Մեղրի
- Այս հոդվածը քաղաք Մեղրու մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Մեղրի (այլ կիրառումներ)։
Մեղրի, քաղաք Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզի Մեղրի համայնքում[1]՝ հայ-իրանական միջպետական սահմանին մոտ։
Քաղաք | |||
---|---|---|---|
Մեղրի | |||
Մեղրի քաղաքի համայնապատկերը | |||
Երկիր | Հայաստան | ||
Մարզ | Սյունիքի մարզ | ||
Համայնք | Մեղրի համայնք[1] | ||
Հիմնադրված է | 906 թ. | ||
Այլ անվանումներ | Կարճավան | ||
Տվյալ կարգավիճակում | 1984 թվականից | ||
Մակերես | 3 կմ² | ||
ԲԾՄ | 605 մ | ||
Կլիմայի տեսակ | բարեխառն ցամաքային կլիմա | ||
Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
Բնակչություն | 4500 մարդ (2020) | ||
Ազգային կազմ | Հայեր | ||
Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
Տեղաբնականուն | մեղրեցի | ||
Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
Հեռախոսային կոդ | +374 (286) | ||
Փոստային դասիչ | 3401-3402 | ||
Պաշտոնական կայք | Մեղրի համայնքի պաշտոնական կայք | ||
| |||
Անվանում խմբագրել
Մեղրիի անվան ծագման մասին կան տարբեր վարկածներ։ Անվանումը երբեմն կապվում հնում այստեղ ստացվող մեղրի կամ տեղական քաղցրահամ թզի մեղրի նմանվող հյութի հետ։ Ոմանք համարում են, որ Մեղրիի անվանումը ծագել է պարսկերեն միհր («արև» նշանակությամբ) բառի հնչյունափոխությունից։ Մի ավանդության մեջ Հայոց Արշակ Բ թագավորը Մեղրիի գինին խմելիս բացականչել է՝ «Գինու չէ նման, այլ մեղրի»[2]։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Մեղրին գտնվում է Մեղրի գետի ստորին հոսանքի աջ ափին՝ ձգված նեղ գետահովտի երկարությամբ։ Աջափնյա մասը, որը վաղ ժամանակներում եղել է ավանի Մեծ թաղը, ընկած է բարձր և բուսականությունից զուրկ Սև լեռան ստորոտում։ Ձախափնյա մասը, որը գտնվում է նախկին ավանի Միջին ու Փոքր թաղամասերի տեղում, տարածվում է Գանձափարախ լեռան 3 ճյուղերի ձորաբերաններին և լեռան չոր ու ժայռապատ բարձրադիր լանջերից աստիճանաբար իջնում է դավանդնվերով մինչև գետի ծառապատ ափերը։ Քաղաքի ժայռամասերն ու գետամերձ տները թաղված են այգիների մեջ։ Ունի հարավային տաք կլիմա[3]։
Պատմություն խմբագրել
Տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նախնադարում։ Հայտնաբերվել են բրոնզի և երկաթի դարերի նյութական մշակույթի մնացորդներ։ 5-րդ դարի սկզբին կոչվել է Կարճավան, հիմնվել է Սմբատ 1-ի կողմից։ Ենթարկվել է թաթարական և թուրքմենական ցեղերի ասպատակություններին։
18-րդ դարի սկզբին մեղրացիները մասնակցել են Դավիթ Բեկի գլխավորած ազատագրական շարժմանը[4]։
Պատմամշակութային հուշարձաններ խմբագրել
Մեղրիի տեսարժան վայրերից հատկապես կարելի է առանձնացնել Մեղրիի ամրոցը (17-րդ դար), Սուրբ Աստվածածին Մեծ Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար) և Սուրբ Աստվածածին Փոքր Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար)։ Քաղաքի մոտակայքում գտնվում է Մեղրու վանքը (15-18-րդ դարեր)։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Տեղեկություններ Մեղրի համայնքի մասին Սյունիքի մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 14․12․2023 թվական)։
- ↑ «Համայնքի անձնագիր․ 1. Պատմական ակնարկ». meghri.am. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 782
- ↑ «Հայաստան» հանրագիտարան. Երևան: ՀՀ Գիտությունների ակադեմիա. 2012. էջ 1164. ISBN 978-5-89700-040-1.