագրել

«Մթնշաղ» խմբագրել

Հիմնական հոդված. «Մթնշաղ» (սաունդրեք)

«Մթնշաղ. Օրիգինալ սաունդթրեքը» ընտրվել է երաժշտության ղեկավար Ալեքսանդրա Պացաֆասի կողմից[67] : Ալբոմը թողարկվել է 2008 թվականի նոյեմբերի 4-ին Patsavas' Chop Shop լեյբլի կողմից, Atlantic Records-ի հետ համատեղ, և առաջին տեղում է եղել Billboard 200-ում՝ վաճառելով մոտ 165,000 օրինակ թողարկման առաջին շաբաթվա ընթացքում, որից 29%-ը։ թվային ներբեռնումներ[68]։ «Մթնշաղը» թատերական ֆիլմերի ամենաշատ վաճառվող սաունդթրեքն է ԱՄՆ-ում[69]։ Paramor«Decode»-ը սաունդթրեքից թողարկված առաջին սինգլն էր։ Դրա պրեմիերան տեղի ունեցավ Paramore-ի երկրպագուների ակումբի կայքում և Ստեֆանի Մայերի պաշտոնական կայքում 2008 թվականի հոկտեմբերի 1-ին[70][71]։ Երգը 2010 թվականի փետրվարի 16-ին ԱՄՆ-ում ստացավ պլատինե սերտիֆիկատ՝ վաճառելով ավելի քան 1,000,000 օրինակ։ Այն նաև առաջադրվել է «Գրեմմի» մրցանակի համար 2010 թվականին՝ ֆիլմի համար գրված լավագույն երգ անվանակարգում։ Փերի Ֆարելի «Go All Way (Into the Twilight)»-ը սաունդթրեքից թողարկված երկրորդ սինգլն էր։ Դրա պրեմիերան տեղի է ունեցել Մայերի կայքում 2008 թվականի հոկտեմբերի 23-ին[72][73]։

«Մթնշաղ։ Սաունդթրեք»-ը ստեղծվել և կազմակերպվել է Քարթեր Բուրվելի կողմից 9-ից 10 շաբաթ տևողությամբ, և ձայնագրվել և միքսվել է մոտ 2 շաբաթվա ընթացքում 2008 թվականի սեպտեմբերի վերջին[74]։ Բուրվելը սկսեց պարտիտուրը Բելլայի և Էդվարդի հարաբերությունների համար «Սիրո թեմայով», որի տարբերակը դարձավ «Բելլայի օրորոցայինը», որը Ռոբերտ Պատինսոնը խաղում է ֆիլմում, և որը ներառված է Օրիգինալ կինոֆիլմի սաունդրեքում[74]։ Բնօրինակ թեման առկա է ամբողջ ֆիլմում և ծառայում է «խաղալ սիրավեպը, որը մղում է սյուժեն»[74]։ Բուրվելի հեղինակած մեկ այլ թեմա էր «Գիշատիչի թեման», որը բացում է ֆիլմը և նախատեսված է խաղալ Էդվարդի վամպիրային բնույթը[74]։ Այլ թեմաները ներառում են բաս-գիծ, թմբուկի հարված և աղավաղված կիթառի ձայն քոչվոր վամպիրների համար, և մեղեդի Կալենի ընտանիքի համար[74]։ «Մթնշաղ։ Սաունդթրեք»-ը թվային տարբերակով թողարկվել է 2008 թվականի նոյեմբերի 25-ին, իսկ խանութներում՝ դեկտեմբերի 9-ին[75][76]։

«Մթնշաղ։ Նորալուսին» խմբագրել

Հիմնական հոդված. «Մթնշաղ։ Նորալուսին» (սաունդրեք)

