Հիրագանա
Հիրագանա (ճապոներեն` 平仮名) — ճապոներենի վանկային այբուբեն։ Ճապոներենի գրության ձևերից մեկն է` կատականայի, կանձիի, արաբական թվերի և ռոմաձիի շարքում։ Հիրագանան և կատականան միասին կազմում են կանա համակարգը, որի մի նիշը համապատասխանում է մի վանկի։ Կանայի նիշերը կարող են հաղորդել ձայնավոր հնչյուն (օրինակ՝ ա, あ), զուգորդվել բաղաձայնի հետ, որը նախորդում է ձայնավորին (օրինակ՝ տա, た) կամ ռնգային ձայնորդ ն-ի հետ, որը կապված համատեքստից կարող է հնչել ինչպես ն, մ, անգլերեն ng կամ ինչպես ֆրանսերեն ռնգային բաղաձայները[1]։
ձայնավորներ | 拗音 Յօոն | ||||||
あ ա | い ի | う ու | え է | お օ | ゃ յա | ゅ յու | ょ յո |
---|---|---|---|---|---|---|---|
か կա | き կի | く կու | け կէ | こ կօ | きゃ կյա | きゅ կյու | きょ կյո |
さ սա | し սի | す սու | せ սէ | そ սօ | しゃ սյա | しゅ սյու | しょ սյո |
た տա | ち տի | つ ցու | て տէ | と տօ | ちゃ տյա | ちゅ տյու | ちょ տյո |
な նա | に նի | ぬ նու | ね նէ | の նօ | にゃ նյա | にゅ նյու | にょ նյո |
は հա | ひ հի | ふ ֆու | へ հէ | ほ հօ | ひゃ հյա | ひゅ հյու | ひょ հյո |
ま մա | み մի | む մու | め մէ | も մօ | みゃ մյա | みゅ մյու | みょ մյո |
や յա | ゆ յու | よ յո | |||||
ら րա | り րի | る րու | れ րէ | ろ րօ | りゃ րյա | りゅ րյու | りょ րյո |
わ վա | ゐ վի | ゑ վէ | を օ | ||||
ん н | |||||||
が գա | ぎ գի | ぐ գու | げ գէ | ご գօ | ぎゃ գյա | ぎゅ գյու | ぎょ գյո |
ざ ձա | じ ձի | ず ձու | ぜ ձէ | ぞ ձօ | じゃ ձյա | じゅ ձյու | じょ ձյո |
だ դա | ぢ (ձի) | づ (ձու) | で դէ | ど դօ | ぢゃ (ձյա) | ぢゅ (ձյու) | ぢょ (ձյո) |
ば բա | び բի | ぶ բու | べ բէ | ぼ բօ | びゃ բյա | びゅ բյու | びょ бё |
ぱ պա | ぴ պի | ぷ պու | ぺ պէ | ぽ պօ | ぴゃ պյա | ぴゅ պյու | ぴょ պյո |