Մետաղադրամների վատթարացում
Մետաղադրամների վատթարացում, պետական իշխանության կողմից մետաղադրամների քաշի կամ, մետաղադրամների անվանական արժեքը պահպանելով, ազնիվ մետաղների պարունակության ոչ պաշտոնական, չհայտարարված նվազեցում[1]։ Մետաղադրամների վատթարացումը չպետք է շփոթել այնպիսի հասկացությունների հետ, ինչպես[2].
- դեվալվացիան, մետաղադրամների անվանական արժեքը պահպանելով ազնիվ մետաղների պարունակության պաշտոնական նվազեցում[3] կամ շրջանառության մեջ արդեն բաց թողնված ցածրարժեք մետաղների անվանական արժեքի իջեցում[4];
- մետաղադրամների կտրտում, տարերային, անմիջապես մետաղադրամների շրջանառության պրոցեսում դրանց քաշի պակասեցում տարբեր մեխանիկական եղանակներով[5]։
Այնուամենայնիվ, հաճախ դեվալվացիան և կտրտումը դիտարկվում են որպես մետաղադրամների վնասման երկարատև պրոցեսի բաղկացուցիչներ[6].
Մետաղադրամների վատթարացման պատճառներ խմբագրել
Կառավարության կողմից ազնիվ մետաղների պարունակության նվազեցման գլխավոր պատճառը հանդիսանում է ֆինանսական պատճառը։ Օրինակ, արծաթի կամ ոսկու նույն քանակի դեպքում կարելի է թողարկել ավելի շատ մետաղադրամ։ Այս գործընթացը, որպես կանոն, բերում է արժեզրկման, շրջանառությունից լիարժեք կամ ավելի որակյալ դրամների դուրս հանման[1][7]։
Մետաղադրամների վատթարացում և Կոպեռնիկոս-Գրեշեմի օրենք խմբագրել
Մասնակցելով 1526-1528 թվականների դրամական ռեֆորմի նախապատրաստմանը (տես «Լեհական զլոտի» հոդվածը), լեհ աստղագետ, մաթեմատիկոս և տնտեսագետ Կոպեռնիկոսն իր Մետաղադրամների հատման մասին տրակտատում գրել է.
Աղետները, որոնցից թագավորությունները, իշխանություններն ու հանրապետությունները կործանվում են, իմ կարծիքով նրանցից չորս հիմնականն են` տարաձայնությունները, մահացությունը, երկրի անպտղությունը և մետաղադրամի վատթարացումը։ Առաջին երեքը այնքան ակնհայտ են, որ ոչ ոք չի վիճարկում դրանք, բայց չորրորդը ճանաչվում է միայն սակավաթիվ մարդկանց կողմից, ովքեր ավելի խորն են թափանցում։ Դա հանգեցնում է պետության անկմանը, ոչ թե անմիջապես և կտրուկ, այլ աստիճանաբար և գաղտնի - Կոպեռնիկոս Ն. Մետաղադրամների հատման մասին տրակտատ[8]
|
Այնտեղ ձևակերպվել էր դրամաշրջանառության հիմնական օրենքներից մեկը, որը հետագայում ստացավ Կոպեռնիկոս-Գրեշեմի օրենք անունը, և որի դասական ձևակերպման մեջ ասվում է. «Վատագույն դրամները շրջանառությունից դուրս են մղում լավագույններին»[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 НС, 1980, «Порча монеты»
- ↑ Порча монет// Энциклопедия банковского дела и финансов
- ↑ НС, 1980, «Девальвация»
- ↑ СН, 1993, «Девальвация»
- ↑ СН, 1993, «Обрезывание»
- ↑ Спасский, 1962, «Порча монеты», «Рубль в монетных системах Руси XIV и XV вв.»
- ↑ 7,0 7,1 СН, 1993, «Закон Коперника — Грешема»
- ↑ Менцин, 2009
Աղբյուրներ խմբագրել
- Менцин Ю. Астрономы-финансисты. — Русский Журнал, 2009.
- Нумизматический словарь / [Автор: Зварич В.В.]. — 4-е изд.. — Львов: Высшая школа, 1980.
- Словарь нумизмата / [Авторы: Фенглер Х., Гироу Г., Унгер В.] / Пер. с нем. М. Г. Арсеньевой / Отв. ред. В. М. Потин. — 2-е изд., перераб. и доп. / Публ. Словарь нумизмата. Описание монет. — М.: Радио и связь, 1993. — ISBN 5-256-00317-8
- Спасский И.Г. Русская монетная система. Место и значение русской монетной системы в мировом денежном хозяйстве. — Л., 1962.
- Wolters, Willem G. Heavy and light money in the Netherlands Indies and the Dutch Republic: dilemmas of monetary management with unit of account systems(անգլ.) // Financial History Review. — 2008. — Т. 15. — № 1. — С. 37-53.
Տես նաև խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Порча монет», глава из книги «Монеты — свидетели прошлого»
- «Грехи Филиппа Красивого», глава из книги «Аферы с фальшивыми деньгами»