Մակքայ լիճ

Մակքայ լիճ
Տեսակ	լիճ
Երկիր	Ավստրալիա
Վարչատարածք	Արևմտյան Ավստրալիա և Հյուսիսային տարածք
Երկարություն	100 կմ
Լայնություն	50 կմ
ԲԾՄ	362 մետր
Մակերես	4737 կմ²
Ավազանի երկիր	Ավստրալիա
Անվանված է	Դոնալդ ՋորՋ Մակքայ

Մակքայ լիճ (անգլ.՝ Lake Mackay, Pit․՝ Վիլկինկարա), Արևմտյան Ավստրալիայում և Հյուսիսային տարածքում գտնվող հարյուրավոր էֆեմերալ աղի լճերից ամենամեծը^[3]։ Լիճն ամենամեծն է Արևմտյան Ավստրալիայում և ունի 3494 կմ² (1349 քառակուսի մղոն) մակերես^[4]։ Հաշված ծովի մակարդակից, նրա բարձրությունը տատանվում է 355 մ-ից (1165 ոտնաչափ) միչև 370 մ (1210 ոտնաչափ )^[5] (22°36′ հվ. լ. 128°42′ ավ. ե.^HGЯOL):

Նկարագրություն խմբագրել

Մակքայ լիճը մեծությամբ չորրորդ լիճն է Ավստրալիայում^[6]։ Արևելքից արևմուտք և հյուսիսից հարավ երկարությունը մոտավորապես 100 կիլոմետր է։ Լճի հատակի ավելի մութ տարածքներում երևում են անապատային բուսականության կամ ջրիմուռների որոշ տեսակներ։ Լճի չոր հողերում կա որոշակի խոնավություն և ամենացածր բարձրություններում, որտեղ տեղի են ունենում ջրի կուտակումներ։ Այս արիդ միջավայրում, աղերը և այլ օգտակար հանածոները գոլորշացման հետևանքով առաջացած մազական երևույթների հաշվին դուրս են գալիս մակերևույթ, դրանով իսկ ստեղծելով սպիտակ անդրադարձնող մակերևույթ։ Լճի արևելյան կեսի երկայնքով նկատվում են ցրված դարչնագույն բլուրներ և լճի հարավից դեպի արևմուտք ավազոտ լեռնաշղթաներ։

Մակքայ լիճը, որը տեղաբնակներին հայտնի է որպես Վիլկինկարա, մեծ տեղ է գրավում Արևմտյան անապատի երազատեսությունների մասին աբորիգենական դիցաբանական պատմվածքներում։ Դրա ծագման հիմնական առասպելական հեքիաթները կարելի է բաժանել երեք առանձին թեմաների, որոնցից յուրաքանչյուրում խոսվում է ամենակուլ անտառային հրդեհի մասին, որը ամայացրել է երկիրը և որից ձևավորվել է լիճը^[7]։

Հետազոտող Դավիթ Քարնեգին 1897 թվականին մտահանգություն է արել, որ այդտեղ գոյություն ունի լիճ, երբ անցել էր լճի կողքով դեպի արևմուտք, ինչպես մեջբերված է իր Spinifex and Sand գրքում։

Մայիսի 9-ին մենք դուրս եկանք ջրհորի հարավային ճանապարհով և շուտով հայտնվեցինք լեռնաշղթաների մեջ, որոնք շարունակվեցին հաջորդ երկու օրվա ընթացքում։ 11-ի գիշերը, շրջանցելով կոպիտ ժայռերի շարքը, մենք ճամբարեցինք շատ նշանավոր մի բլուրից մոտ երեք մղոն հյուսիս, որը ես անվանել եմ Ուեբբ Լեռ, ի պատիվ Նոթինգհամշիրի Նյուստեդ աբբայության էսքվայեր [հարգարժան պարոն] Վ. Ֆ. Ուեբբի։ Երբ այդ առավոտ արևը ծագեց, լճի հսկայական միրաժը տեսանելի էր հորիզոնի 90°-ում, այսինքն՝ արևելքից հարավ։ Ոչ մեր շրջանցած ժայռերից, ոչ էլ Ուեբբ լեռից ոչ մի լիճ էլ չէր երևում, բայց չափազանց հավանական է, որ այս տարածքում կա մեծ աղի լիճ, որը հնարավոր է բեկված գծով կապում է Ուայթ լիճը և Մակդոնալդ լիճը։

Այն իր ներկայիս անունը ստացել է ավստարլիացի զբոսաշրջիկ Դոնալդ ՋորՋ Մակքայի հայտնաբերումից (1870-1958) հետո, ով մի քանի արշավախմբեր է առաջնորդել դեպի Ավստրալիայի մայրցամաքի ամենահեռավոր շրջաններ և քարտեզագրում կատարել^[8]։