«Մթնշաղ։ Նորալուսին» (Օրիգինալ կինոֆիլմի սաունդրեքի) երաժշտության ղեկավարը Ալեքսանդրա Պացավասն էր[77], իսկ հեղինակը՝ Ալեքսանդր Դեպլան[78]։ Ֆիլմի ռեժիսոր Քրիս Վայցը աշխատանքային հարաբերություններ ունի Դեսպլաթի հետ, ով նկարահանել է իր նախորդ ֆիլմերից մեկը՝ «Ոսկե կողմնացույցը» (2007)[78] : Սաունդրեքը թողարկվել է 2009 թվականի հոկտեմբերի 16-ին[79] Patsavas' Chop Shop լեյբլի կողմից՝ Atlantic Records-ի հետ համատեղ[77]։ Ալբոմը հայտնվեց Billboard 200-ի 2-րդ հորիզոնականում, իսկ ավելի ուշ բարձրացավ 1-ին հորիզոնական՝ վաճառվելով 153,000 օրինակ։

«Մթնշաղ։ Խավարում» խմբագրել

Հիմնական հոդված. «Մթնշաղ։ Խավարում» (սաունդրեք)

«Մթնշաղ։ Խավարում» (Օրիգինալ կինոֆիլմի սաունդրեքի) երաժշտության ղեկավարը կրկին Ալեքսանդրա Պացավասն էր։ Այն թողարկվել է 2010 թվականի հունիսի 8-ին Patsavas' Chop Shop լեյբլի կողմից, Atlantic Records-ի հետ համատեղ[80]։ Սաունդթրեքի գլխավոր սինգլը՝ «Neutron Star Collision (Love Is Forever)»՝ բրիտանական Muse խմբի կատարմամբ, թողարկվել է 2010 թվականի մայիսի 17-ին[81]։ Սաունդթրեքը հայտնվեց ԱՄՆ-ի Billboard 200 ալբոմների հիթ-շքերթի երկրորդ հորիզոնականում՝ մոտ 144,000 օրինակ վաճառքով։

Ֆիլմի պարտիտուրը՝ «Մթնշաղ։ Խավարումը», հեղինակել է Հովարդ Շորը, ով ստեղծել է «Մատանիների տիրակալը» (2001-2003) եռերգության պարտիտուրները[82]։

«Մթնշաղ։ Լուսաբաց Մաս 1» խմբագրել

Հիմնական հոդված. «Մթնշաղ։ Լուսաբաց Մաս 1» (սաունդրեք)

«Մթնշաղ։ Լուսաբաց Մաս 1» (Օրիգինալ կինոֆիլմի սաունդրեքի) համար թողարկվեց երկու սինգլ՝ Քրիստինա Փերիի «A Thousand Years» և Բրունո Մարսի «It Will Rain»:

«Մթնշաղ։ Լուսաբաց Մաս 2» խմբագրել

Հիմնական հոդված. «Մթնշաղ։ Լուսաբաց Մաս 2» (սաունդրեք)

Ընդունելություն խմբագրել

Միայն 2008 թվականի նոյեմբերի 21-ի կեսգիշերային ցուցադրություններից «Մթնշաղը» տոմսերի վաճառքից ավելի քան 7 միլիոն դոլար է հավաքել[83]։ Բացման օրը այն հավաքել է 35,7 միլիոն դոլար։ Միացյալ Նահանգներում և Կանադայում իր բացման հանգստյան օրերին «Մթնշաղը» հավաքել է 69,6 միլիոն դոլար 3,419 կինոթատրոններից՝ միջինը 20,368 դոլար մեկ թատրոնի համար[84]։

Ֆիլմը վաստակել է 192,7 միլիոն դոլար ԱՄՆ-ում և Կանադայում, և ևս 200,8 միլիոն դոլար՝ միջազգային տարածքներում՝ ընդհանուր 393,6 միլիոն դոլար ամբողջ աշխարհում[85]։

Ֆիլմը թողարկվել է DVD-ով Հյուսիսային Ամերիկայում 2009 թվականի մարտի 21-ին՝ կեսգիշերային թողարկման երեկույթների ընթացքում, և առաջին օրը վաճառվել է ավելի քան 3 միլիոն տոմս[86]։ Այն շարունակել է վաճառել տոմսերը՝ ընդհանուր 2012թ. հուլիսի դրությամբ՝ կազմելով 201,323,629 ԱՄՆ դոլար։

