Մատտի Յոենսուու
(Վերահղված է Մատի Յոենսուից)
Մատտի Յոենսուու (ֆիններեն՝ Matti Yrjänä Joensuu, հոկտեմբերի 31, 1948[1], Հելսինկի, Ֆինլանդիա - դեկտեմբերի 4, 2011[2][1], Վալկեակոսկի, Պիրկանմաա, Տարածաշրջանային կառավարման Արևմտա- և Կենտրոնաֆինլանդական գործակալություն, Ֆինլանդիա)[4][5], ֆինլանդացի[4] դետեկտիվ ժանրի գրող[6]։ Արժանացել է Ֆինլանդիայի պետական գրական մրցանակի (1982), Vuoden johtolanka մրցանակի, Մարտին Բեքի անվան մրցանակի (1987), երկու անգամ առաջադրվել է «Ֆինլանդիա» մրցանակի[7]։ Նրա երկերը թարգմանվել ու հրատարակվել են աշխարհի քսան ժողովուրդների լեզուներով։ «Չարի քահանան» վեպը թարգմանվել է նաև հայերեն։
Մատտի Յոենսուու ֆիններեն՝ Matti Joensuu | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | ֆիններեն՝ Matti Yrjänä Joensuu |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 31, 1948[1] |
| Ծննդավայր | Հելսինկի, Ֆինլանդիա |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 4, 2011[2][1] (63 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Վալկեակոսկի, Պիրկանմաա, Տարածաշրջանային կառավարման Արևմտա- և Կենտրոնաֆինլանդական գործակալություն, Ֆինլանդիա |
| Մասնագիտություն | գրող, լրագրող և ոստիկան |
| Լեզու | ֆիններեն |
| Քաղաքացիություն |  Ֆինլանդիա[3] |
| Ժանրեր | դետեկտիվ |
| Պարգևներ | |
| Զավակներ | Anu Pensola? |
Յոենսուուի շատ վեպերի գլխավոր հերոսը ոստիկան Տիմո Հարյունպաան է։ Դրանց մի մասի հիման վրա կինոնկարներ կան հեռուստասերիալներ են նկարահանվել։
Տիմո Հարյունպաայի մասին վեպերը խմբագրել
- Väkivallan virkamies (1976)
- Possu ja paavin panttivangit (1977)
- Harjunpää ja pyromaani (1978)
- Harjunpää ja kapteeni Karhu (1981)
- Harjunpää ja ahdistelija (1982)
- Harjunpää ja poliisin poika (1983)
- Harjunpää ja heimolaiset (1984)
- Harjunpää ja rakkauden lait (1985)
- Harjunpää ja kiusantekijät (1986)
- Harjunpää ja rakkauden nälkä (1993)
- Harjunpää ja pahan pappi (2003) («Չարի քահանան»)
- Harjunpää ja rautahuone (2010)
Էկրանավորումներ խմբագրել
| Թողարկման տարին | Վերնագիրը | Հարյունպաայի դերակատարը | Տեսակը |
|---|---|---|---|
| 1983 | Harjunpää och kalla döden / Harjunpää ja kylmä kuolema | Յոհան Սիմբերգ | TV |
| 1985 | Harjunpää och antastaren / Harjunpää ja ahdistelija | Յոհան Սիմբերգ | TV |
| 1993 | Harjunpää ja kiusantekijät | Կարի Հեյսկանեն | Ֆիլմ |
| 1995 | Harjunpää ja heimolaiset | Կարի Հեյսկանեն | TV |
| 2007 | Rakkauden nälkä | Մարկու Մաալիսմաա | TV |
| 2010 | Harjunpää & pahan pappi (Չարի քահանան) | Պետեր Ֆրանցեն | Ֆիլմ |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Babelio (ֆր.) — 2007.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Kirjailija Matti Yrjänä Joensuu on kuollut | Yle Uutiset
- ↑ LIBRIS — 2018.
- ↑ 4,0 4,1 Otava: Joensuu, Matti Yrjänä
- ↑ «Helsingin Sanomat: Matti Yrjänä Joensuu (1948-2011)». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ Ruohonen, Voitto: Paha meidän kanssamme: Matti Yrjänä Joensuun romaanien yhteiskuntakuvasta, Otava, 2005
- ↑ «Interview with Joensuu». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 8-ին.