«Մազել Թով» կամ «Մազալ Թով» (եբրայերեն/իդիշ՝ מזל טוב, եբրայերեն՝ mazal tov, իդիշ՝ mazel tov, բառացի՝ «հաջողություն»), հրեական արտահայտություն, որն օգտագործվում է կարևոր և ուրախ միջոցառումների ժամանակ շնորհավորելու համար։

Մազել Թով՝ գրված գավաթի կապօղակին
Ավանդաբար, երբ փեսան կոտրում է ապակին, հյուրերը բացականչում են "Mazel Tov!"
Ծննդյան տորթ, վրան գրված "מזל טוב" (մազել թով), ինչպես սովորաբար արվում է Իսրայելում։ Այստեղ արատահայտությունը գրված է եբրայերեն ձեռագրով

Ստուգաբանություն և արտասանություն խմբագրել

Արտահայտությունը առաջացել է միշանիական եբրայական mazzāl բառից, որը նշանակում է համաստեղություն կամ ճակատագիր։ Միշնիական բառը ծագել է եբրայական Աստվածաշնչի mazalot (2-րդ Թագավորներ 23։ 5)[1]։

Մինչդեռ «մազալ» կամ («մազել» իդիշ լեզվում, որը նշանակում է հաջողություն կամ բախտ) և «թով» («լավ») բառերը ունեն եբրայական ծագում, իսկ արտահայտությունը՝ իդիշ ծագում, որն էլ հետագայում փոխակերպվեց ժամանակակից եբրայերենի։ Մինչդեռ մազել բառի իդիշ արտասանության ժամանակ շեշտը դրվում է առաջին վանկի վրա, իսկ ժամանակակից եբրայերենով մազալ բառը արտասանելիս, շեշտը դրվում է վերջին վանկի վրա, որը ժամանակակից եբրայերենի լեզվական օրենքներից է։ Համարվում է, որ «Մազել Թով» արտահայտությունը մտել է ամերիկյան անգլերենի մեջ իդիշ լեզվից 1862 թվականին[1][2]։ Սրա նմանությամբ էլ իդիշ שלימזל բառը թարգմանվել է որպես «շլիմազլ» (չար բախտ), որը նույնպես մտել է ամերիկյան անգլերենի գործածության մեջ 20-րդ դարում (օրինակ Լավերն և Շիրլիի կողմից)։ Նույն բառերը նաև փոխառնվել են գերմաներենի կողմից, ինչպես մասսել («բախտ»), ինչպես նաև բայը vermasseln (ավերել, գործը փչացնել) և "Schlamassel" (դժբախտություն, աղետ)։ Լեհերենում նույնպես ślamazara բառը փոխառված է իդիշ «շլիմազլ» բառից, որը մատնանշում է դանդաղաշարժ, ծույլ կամ ձանձրալի մարդուն։ «Մազզել» բառը (բախտ)("luck")[3],, «Թոֆ/Թոֆֆ» (հաճելի, հիանալի)[4], և «մազզելեն» բայը («հաջողություն ունենալ») մտավ գերմանական բառապաշարի մեջ։

Գործածություն խմբագրել

Հրեական սփյուռքում «Մա՜զել Թով» շատ տարածված հրեական արտահայտություն է, որն օգտագործվում է Բար Միցվա և Բաթ Միցվաի կամ հրեական հարսանիքի ժամանակ, երբ ներկաները սկսում են գոչել «Մա՜զել Թով»։ Օրինակ՝ հրեական հարսանիքի ժամանակ, երբ փեսան կոտրում է բաժակը, բոլորը գոռում են «Մազել Թո՜վ»։ Իսկ Իսրայելում այն օգտագործվում է բոլոր ուրախ առիթների համար․ լինի դա նոր վարորդական իրավունքի ստացում, ծննդյան տարեդարձ, թե նոր աշխատանք[5]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 «Mazel tov - Define Mazel tov at Dictionary.com». Dictionary.com.
  2. «Mazel Tov - Definition of mazel tov by Merriam-Webster». merriam-webster.com.
  3. Etymologiebank: Mazzel (geluk), (het beste)
  4. Etymologiebank Tof (leuk, aardig)
  5. Wedding ceremonial by Rabbi Daniel H. Gordis(չաշխատող հղում)