«Մթնշաղ։ Նորալուսին»-ը տոմսերի նախնական վաճառքի ռեկորդներ է սահմանել՝ ստիպելով որոշ թատրոններ ավելացնել լրացուցիչ ցուցադրություններ[87]։ Ֆիլմը ռեկորդներ է սահմանել որպես ներքին (Միացյալ Նահանգներ և Կանադա) կինովարձույթի պատմության մեջ ամենամեծ կեսգիշերային բացումը, հավաքելով մոտ 26,3 միլիոն դոլար 3514 կինոթատրոններում, նախքան ընդլայնվելով մինչև 4024 կինոթատրոն։ Նախկինում ռեկորդը պատկանում էր «Հարի Փոթերը և Կիսարյուն Արքայազնը»-ին, որը կեսգիշերին տեղի ունեցած պրեմիերայի ժամանակ հավաքեց 22,2 միլիոն դոլար։ Ֆիլմը 72,7 միլիոն դոլար է հավաքել իր բացման օրը՝ դառնալով ներքին պատմության մեջ ամենամեծ մեկօրյա բացումը, գերազանցելով «Մութ ասպետի» 67,2 միլիոն դոլարը[2]։ Այս բացումը մեծապես նպաստեց մեկ այլ ռեկորդի. առաջին անգամ, երբ ներքին կինովարձույթի լավագույն տասնյակը մեկ օրում հավաքեց ավելի քան 100 միլիոն դոլարի համախառն եկամուտ[88]։

«Մթնշաղ։ Նորալուսին»-ի բացման շաբաթավերջը ներքին պատմության մեջ իններորդ ամենաբարձր բացման շաբաթն է՝ $142,839,137: Ֆիլմը նաև ունի վեցերորդ ամենաբարձր բացման շաբաթավերջն աշխարհում՝ 274,9 միլիոն դոլար ընդհանուր գումարով[89]։

Ֆիլմ Թողարկման ամսաթիվ Բյուջե Եկամուտ Վարկանիշ
Հյուսիսային Ամերիկա Այլ տարածքներ ամբողջ աշխարհում Ամբողջ ժամանակ

Հյուսիսային Ամերիկա

Ամբողջ ժամանակ

ամբողջ աշխարհում

«Մթնշաղ»[85] Նոյեմբերի 21, 2008 $37,000,000 $192,769,854 $214,417,861 $407,187,715 #181 #233
«Նորալուսին»[90] Նոյեմբերի 20, 2009 $50,000,000 $296,623,634 $413,087,374 $709,711,008 #64
#169(A)
#82
«Մթնշաղ» / «Նորալուսին» (համակցված/միայն մեկ գիշեր)[91] Հունիսի 29, 2010 $2,385,237 $2,385,237 #6159
«Խավարում»[92] Հունիսի 30, 2010 $68,000,000 $300,531,751 $397,959,596 $698,491,347 #63
#174(A)
#85
«Մթնշաղ։ Լուսաբաց Մաս 1»[93] Նոյեմբերի 18, 2011 $110,000,000 $281,287,133 $430,918,723 $712,205,856 #79
#191(A)
#80
«Մթնշաղ։ Լուսաբաց Մաս 2»[94] Նոյեմբերի 16, 2012 $136,000,000 $292,325,737 $537,422,083 $829,746,820 #69 #53
Ընդամենը[95] $401,000,000 $1,365,922,346 $1,980,234,710 $3,359,727,983
Ցուցակի ցուցիչ(ներ)
  • (A) ցույց է տալիս ճշգրտված գումարները՝ հիմնված տոմսերի ընթացիկ գների վրա (հաշվարկված Box Office Mojo-ի կողմից)։

