Մաքսիմ Ռիլսկի
Մաքսիմ Ֆադեևիչ Ռիլսկի (ուկրաիներեն՝ Максим Тадейович Рильський, մարտի 7 (19), 1895[1] կամ մարտի 19, 1895, Կիև, Կիևի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2] - հուլիսի 24, 1964[2][1][3][…], Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2]), ուկրաինացի խորհրդային բանաստեղծ, հասարակական գործիչ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր։ ՈՒԽՍՀ ԳԱ (1943) և ԽՍՀՄ ԳԱ (1958) ակադեմիկոս։ ԽՄԿԿ անդամ՝ 1943 թվականից։
Մաքսիմ Ռիլսկի ուկրաիներեն՝ Максим Тадейович Рильський | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 7 (19), 1895[1] կամ մարտի 19, 1895 |
| Ծննդավայր | Կիև, Կիևի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2] |
| Վախճանվել է | հուլիսի 24, 1964[2][1][3][…] (69 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2] |
| Գերեզման | Բայկովո գերեզմանատուն |
| Մասնագիտություն | թարգմանիչ, գրող, բանաստեղծ և քաղաքական գործիչ |
| Լեզու | ուկրաիներեն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն,  Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետություն, Ուկրաինական պետություն և  ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Կիևի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն, Ուկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ |       և  |
 | |
| Մաքսիմ Ռիլսկի Վիքիքաղվածքում | |
 Maksym Rylsky Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է գիտնական-ազգագրագետի ընտանիքում։ Սովորել է գիմնազիայում, իսկ այնուհետև՝ Կիևի համալսարանի բժշկական և պատմաբանասիրական ֆակուլտետներում։ Որոշ ժամանակ զբաղվել է մանկավարժությամբ։ 1910 թվականին հրատարակել է «Սպիտակ կղզիներում» բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն[4]։
1920-ական թվականներին պատկանել է ուկրնեոդասականների խմբավորմանը («Փոթորկի ու ձյան միջով», 1925, «Տասներեքերորդ գարունը», 1926, «Երբ միանում են ճամփաները», 1929, «Ձայն և արձագանք», 1929, բանաստեղծությունների ժողովածուներ) 1930-ական թվականների սկզբներին կտրուկ շրջադարձ է կատարել դեպի արդիականությունը, դեպի խորհրդային հայրենասիրության ու ժողովուրդների բարեկամության թեմաները («Կշեռքի նշանը», 1932, «Կիև», 1935, «Այգեկութ», 1940, ժողովածուներ)։
Լույս է ընծայել ավելի քան հարյուր գիրք, որտեղ ամփոփված են նրա բանաստեղծությունները, պոեմները, թարգմանությունները, գրականագիտական հոդվածներն ու ուսումնասիրությունները։ Նրա ստեղծագործությունները թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով[4]։
Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Ռիլսկի պոեզիան կոչել է պայքարի ընդդեմ զավթիչների, ներշնչել է հաղթանակի հավատ։
Եղել է Ուկրաինական ԽՍՀ ԳԱ արվեստագիտության, բանահյուսության և ազգագիտության ինստիտուտի տնօրեն։ Բազմիցս ընտրվել է ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։
Մաքսիմ Ռիլսկին փայլուն թարգմանիչ էր և թարգմանական արվեստի տեսաբան։ Նա ուկրաինացի ընթերցողին ծանոթացրել է ռուս և համաշխարհային գրականության բազմաթիվ ստեղծագործությունների հետ։ Հայ գրողներից թարգմանել է Խաչատուր Աբովյանի, Ավետիք Իսահակյանի, Եղիշե Չարենցի, Սողոմոն Տարոնցու, Սարմենի, Հովհաննես Շիրազի, Գուրգեն Բորյանի և այլոց ստեղծագործությունները։ Հոդվածներ է գրել Ավետիք Իսահակյանի և Եղիշե Չարենցի մասին։
1954 թվականի սեպտեմբերին Մաքսիմ Ռիլսկին եղել է Հայաստանում[4]։
Պարգևներ խմբագրել
ԽՍՀՄ պետական մրցանակով (1943) են նշանավորվել նրա «Խոսք մայր հայրենիքի մասին», «Ցայգալույս», «Լուսավոր զենք» ժողովածուները։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Рыльский Максим Фадеевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ոսկե դարպասներ (ուկրաինական քնարերգություն), Ե., «Սովետական գրող», 1977 էջ 32-33։
 | Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաքսիմ Ռիլսկի» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաքսիմ Ռիլսկի» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|