Մարգահավ
| Մարգահավ | |
 Մարգահավ | |
| Դասակարգում | |
| Ենթատիպ | Ողնաշարավորներ (Vertebrata) |
| Դաս | Թռչուններ (Aves) |
| Ենթադաս | Տիպիկ թռչուններ (Neognathae) |
| Վերնակարգ | Neoaves |
| Կարգ | Կռունկանմաններ (Gruiformes) |
| Ընտանիք | Ջրահովվիկներ (Rallidae) |
| Ցեղ | Crex |
| Տեսակ | Մարգահավ (C. crex) |
| Միջազգային անվանում | |
| Crex crex | |
| Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ  Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Մարգահավ (լատին․՝ Crex crex), ջրահովվիկների ընտանիքի թռչուն, որը գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։ Բնադրող-չվող է, հազվագյուտ։
Արտաքին կառուցվածք խմբագրել
Մարմնի երկարությունը 27-30 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 46-53 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 100-200 գ։ Մարմնի փետրածածկը վերևից բաց մոխրադարչնագույն է՝ մուգ խայտերով, կողքերը՝ բաց կարմրադարչնագույն՝ սպիտակ զոլերով։ Թևերի թույլ թափահարումով թռիչքի ընթացքում նկատելի են կարմիր դարչնագույն թևավերևը և կախված ոտքերը։ Կտուցը վարդագույն երանգով է։
Կենսակերպ խմբագրել
Թաքնվում է խիտ թաքստոցներում։ Վտանգի դեպքում խույս է տալիս վազքով, հազվադեպ թռիչքի է դիմում։ Մշտապես արձակում է երկհնչյուն ճիչեր՝ կրեքս-կրեքս։ Բնակվում է լեռնատափաստաններում, թաց մարգագետիններում, խոտհարքներում, մշակովի դաշտերում։ Սնվում է միջատներով, որդերով, սերմերով։
Բնադրում խմբագրել
Գարնանային վերադարձը ապրիլի վերջին է։ Բույնը խոտաբույսերից է (տրամագիծը՝ 18 սմ), գավաթաձև։ Բնադրում է գետնին։ Առաջին ձվերը բներում հայտնվում են մայիսի առաջին կեսից։ Դնում է 37 մմ տրամագծով, բաց կապույտից խամրած դեղնադարչնագույն՝ մանուշակագույն պտերով 8-12 ձու։ Թխսակալում է 18-19 օր։ Աշնանային չուն՝ սեպտեմբերին։ Համարվում է արժեքավոր որսի թռչուն։
Տարածվածություն խմբագրել
Տարածված է Արևմտյան Եվրոպայից մինչև Արևմտյան Սիբիր։ Հայաստանում հանդիպում է հանրապետության հյուսիսում[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Ընդգրկված է ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում որպես խոցելի տեսակ։
Թվաքանակի արդի վիճակը գնահատելու համար տվյալները բավարար չեն։ Համաձայն 2009 թվականի տվյալների՝ Խարկովի կենդանաբանական այգում պահվում է մեկ առանձնյակ։
Մարգահավի թվաքանակի վրա բացասաբար ազդում են բնադրման շրջանում կատարվող գյուղատնտեսական աշխատանքները, ինչպես նաև անասունների արածեցման (որը ներառում է նաև ուղղակիորեն հասցվող վնասը հովիվների շների կողմից) և վայրի խոտաբույսեր հավաքելու ժամանակ անհանգստության գործոնը ։ Հնարավոր է նաև ապօրինի որսը կաքավի պաշտոնական որսի շրջանում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգահավ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգահավ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|