«Մթնշաղը» հանրաճանաչ մշակույթում խմբագրել

2010 թվականին թողարկվեց «Վամպիրները ծծում են» պարոդիական ֆիլմը՝ Ջեն Պրոսկեի, Մեթյու Լանթերի և Քրիս Ռիջիի մասնակցությամբ, որի նյութը հիմնականում հիմնված էր «Մթնշաղի» և դրա շարունակության՝ «Մթնշաղ։ Նորալուսնի» վրա։ Թեև ֆիլմը քննադատական ձախողում էր, Rotten Tomatoes-ի քննադատները նրան տվել էին միայն 4% հավանության վարկանիշ, այն ֆինանսական հաջողություն էր՝ առաջին տեղը զբաղեցնելով Միացյալ Նահանգներում և հավաքելով ավելի քան 80,000,000 դոլար ամբողջ աշխարհում՝ 20,000,000 դոլար բյուջեի դիմաց.[96][97]: 2012 թվականին մեկ այլ պարոդիական ֆիլմ՝ Breaking Wind, անհայտ դերասաններից կազմված դերասանական կազմով, անմիջապես թողարկվեց DVD-ով Lionsgate Home Entertainment-ի կողմից[98]։

Հաջողակ անիմացիոն ֆիլմը՝ «Տրանսիլվանիա հյուրանոց», հակիրճ ծաղրում էր «Մթնշաղը», մասնավորապես այն տեսարանը, որտեղ Բելլան բացահայտում է Էդվարդի վամպիրիզմը Ֆորքսի ավագ դպրոցի մոտ գտնվող անտառներում։ Տեսարանը, որը տևում է ընդամենը մի քանի վայրկյան, կարելի է տեսնել ինքնաթիռի հեռուստացույցով խաղալիս, երբ կոմս Դրակուլան փորձում է համոզել Ջոնաթանին ներել իրեն և վերադառնալ Տրանսիլվանիա հյուրանոց[99][100]։