Լիճը ականավոր տեղաբնիկ նկարիչ Լինդա Սիդդիկ Նապալտջարիի^[9] ծննդավայրն է և այն տարածքը, որտեղ մեծացել է նկարիչ Ռոնի Տյամպիտջինպան^[10]։

Անվանակիցներ խմբագրել

Հյուսիսային տարածքի բնակավայրերից մեկը 2007 թվականին ստացել է Մակքայ լիճ անունը ի պատիվ Մակքայ լճի, որի սահմաններում էլ գտնվում լիճը^[11]։

Մակքայ Լակուսը, Սատուրնի Տիտան արբանյակի լճերից մեկն է, որը կոչվել է Մակքայ լճի անունով^[12]։

Պատկերասրահ խմբագրել

2017 թվականին Copernicus Sentinel-2B- ի կողմից արված արբանյակային լուսանկարը

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ GEOnet Names Server — 2018.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 English Wikipedia community Wikipedia — 2001.
↑ «Largest Waterbodies». Geoscience Australia. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 15-ին.
↑ «Australian Geoscience - Largest Waterbodies». 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 7-ին.
↑ Geoscience Australia elevation data portal
↑ Northern Territory Department of Land Resource Management, Information Page - Lake Mackay Արխիվացված 21 Մարտ 2015 Wayback Machine
↑ Graham, L.D. (2003) The Creation of Wilkinkarra (Lake Mackay) in Pintupi/Kukatja Dreamings, Australian Aboriginal Studies 2003/1, 30-38. Abstract Արխիվացված 31 Օգոստոս 2007 Wayback Machine
↑ Bennett, Harry Thring; Mackay, Donald, 1870-1958; Neale, Frank; H.E.C. Robinson Ltd (1937). Donald Mackay Aerial Reconnaissance Survey Expeditions Northern Territory, South & Western Australia : compiled from data obtained in 1930, 1933, 1935 & 1937. H.E.C. R[obinson]Pty Ltd. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 31-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ Birnberg, Margo; Janusz Kreczmanski (2004). Aboriginal Artist Dictionary of Biographies: Australian Western, Central Desert and Kimberley Region. Marleston, South Australia: J.B. Publishing. էջ 216. ISBN 1-876622-47-4.
↑ McCulloch, Alan; Susan McCulloch; Emily McCulloch Childs (2006). The new McCulloch's Encyclopedia of Australian Art. Fitzroy, Victoria: Aus Art Editions in association with The Miegunyah Press. էջ 159. ISBN 0-522-85317-X.
↑ «Place Names Register Extract for Lake Mackay (locality)». NT Place Names Register. Northern Territory Government. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
↑ «Mackay Lacus». USGS planetary nomenclature page]. USGS. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մակքայ լիճ» հոդվածին։

[_94e58aec9055fa4b-1] GEOnet Names Server — 2018.

[_5144bb781f414d73-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 English Wikipedia community Wikipedia — 2001.

[3] «Largest Waterbodies». Geoscience Australia. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 15-ին.

[4] «Australian Geoscience - Largest Waterbodies». 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 7-ին.

[5] Geoscience Australia elevation data portal

[6] Northern Territory Department of Land Resource Management, Information Page - Lake Mackay Արխիվացված 21 Մարտ 2015 Wayback Machine

[7] Graham, L.D. (2003) The Creation of Wilkinkarra (Lake Mackay) in Pintupi/Kukatja Dreamings, Australian Aboriginal Studies 2003/1, 30-38. Abstract Արխիվացված 31 Օգոստոս 2007 Wayback Machine

[8] Bennett, Harry Thring; Mackay, Donald, 1870-1958; Neale, Frank; H.E.C. Robinson Ltd (1937). Donald Mackay Aerial Reconnaissance Survey Expeditions Northern Territory, South & Western Australia : compiled from data obtained in 1930, 1933, 1935 & 1937. H.E.C. R[obinson]Pty Ltd. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 31-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[Birnberg216-9] Birnberg, Margo; Janusz Kreczmanski (2004). Aboriginal Artist Dictionary of Biographies: Australian Western, Central Desert and Kimberley Region. Marleston, South Australia: J.B. Publishing. էջ 216. ISBN 1-876622-47-4.

[10] McCulloch, Alan; Susan McCulloch; Emily McCulloch Childs (2006). The new McCulloch's Encyclopedia of Australian Art. Fitzroy, Victoria: Aus Art Editions in association with The Miegunyah Press. էջ 159. ISBN 0-522-85317-X.

[NT-Placenames-11] «Place Names Register Extract for Lake Mackay (locality)». NT Place Names Register. Northern Territory Government. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.

[USGS-12] «Mackay Lacus». USGS planetary nomenclature page]. USGS. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]