Մանե Կաց
Մանե Կաց (ռուս.՝ Ма́не Ле́йзерович (Иммануэль Лазаревич) Кац, Մանե Լեյզերովիչ (Իմմանուել Լազարեվիչ) Կաց, հունիսի 17, 1894, Կրեմենչուգ, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - սեպտեմբերի 8, 1962[1][2], Թել Ավիվ, Իսրայել), ռուս, ուկրաինացի և ֆրանսիացի նկարիչ։ Կրակովի Հրեա նկարիչների միության անդամ։
Մանե Կաց ֆր.՝ Emmanuel Mané-Katz | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 17, 1894 |
| Ծննդավայր | Կրեմենչուգ, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | սեպտեմբերի 8, 1962[1][2] (68 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Թել Ավիվ, Իսրայել |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա և  Իսրայել |
| Կրթություն | Փարիզի Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
| Ոճ | էքսպրեսիոնիզմ |
| Ժանր | դիմապատկեր |
| Կայք | mane-katz.com |
 Mane Katz Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Մանե Կացը ծնվել է Կրեմենչուգի սինագոգի ծառայողներից մեկի՝ Լեյզեր Կացի և նրա կնոջ՝ Մալկա Ֆաբինովիչի ընտանիքում։ Եղել է ընտանիքի յոթերորդ երեխան։ Սովորել է հրեական տարրական դպրոցում և Վիլնյուսի գեղարվեստի դպրոցում, այնուհետև՝ Կիևի գեղարվեստի ուսումնարանում (1910-1913[3]): 1913 թվականից բնակվել է Փարիզում, սովորել է Գեղեցիկ արվեստների դպրոցում՝ Ֆեռնան Կորմոնի մոտ։ 1914-1917 թվականներին բնակվել է Պետրոգրադում, եղել է Մստիսլավ Դոբուժինսկու աշակերտը և մասնակցել է «Արվեստի աշխարհ» ցուցահանդեսին (1916):
1917 թվականից Կրեմենչուգում երեխաներին նկարչություն էր սովորեցնում, այնուհետև դասավանդում է Խարկովի Նրբագեղ արվեստների ակադեմիայում (1918-1919): Իր ստեղծագործությունները ցուցադրել է Դոնի Ռոստովում և Թբիլիսիում[4]։ Նա ընդգրկված էր խարկովյան ավանգարդիստական «Եռյակ» խմբում (Ալեքսանդր Գլադկովի և Վասիլի Երմոլովի հետ համատեղ)։ 1918 թվականին «Եռյակը» մասնակցեց «Յոթ պլյուս երեք» ալբոմի հրատարակմանը «Յոթի միություն» կուբոֆուտուրիստական խմբի հետ համատեղ (Կոսարև, Բոբրիցկի, Ցապոկ, Ցիբիս և այլն)։ 1920 թվականին Կացի աշխատանքներից Վելիմիր Խլեբնիկովի դիմանկարով էր զարդարված ռոստովյան «Պոետների նկուղը», որտեղ «Թատերական արվեստանոցը» ներկայացնում է խլեբնիկովյան «Մահվան սխալը» պիեսի պրեմիերան[5]։ 1921 թվականին մեկնում է Բեռլին, իսկ 1922 թվականից Փարիզում էր, որտեղ էլ 1923 թվականին կազմակերպում է առաջին ցուցահանդեսը (Պերսե պատկերասրահ)։
1927 թվականին ստացավ ֆրանսիական քաղաքացիություն և մասնակցում էր փարիզյան ցուցահանդեսներին։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբում Ռուանում գերի ընկավ, բայց կարողացավ փախչել։ 1940-1945 թվականներին բնակվել է Նյու Յորքում (ԱՄՆ)։ 1945 թվականից հետո նորից բնակվում էր Փարիզում, մասնակցում ցուցահանդեսների արտասահմանում, ամեն տարի Ամերիկայում (1938-1954): Գալիս էր Իսրայել, լինում Հայֆայում, որտեղ արվեստանոց ուներ, որը հետագայում համաշխարհային ճանաչում ունեցող թանգարան դարձավ[6][7], որտեղ փոխանցվեցին վարպետի նկարները, ինչպես նաև ցուցադրվում էին այլ վարպետների կտավներ[8]։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Պարգևներ խմբագրել
- Ոսկե մեդալ Փարիզի համաշխարհային ցուցահանդեսում (1937) «Լացի պատի մոտ» նկարի համար
Գրականություն խմբագրել
- Художественная культура русского зарубежья, 1917—1939. Сборник статей. Москва, 2008. ISBN 978-5-91674-012-7. С. 151-152.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Mané-Katz (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ Государственный архив города Киева. - Фонд 93. - Опись 1. - Дело 2130. - Лист 1.
- ↑ «Мане-Кац Мане (Иммануэль) Лазаревич (Лейзерович) | Персоны | АртРу.инфо». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ Березарк И. Встречи с Хлебниковым // Звезда. 1965. - № 12. - С. 173-176.
- ↑ «Дом-музей Мане Каца». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ Mane-Katz museum
- ↑ «מאנה 3ץ מקים מוזיאו!בחיפה». jpress.org.il. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 24-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Мане-Кац Мане (Иммануэль) Лазаревич (Лейзерович)
- Мане-Кац՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
- Мане-Кац Мане Лазаревич Արխիվացված 2011-12-19 Wayback Machine
- Welcome to MANE-KATZ.COM!
- Мане-Кац
- Художник Мане Кац — наш земляк (Кременчуг)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մանե Կաց» հոդվածին։ |