2019 թվականին ռուս գեղասահորդուհի Ալյոնա Կոստորնայա իր անվճար ծրագրի համար օգտագործել է «Նորալուսնի» սաունդթրեքի երաժշտությունը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Anne Thompson (2008 թ․ օգոստոսի 15). «'Twilight' moves into 'Potter's' place». Variety. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  2. 2,0 2,1 Anthony D'Alessandro (2009 թ․ նոյեմբերի 21). «'New Moon' takes opening day record». Variety. Reed Elsevier Inc. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  3. Rich, Joshua (2009 թ․ փետրվարի 20). «'Twilight': Third film in series, 'Eclipse,' set for June 2010». Entertainment Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  4. McNary, Dave; McClintock, Pamela (2009 թ․ դեկտեմբերի 9). «'Eclipse' sets IMAX release». Variety. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Sperling, Nicole (2008 թ․ հուլիսի 10). «Twilight hits Hollywood». Entertainment Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Christina Radish (2008 թ․ սեպտեմբերի 17). «Twilight's Author and Director Talk About Bringing The Film To Life». MediaBlvd Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  7. Joshua, Rich (2008 թ․ նոյեմբերի 22). «'Twilight' grosses $35.7 mil on Friday». Entertainment Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  8. 8,0 8,1 Zeitchik, Steven (2008 թ․ նոյեմբերի 14). «'Twilight' film franchise looks ahead». The Hollywood Reporter. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  9. «Salary dispute holding up 'Twilight 5' announcement». Reuters. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 15-ին.
  10. 10,0 10,1 «'Breaking Dawn' Part 2 Will Be Released On November 16, 2012». MTV. 2010 թ․ հուլիսի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  11. Carroll, Larry (2009 թ․ փետրվարի 19). «'Twilight' Film's First Family Revealed: Peter Facinelli, Elizabeth Reaser Lead Cullen Clan». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
  12. Giardina, Carolyn; Kit, Borys (2007 թ․ նոյեմբերի 16). «Stewart enters 'Twilight' zone». The Hollywood Reporter. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  13. McNary, Dave (2007 թ․ հունիսի 7). «New Summit unveils new projects». Variety. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  14. Fleming, Michael (2007 թ․ հոկտեմբերի 2). «Hardwicke to direct Meyer's 'Twilight'». Variety. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 18-ին.
  15. 15,0 15,1 15,2 Charaipotra, Sona. «Exclusive Interview: 'Twilight' Screenwriter Melissa Rosenberg». Premiere.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
  16. Carroll, Larry (2008 թ․ սեպտեմբերի 16). «'Twilight' Tuesday: Screenwriter Melissa Rosenberg Was Inspired By 'Brokeback Mountain'». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  17. Ryan Rotten (2008 թ․ օգոստոսի 19). «Exclusive Interview: Twilight's Melissa Rosenberg». ShockTillYouDrop.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  18. Pamela Chelin. «'Twilight's Robert Pattinson and Rachelle Lefevre». Premiere.com. Hachette Filipacchi Media. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  19. Carroll, Larry (2008 թ․ ապրիլի 15). «'Twilight' Set Visit Confirms Edward And Bella's Chemistry, Offers A 'Midnight Sun' Preview». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  20. Meyer, Stephenie. «Twilight the Movie». StephenieMeyer.com. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  21. Larry Carroll (2009 թ․ ապրիլի 29). «Emily Browning Addresses Her 'Twilight' Notoriety». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 Sona Charaipotra. «Exclusive Interview: Peter Facinelli on 'Twilight'». Premiere.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
  23. 23,0 23,1 Carroll, Larry (2008 թ․ մարտի 19). «'Twilight' Star Ashley Greene Responds To Books' Fans Who Think She And Her Hair Aren't Short Enough». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  24. Carroll, Larry (2008 թ․ սեպտեմբերի 23). «'Twilight' Tuesday: Kellan Lutz Recalls How He Almost Wasn't Cast As Belligerent 'Goofball' Emmett». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  25. 25,0 25,1 Carroll, Larry (2008 թ․ փետրվարի 28). «'Twilight' Star Rachelle Lefevre Addresses 'OMG!' Fans, Blog Haters From Book-Turned-Movie's Set». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  26. Carroll, Larry (2008 թ․ հոկտեմբերի 14). «'Twilight' Tuesday: Christian Serratos Says Playing Angela Was a Day at the Beach». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  27. Carroll, Larry (2008 թ․ հոկտեմբերի 21). «'Twilight' Tuesday: Anna Kendrick Says It Was 'Easy To Get Googly Eyed' At Robert Pattinson». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  28. Carroll, Larry (2008 թ․ դեկտեմբերի 15). «'New Moon' Casting News: Michael Copon, Ben Barnes Push For Roles In 'Twilight' Sequel». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  29. Huver, Scott (2009 թ․ հունիսի 1). «Taylor Lautner Growing (Literally) with the Twilight Franchise». People. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  30. «Taylor Lautner to Reprise His Role as Jacob in New Moon». iesb.net. 2009 թ․ հունվարի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  31. «Summit Casts New Moon's Wolf Pack». /Film. 2009 թ․ մարտի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  32. «Rachelle Lefevre 'Stunned' Over 'Eclipse' Recasting». Access Hollywood. 2009 թ․ հուլիսի 29. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  33. Sperling, Nicole (2009 թ․ օգոստոսի 18). «'Twilight Saga: Eclipse' begins production today». Entertainment Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  34. Tanner Stransky (2009 թ․ հուլիսի 17). «'Twilight' third pic 'Eclipse' begins casting with Australian unknown Xavier Samuel». Entertainment Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 18-ին.
