Հերբերտ Մարկուզե (գերմ.՝ Herbert Marcuse, հուլիսի 19, 1898(1898-07-19)[1][2][3][…], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[4] - հուլիսի 29, 1979(1979-07-29)[1][2][3][…], Շտարնբերգ, Վերին Բավարիա, Բավարիա, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն), գերմանա-ամերիկացի սոցիոլոգ, ֆրանկ-ֆուրայան դպրոցի հիմնադիրներից։ 1934 թվականից բնակվել է ԱՄՆ- ում։

Հերբերտ Մարկուզե
Herbert Marcuse
Ծնվել էհուլիսի 19, 1898(1898-07-19)[1][2][3][…] Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[4]
Մահացել էհուլիսի 29, 1979(1979-07-29)[1][2][3][…] (81 տարեկան) Շտարնբերգ, Վերին Բավարիա, Բավարիա, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
ԳերեզմանԴորթեենշտադտի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Գերմանական կայսրություն,  Վայմարյան Հանրապետություն,  ԱՄՆ,  Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն և  Գերմանիա[5]
ՈւղղությունՖրանկֆուրտային դպրոց
Մասնագիտությունփիլիսոփա, սոցիոլոգ, քաղաքական տեսաբան և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Բեռլինի ազատ համալսարան, Բրանդեյսի համալսարան, Կալիֆոռնիայի համալսարան, Ռազմավարական ծառայությունների գրասենյակ և Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան
Գործունեության ոլորտփիլիսոփայություն, social theory? և Freudo-Marxism?
Ալմա մատերՀարվարդի համալսարան, Կոլումբիայի համալսարան, HU Berlin և Ֆրայբուրգի համալսարան
Գիտական աստիճանդոկտորի աստիճան
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[6][7] և անգլերեն[7]
Գիտական ղեկավարՄարտին Հայդեգեր
Եղել է գիտական ղեկավարPaul Gottfried?[8], Andrew Feenberg? և Անժելա Իվոն Դևիս
ԿուսակցությունԳերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն և Գերմանական անկախ սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն
Ամուսին(ներ)Sophie Wertheim?, Inge Neumann? և Erica Sherover-Marcuse?
Երեխա(ներ)Peter Marcuse?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Herbert Marcuse Վիքիպահեստում

Մարկուզեի «քննադատական տեսության» համաձայն («Միաչափ մարդը», 1964), զարգացած կապիտալիստական հասարակարգը հակադիր ուժերի ինտեգրացման հետևանքով դառնում է սոցիալական ամբողջություն, այս պատճառով բանվոր դասակարգը կորցնում է իր «հեղափոխական դերը»։ Մարդը զրկվում է ինքնուրույն դատողության ունակությունից, դառնում «միաչափ»։ Նման պայմաններում կազմակերպված բանվորական շարժումը, պառլամենտական պայքարը ևս անօգուտ են․ հեղափոխության առաջատար են դարձել ուսանողությունը, լյումպեն պրոլետարիատը, ազգային փոքրամասնությունները ևս։ Շնորհիվ իր հայացքների հակաբուրժուական պաթոսի, երիատասարդության բուռն հուզում ներիշրջանում (1968) Մարկուզեն ակամա դարձավ ձախ արմատականների ու ծայրահեղականների հոգևոր հայրը։ Մարկուզեի սոցիալական քննադատությունը թեև տպավորիչ է, սակայն խորը չէ, առաջարկած ծրագիրը՝ ուտոպիական։ Մտավորականության հակադրումը բանվոր դասակարգին, կուսակցությունների դերի ժխտումը ջլատում են հեղափոխական ուժերը։

Գրականություն խմբագրել

  • Поход Маркузе против марксизма, 1970
  • Социальная философия франкфуртской школы, 1978

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Wolin R. Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Discogs — 2000.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Frankfurter Personenlexikon — 2014.
  4. 4,0 4,1 4,2 Маркузе Герберт // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. LIBRIS — 2012.
  6. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. 7,0 7,1 CONOR.Sl
  8. https://www.tabletmag.com/jewish-news-and-politics/218712/spencer-gottfried-alt-right
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հերբերտ Մարկուզե» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 326