Հովհաննես Բարսեղյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Բարսեղյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հովհաննես Բարսեղյան (այլ կիրառումներ)

Հովհաննես Խաչատուրի Բարսեղյան (1920, հոկտեմբերի 25, գ. Մաստարա - օգոստոսի 2, 2014, Երևան), հայ լեզվաբան, բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1981), պրոֆեսոր (1982), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1970), Պողոսյան մրցանակակիր (2002), Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետ (2010)։

Հովհաննես Բարսեղյան
Ծնվել է	հոկտեմբերի 26, 1920(1920-10-26) Մաստարա, Էջմիածնի գավառ, Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն
Մահացել է	օգոստոսի 2, 2014(2014-08-02) (93 տարեկան) Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Մասնագիտություն	լեզվաբան և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան, Երևանի պետական համալսարան և Երևանի պետական համալսարան
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1948)
Գիտական աստիճան	դոցենտ (1955), բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1981) և համալսարանի դասախոս (1984)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն
Պարգևներ	և

Կրթություն

Ավարտել է Մաստարայի յոթնամյա և Թալինի միջնակարգ դպրոցները։ 1938 թ. ընդունվել է ԵՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետ։ 1941 թ. 4-րդ կուրսից զորակոչվել է բանակ, մասնակցել Հայրենական Մեծ պատերազմին։ Երրորդ անգամ ծանր վիրավորվելուց հետո 1943 թ. զորացրվել է, շարունակել ուսումնառությունը և 1944 թ. ավարտել համալսարանը։ 1945-1948 թթ. սովորել է ԵՊՀ ասպիրանտուրայում։

Աշխատանքային գործունեություն

1952 թ. պաշտպանել է թեկնածուական, 1981 թ.՝ դոկտորական ատենախոսություն։ 1955 թ. նրան շնորհվել է դոցենտի, իսկ 1984 թ.՝ պրոֆեսորի կոչում։

1946-1948 թթ. Հովհաննես Բարսեղյանը եղել է ԵՊՀ հայոց լեզվի ամբիոնի, այնուհետև՝ մինչև 1958 թվականը, Երևանի հեռակա պետական մանկավարժական ինստիտուտի հայոց լեզվի ամբիոնի դասախոս։ 1958 թ. նա կրկին տեղափոխվել է ԵՊՀ և 1969 թ. ընտրվել հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ։ 1977-1985 թթ. եղել է բանասիրության ֆակուլտետի դեկան, 1985-1990 թթ.՝ հայոց լեզվի պատմության ամբիոնի հիմնադիր-վարիչ։

Աշխատություններ

Բարսեղյանը հեղինակ է մի քանի տասնյակ գիտական հոդվածների, ավելի քան 20 մենագրության, այդ թվում՝ «Արդի հայերենի բայի և խոնարհման տեսություն» (Երևան, 1953), «Մանուկ Աբեղյանի հինգ հոլովի տեսությունը և նրա հին ու նոր քննադատությունները» (Երևան, 1967), «Հայերենի խոսքի մասերի տարբերակման տեսությունները» (Երևան, 1975), «Հայերենի խոսքի մասերի ուսմունքը» (Երևան, 1980)։ Սկսած 1964 թ. նրա խմբագրությամբ, լրացումներով ու մեկնություններով պարբերաբար լույս է տեսնում «Տերմինաբանական ուղեցույցը» (վերջինը՝ Երևան, 2006)։

Ականավոր գիտնականը և դասախոսը պրոֆեսորներ պատմաշխարհագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր, Թադևոս Խաչատուրի Հակոբյանի և պատմաբան, աղբյուրագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր Ստեփան Տիգրանի Մելիք-Բախշյանի հետ համահեղինակ է «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» հնգհատորյա կոթողային աշխատությունը (Երևան, 1986-2001), որը, փաստորեն, հենց Պատմական Հայքի տեղանունների գրեթե ամբողջական բառարանն է։ Գործընկերների վախճանվելուց հետո պրոֆեսոր Բարսեղյանն է խմբագրել ու հրատարակության պատրաստել հիշյալ բառարանի վերջին երկու ստվարածավալ հատորները։ 2003 թ. այդ եզակի բառարանն արժանացել է ՀՀ Նախագահի մրցանակի։

Հովհ.Բարսեղյանի համահեղինակությամբ են կազմվել հանրակրթական դպրոցի 4-րդ (Երևան, 1970) և 5-7-րդ (Երևան, 1965) դասարանների «Հայոց լեզու» դասագրքերը։

Բարսեղյանը 1969-1972 թթ. եղել է ԵՊՀ կուսկոմիտեի առաջին քարտուղար։ 1955 թվականից նա կատարել է ՀԽՍՀ Մինիստրների խորհրդին առընթեր տերմինաբանական կոմիտեի, իսկ 1992 թվականից ՀՀ կառավարությանն առընթեր լեզվի պետական տեսչության հայերենի բարձրագույն խորհրդի գիտքարտուղարի պարտականությունները։

Պարգևներ և կոչումներ

1970 թ. Հովհաննես Բարսեղյանն արժանացել է ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործչի կոչման։ Պարգևատրվել է «Պատվո նշան» (1981), Հայրենական Մեծ պատերազմի II աստիճանի (1985) շքանշաններով, «Մովսես Խորենացի» և բազմաթիվ այլ մեդալներով։ Պողոսյան մրցանակակիր (2002), Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետ (2010)։

Արտաքին հղումներ

• «Հայագիտության մերօրյա հսկան. Հովհաննես Բարսեղյան» հոդվածը «Ազգ» օրաթերթում Արխիվացված 2010-11-08 Wayback Machine
• «Ուղղագրական-ուղղախոսական, տերմինաբանական բառարան», Հովհաննես Խաչատուրի Բարսեղյան։ «Լույս» Հրատարակչություն, Երևան, 1973։