  35. Wendy Mitchell (2009 թ․ օգոստոսի 11). «Jack Huston to play Royce King II in 'Eclipse'». Entertainment Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 12-ին.
  36. 36,0 36,1 Sperling, Nicole (2009 թ․ հոկտեմբերի 29). «'Twilight' reshoots: Why is Catherine Hardwicke filming again?». Entertainment Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  37. Christina Radish (2008 թ․ օգոստոսի 8). «Kellan Lutz And His High Profile Projects». MediaBlvd Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  38. Michelle Graham (2008 թ․ մայիսի 3). «Twilight Finishes Principle [sic] Photography». Film School Rejects. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 14-ին.
  39. Mike Russell (2008 թ․ մայիսի 11). «'Twilight' taps teen-vampire romance». Los Angeles Times. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
  40. Chelin, Pamela (2008 թ․ հուլիս). «The 'Twilight' Phenomenon: The Director and Author at Comic-Con 2008». Premiere.com. Hachette Filipacchi Media. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
  41. Carroll, Larry (2008 թ․ ապրիլի 8). «'Twilight' Author Stephenie Meyer's Cameo: More Details Emerge From Book-Turned-Movie's Set». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  42. Pamela Chelin. «'Twilight's Bad Boy Vampire: Cam Gigandet». Premiere.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  43. Paige Dickerson (2008 թ․ մարտի 9). «'Twilight' to film one or two days in LaPush». Peninsula Daily News. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 10-ին.
  44. Sarah Skidmore (2008 թ․ ապրիլի 15). «Teen vampire-love story 'Twilight' being filmed in Oregon». San Francisco Chronicle. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  45. Darryl Swan (2008 թ․ ապրիլի 2). «'Twilight' descends on St. Helens». South Country Spotlight. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 3-ին.
  46. Rojas Weiss, Sabrina (2008 թ․ օգոստոսի 25). «'Twilight' Cast Heads Back To The Set To Shoot New Scenes». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  47. Sperling, Nicole (2008 թ․ նոյեմբերի 6). «'Twilight': Will it be a hit?». Entertainment Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  48. Thompson, Anne (2008 թ․ դեկտեմբերի 7). «No Hardwicke for 'Twilight' sequel». Variety. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  49. Horowitz, Josh (2008 թ․ դեկտեմբերի 7). «'Twilight' Director Catherine Hardwicke Will Not Direct 'New Moon'». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  50. Carroll, Larry (2008 թ․ դեկտեմբերի 13). «TWILIGHT' SEQUEL 'NEW MOON' TO BE DIRECTED BY CHRIS WEITZ: REPORT». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  51. Wloszczyna, Susan (2009 թ․ հունվարի 21). «Move over, movie vampires: Werewolf pack is back». USA Today. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 28-ին.
  52. Malkin, Marc (2009 թ․ հունվարի 7). «Rob Pattinson and a Bevy of Beautiful Vampires». E! Online. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 28-ին.
  53. Detassis, Piera (2009 թ․ մարտի 15). «New Moon: No a Volterra». Piera Detassis. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 28-ին.
  54. «Montepulciano 'the most beautiful place to film'...». Strada del Vino Nobile di Montepulciano. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 28-ին.
  55. Rich, Joshua (2009 թ․ փետրվարի 20). «'Twilight' exclusive: Chris Weitz will not direct third film, 'Eclipse'». Entertainment Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  56. Gray, Brandon (2009 թ․ փետրվարի 20). «Third 'Twilight' Dawns Summer 2010». Box Office Mojo. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 20-ին.
  57. «David Slade To Direct 'The Twilight Saga: Eclipse'». Access Hollywood. 2009 թ․ ապրիլի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  58. Adam Rosenberg (2009 թ․ հունիսի 30). «'The Twilight Saga: Eclipse' Shoot Dates Revealed!». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 5-ին.
  59. Debi Moore (2009 թ․ հոկտեմբերի 29). «Eclipse Wrapped, a Trio of New Moon Stills & Wallpaper, Twilight Returning to Theatres». Dread Central. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  60. «'Twilight: Eclipse' reshoots with Robert Pattinson, Kristen Stewart and Taylor Lautner were 'fantastic'». Zap2it. 2010 թ․ մայիսի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 15-ին.
  61. Gina McIntyre (2009 թ․ հուլիսի 16). «On the set: 'New Moon' on the rise». Los Angeles Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հուլիսի 19-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 16-ին.
  62. Fleming, Michael (2009 թ․ դեկտեմբերի 17). «'Lautner's "Moon" mileage': Actor lines up Summit action vehicle». Variety. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  63. «Big Questions Surround the Final 'Twilight' Film». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  64. «Summit Confirms Breaking Dawn Director». Mania.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 15-ին.
