Մանդարինկա (բադ)
Այս հոդվածը թռչնատեսակի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Մանդարինկա (այլ կիրառումներ)։
Մանդարինկա (լատին․՝ Aix galericulata), ոչ մեծ թռչուն վայրի բադերի ցեղից՝ բադերի ընտանիքից։ Բնակվում են Հեռավոր Արևելքում։ Այս կենդանին հաջողությամբ ընտելացվել է Մեծ Բրիտանիայում, Իռլանդիայում և Կալիֆորնիայում, ԱՄՆ-ում՝ 1987 թվականից[1]։
| Մանդարինկա | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Aix galericulata, (Linnaeus, 1758) | ||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||
| Բնապահպանական կարգավիճակը | ||||||||||||
Վտանգի տակ |
||||||||||||
| Արեալ | ||||||||||||
 | ||||||||||||
|
|
.jpg)
Նկարագրություն խմբագրել
Մանդարինկաները փոքր զանգվածով՝ մոտավորապես 0,4-0,7 կգ, ջրլող թռչուններ են։ Հասուն մանդարինկայի թևերի երկարությունը 210-245 մմ է։ Արուն գլխին ունի գունավոր մազափունջ, որով տարբերվում է էգից։ Գոյություն ունեն կենդանու այլ անվանումներ, որոնցից են՝ Մանդարինկա բադիկ, Չինական բադ[2](ռուս.)։
Հասուն արուն ունի վառ գունավորում։ Կտուցը կարմրավուն է, աչքերի հատվածը մինչև վզի ավարտը՝ սպիտակ, ճակատային հատվածը՝ փայլուն կապտավուն։ Կուրծքը մանուշակագույն է։ Կրծքի և փորիկի միջև ընկած մասն սպիտակ է։
Էգերն ակնհայտորեն տարբերվում են արուներից իրենց արտաքին տեսքով։ Աչքերը եզրագծված են սպիտակով։
Փոփոխություններ խմբագրել
Կան մանդարինկայի բազմաթիվ ձևափոխված տեսակներ, որոնգ ստացվել են անազատության մեջ։ Առավել հայտնին Սպիտակ մանդարինկան է։ Չնայած դրան, այս մուտացիայի ծագումն անհայտ է. ենթադրվում է, որ նմանատիպ թռչունների մշտական զուգավորումն ու ընտրողական բազմացումը հանգեցնում է նրա, որ ակտիվանում են պասիվ՝ ռեցեսիվ գեները, որն էլ հանգեցնում է նոր տեսակի ստեղծմանը, այդ թվում նաև ալբինիզմի՝ սպիտակամորթության առաջացմանը կենդանիների մոտ[3](անգլ.)։
Բնակության վայր և տարածում խմբագրել
Որոշ ժամանակ առաջ առավել շատ տարածված են եղել Արևելյան Ասիայում, բայց լայնամասշտաբ արտահանման ծավալներն ու անտառային տարածքների ոչնչացումը նվազեցրել են կենդանական պոպուլացիաները Ռուսաստանի արևելքում և Չինաստանում՝ յուրաքանչյուր երկրում կազմելով 1000 զույգից պակաս խմբաքանակ։ Ասիայում բնակվող մանդարինկաները ձմռան ամիսներին գաղթում են Հարավային Ճապոնիա և Չինաստանի արևմուտք[4]։ Ռուսաստանում մանդարինկաները բնավորվում են Ամուրի և Սախալինի երկրամասերում, Խաբարովսկում։ 1990-ական թվականներին 25 000 զույգ մանդարինկաներից 15 000-ը (60%) բնակվել են Ռուսաստանում, որոնցից 10-13 հազարը (գրեթե 80%)՝ ծովափնա շրջաններում։ Բացի այդ, 4500-5000-ը բնակվել են Ճապոնիայում, մոտավորապես 550 զույգը՝ ԱՄՆ-ում[5]։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Արու մանդարինկա,
Միացյալ Թագավորություն -
Արու մանդարինկա -
Էգ մանդարինկա -
Էգ մանդարինկա -
Զույգ մանդարինկաներ -
Museum specimen
.svg){kind=small}
.JPG)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Մանդարինկա ● Կարմիր գիրք● Հատուկ պահպանության բնության օբյեկտներ». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 14-ին.
- ↑ Բրեմ Ա.Է. - «Կենդանիների կենսակերպ», 1937 թվական, հատոր 4
- ↑ «Ինչ է ալբինիզմը». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 14-ին.
- ↑ Madge, Steve; Burn, Hilary (1987). Wildfowl: An identification guide to the ducks, geese and swans of the world. London: Christopher Helm. pp. 188–189. ISBN 0-7470-2201-1.
- ↑ РИЖ - Мандаринка (Aix galericulata)
Գրականություն խմբագրել
- Красная книга РФ М.։ АСТ 2001 (ռուս.)
Արտաքին հղում խմբագրել
- Կարևոր նշանակության կենդանիները Ռուսաստանում։ Մանդարինկա Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine (ռուս.)
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մանդարինկա (բադ)» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մանդարինկա (բադ)» հոդվածին։ |