Մարաքեշ

Մարաքեշ
Բնակավայր
	Մարաքեշ
	արաբ․՝ مراكش‎‎
	Զինանշան
Երկիր	Մարոկկո
Հիմնադրված է	1065 թ.
Մակերես	230 կմ²
ԲԾՄ	468 մետր
Բնակչություն	▲966 987 մարդ (2020)
Ժամային գոտի	WET? և UTC+0
Փոստային դասիչ	40000
Պաշտոնական կայք	ville-marrakech.ma
	Մարաքեշ (Մարոկկո)
	Մարաքեշ (Մարոկկո)
	Մարաքեշ Վիքիպահեստում

Մարաքեշ (Մարաքիշ^[2], արաբ․՝ مراكش‎‎), Մարոկկոյի 4 կայսերական քաղաքներից մեկը, իր մեծությամբ 4-րդ քաղաքը Մարոկկոյում՝ Ռաբաթից, Ֆեսից և Կասաբլանկայից հետո։ Գտնվում է Մարոկկոյի արևմտյան մասում՝ Ատլասի լեռների ստորոտին։

«Մարոկկո» տեղանվանումը Մարաքեշ անվան իսպանական փոխառությունն է (իսպ.՝ Marruecos)։ Անցյալում Մարոկկոն արևելքում առավել հայտնի էր Մարաքեշ անունով և մինչ այսօր երկիրը կոչվում է այդպես Իրանում, Տաջիկստանում՝ (Մարոկաշ), Ադրբեջանում՝ (Mərakeş), Ուզբեկստանում՝ (Marokash)։

Պատմություն խմբագրել

Քաղաքը հիմնադրվել է մոտավորապես 1060 թ-ին Աբու Բաքր իբն Ումարի կողմից, ով Ալ-Մորավիների դինաստիայից էր։ Մարաքեշը մեկ դար շարունակ եղել է Ալ-Մորավիների պետության մայրաքաղաքը։ Մարաքեշի ոսկե դարը եղել է Յաղուբ ալ Մանսուրի կառավարման օրոք (1184—1199), ով կառուցել է Կուտուբիա և Էլ Մանսուրիա մզկիթները։ Կուտուբիա մզկիթի 70- մետրանոց մինարեթը այսօր էլ համարվում է Մարաքեշի խորհրդանիշը

1269 թ-ին Մարաքեշին տիրացան Մարինիդները, ովքեր մայրաքաղաքը Մարաքեշից տեղափոխեցին Ֆես։ 16-րդ դարում Սաադիթները Մարաքեշին վերադարձրեցին մայրաքաղաքային ֆունկցիաները։ Քաղաքում պահպանվել են Էլ Բադի քաղաքի ավերակները և Սաադիթների դամբարանը։ Մինչ 1956-ը քաղաքը եղել է Մարոկկոյի ֆրանսիական պրոտեկտորատի կազմում։ Քաղաքի փաստացի ղեկավարումը եղել է Ալ Գլաուի ֆեոդալական ընտանիքի ձեռքում, որի ներկայացուցիչներից մեկը՝ Թամի ալ Գլաուին կազմակերպել է 1953 թ-ին սուլթան Մուհամմեդ V-ի տապալումը։

Իր ամբողջ պատմության ընթացքում Մարաքեշը միշտ մրցակցել է հյուսիսում գտնվող Ֆեսի հետ՝ երկրի մայրաքաղաք դառնալու հանգամանքով։ Անգամ ժամանակներ են եղել, երբ երկիրը բաժանվել է երկու մասի՝ ունենալով առանձին մայրաքաղաքներ՝ Ֆես և Մարաքեշ։ Ռաբաթի ընտրությունը, որպես նոր մայրաքաղաք, ամենաօպտիմալ լուծումն էր՝ քաղաքների միջև եղած վեճը լուծելու համար։

Կլիմա խմբագրել

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Մարաքեշ
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	տարին
միջին առավելագույնը (°C)	17,4	24,9	26,3	23,5	28,2	36,4	37,9	36,9	32,9	26,0	22,4	20,7	27,8
միջին ջերմաստիճանը (°C)	11,3	16,8	19,2	17,2	21,4	27,7	29,0	29,1	25,8	19,7	16,1	14,5	20,7
միջին նվազագույնը (°C)	5,2	8,7	12,1	10,8	14,7	19,1	20,1	21,3	18,7	13,4	9,7	8,4	13,5
տեղումների քանակը (մմ)	32,2	37,9	37,8	38,8	23,7	4,5	1,2	3,4	5,9	23,8	40,6	31,4	281,2