  65. «Twilight: Breaking Dawn Release Date Set». ComingSoon.net. 2010 թ․ մայիսի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 15-ին.
  66. 66,0 66,1 «The Twilight Saga: Breaking Dawn Confirmed for Two Films». ComingSoon.net. 2010 թ․ հունիսի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 15-ին.
  67. James Montgomery (2008 թ․ սեպտեմբերի 19). «Are Pop-Punks Paramore A Good Fit For 'Twilight'?». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
  68. Katie Hasty (2008 թ․ նոյեմբերի 12). «'Twilight' Bumps AC/DC From Atop Billboard 200». Billboard. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  69. Paul Grein (2009 թ․ ապրիլի 15). «Week Ending April 12, 2009: Breaking Records With Rascal Flatts». Yahoo! Inc. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  70. «Hayley Williams on Twilight». TwilightTheSoundtrack.com. 2008 թ․ հոկտեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  71. «***October 1, 2008***». StephenieMeyer.com. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  72. «Perry Farrell song unveiled!». TwilightTheSoundtrack.com. 2008 թ․ հոկտեմբերի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  73. «***October 23, 2008***». StephenieMeyer.com. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  74. 74,0 74,1 74,2 74,3 74,4 Carter Burwell. «Projects – Twilight». Twilight. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  75. «'Score' Album Announced!». Twilight. 2008 թ․ նոյեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  76. Mikael Carlsson (2008 թ․ հունիսի 10). «"Twilight" Assigned to Carter Burwell». Film Music Magazine. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
  77. 77,0 77,1 Prince, David J. (2009 թ․ օգոստոսի 27). «Death Cab For Cutie Scores Lead 'New Moon' Single». Billboard. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 27-ին.
  78. 78,0 78,1 Alex Billington. «Alexandre Desplat is Scoring Twilight Saga: New Moon?!». First Showing. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 4-ին.
  79. «New Moon Soundtrack New Release Date: Friday, October 16th». Summit Entertainment. 2009 թ․ հոկտեմբերի 13. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.(չաշխատող հղում)
  80. Montgomery, James (2010 թ․ ապրիլի 19). «'Eclipse' Soundtrack Due June 8». MTV. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 21-ին.
  81. «Neutron Star Collision (Love Is Forever) – Coming May 17th». muse.mu. 2010 թ․ մայիսի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 7-ին.
  82. «Howard Shore to score 'Twilight: Eclipse'». MovieScore. 2010 թ․ հունվարի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 22-ին.
  83. Pamela McClintock (2008 թ․ նոյեմբերի 21). «'Twilight' shining bright at box office». Variety. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  84. «Twilight (2008) Weekend Box Office Results». Box Office Mojo. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  85. 85,0 85,1 «Twilight (2008)». Box Office Mojo. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 11-ին.
  86. «Summit Home Entertainment's Saturday Release of Twilight Unleashes With Over 3 Million Units Sold» (Press release). Summit Entertainment. 2009 թ․ մարտի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 22-ին.
  87. «"New Moon" Smashes "Potter" Midnight Ticket Sales Record». KTLA. 2009 թ․ նոյեմբերի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  88. Brandon Gray (2009 թ․ նոյեմբերի 21). «'New Moon' Shatters Opening Day Record». Box Office Mojo. IMDb.com, Inc. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  89. «All Time Worldwide Opening Records at the Box Office». Box Office Mojo. IMDb.com, Inc. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  90. «The Twilight Saga: New Moon (2009)». Box Office Mojo. IMDb.com, Inc. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  91. «Twilight/New Moon Combo (one-night-only) (2010)». Box Office Mojo. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 11-ին.
  92. «The Twilight Saga: Eclipse (2010)». Box Office Mojo. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 11-ին.
  93. «The Twilight Saga: Breaking Dawn – Part 1 (2011)». Box Office Mojo. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 11-ին.
  94. «The Twilight Saga: Breaking Dawn – Part 2 (2012)». Box Office Mojo. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  95. «Twilight Moviesat the Box Office». Box Office Mojo. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 15-ին.
  96. «Vampires Suck (2010) - Financial Information». The Numbers. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին.
  97. Vampires Suck (անգլերեն), Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին
  98. Murray, Noel (2012 թ․ ապրիլի 23). «Breaking Wind | Film». The A.V. Club. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  99. «'Hotel Transylvania' review: Kid-friendly monster mash never lives up to the promise of its premise | NOLA.com». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 16-ին.
  100. Movie Reviews - 'Hotel Transylvania' - Vampire Gags, Minus The Bite : NPR Արխիվացված 2017-07-01 Wayback Machine by Ian Buckwalter. NPR (September 27, 2012).

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մթնշաղ (ֆիլմաշար)» հոդվածին։