Հենրի Լուիս Մենկեն
Հենրի Լուիս Մենկեն (անգլ.՝ Henry Louis Mencken, սեպտեմբերի 12, 1880[1][2][3][…], Բալթիմոր, Մերիլենդ, ԱՄՆ - հունվարի 29, 1956[1][2][3][…], Բալթիմոր, Մերիլենդ, ԱՄՆ[4]), ամերիկացի լրագրող, էսսեիստ, երգիծաբան։ Սքայ Ֆիցջերալդը Մենկենին անվանել է «մարդ, ով ավելի շատ բան է արել ամերիկյան գրականության համար, քան որևէ մեկը»[6]։
| Հենրի Լուիս Մենկեն | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 12, 1880[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Բալթիմոր, Մերիլենդ, ԱՄՆ |
| Մահացել է | հունվարի 29, 1956[1][2][3][…] (75 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Բալթիմոր, Մերիլենդ, ԱՄՆ[4] |
| Գերեզման | Loudon Park Cemetery[4] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Կրոն | աթեիզմ |
| Կրթություն | Baltimore Polytechnic Institute? |
| Ազդվել է | Ռեդյարդ Քիփլինգ, Ֆրիդրիխ Նիցշե, Ժոզեֆ Կոնրադ, Ամբրոզ Բիրս, Մարկ Տվեն, Հերբերտ Սփենսեր և Albert Jay Nock?[5] |
| Մասնագիտություն | երգիծաբան, գրական քննադատ, ակնարկագիր, սոցիալական քննադատ, ինքնակենսագիր, գրող, լրագրող, պատմաբան և լեզվաբան |
| Ամուսին | Sara Haardt? |
| Ծնողներ | հայր՝ August Mencken, Sr.? |
 H. L. Mencken Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Հենրին ծնվել է ծխախոտի գործարանի սեփականատեր Օգոստոս Մենտենի ընտանիքում։ Երբ տղան երեք տարեկան էր, նրա ընտանիքը տեղափոխվեց նոր տուն՝ Բալթիմորի Յունիս հրապարակում։ Գրեթե նրա ամբողջ հետագա կյանքը` բացառությամբ ամուսնության հինգ տարվա, Մենչենն ապրել է այս տանը։
9 տարեկանում Հենրին ծանոթացել է Մարկ Տվենի գործին, և որոշել է ինքն իրեն գրող դառնալ։ Իհարկե, այս երազանքը վիճակված չէր անմիջապես իրականություն դարձնել, բայց հենց այդ պահից Մենտենը սկսեց անհագուրդ կարդալ։
Անրիի ծնողները պնդում էին, որ դպրոցում նա կենտրոնանա ավելի օգտակար պրակտիկ առարկաների վրա, ոչ թե՝ լոկ տեսության. ի վերջո նա ընդունվում է երեկոյան դասընթացների, որտեղ սկսում է ընկալել լրագրության արվեստը։
Հետաքրքիր է, որ հենց այս երեկոյան դասընթացներով էլ սահմանափակվում է Մենկենի պաշտոնական լրագրողական կրթությունը՝ նա երբեք, իր կյանքի ընթացքում, քոլեջում չի սովորել։
Ավարտել է «Բալթիմորի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ» ավագ հանրակրթական դպրոցը, զբաղվել է լրագրությամբ։ Մենկենի գրական գործունեությունը հիմնականում ծավալվել է 20-րդ դարի առաջին քսանամյակին, նրա հիմնական աշխատանքներն են. «Ջորջ Բերնարդ Շոու. պիեսներ» (1905), «Նախերգությունների գիրքը» (1917), «Նախապաշարմունքներ» (1919-1927), «Նշումներ ժողովրդավարության մասին» (1926)։
Նա իրեն դրսևորեց որպես փայլուն լրագրող՝ ստեղծելով «Ամերիկյան Մերկուրի» ամսագիրը, որում նա հոդվածներ էր գրում և՛ գրական խնդիրների, և՛ սոցիալ-քաղաքական թեմաների վերաբերյալ։
Մենկենը հայտնի է որպես «Ամերիկյան լեզու» գրքի հեղինակ, որը բազմահատոր ուսումնասիրություն է, թե ինչպես են անգլերեն խոսում Միացյալ Նահանգներում, ինչպես նաև «Թենեսի նահանգն ընդդեմ Ջոն Թոմաս Սքոուփսի» իր երգիծական հոդվածների համար, որոնք նա անվանել է «կապիկական գործընթաց»։
Հայտնի է որպես «Բալթիմորի իմաստուն» (անգլ.՝ Sage of Baltimore), ինչպես նաև որպես «Հակաքրիստոս Բալտիմոր», նա համարվում է XX դարի առաջին կեսի ամերիկյան ամենաազդեցիկ գրողներից և արձակ ոճաբաններից մեկը։ Նրա գրքերից շատերը շարունակում են տպագրվել մինչ այսօր։
Կառավարության գործողությունների վերաբերյալ իր սուր քննադատության մեջ Մենկենը մեծ ազդեցություն ունեցավ ամերիկյան ազատագրական շարժման վրա։ Լինելով գիտական առաջընթացի կողմնակից՝ նա շատ թերահավատորեն էր վերաբերվում տնտեսական տեսություններին և հատկապես կարևոր էր հակա-մտավորականության, ֆանատիզմի, պոպուլիզմի, ֆունդամենտալիստական քրիստոնեության, ստեղծագործականության նկատմամբ։ Միևնույն ժամանակ, նա նաև բավականին զուսպ է խոսել ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի մասին՝ հաճախ նրանց անվանելով «աղբ» և ծաղրել է Էյնշտեյնի հարաբերականության տեսությունը։
Գրական նվաճումներից բացի, Մենտենը հայտնի էր իր հակասական գաղափարներով։ Գերմանացի փիլիսոփա Նիցշեի անկեղծ երկրպագուն էր, նա ներկայացուցչական ժողովրդավարության կողմնակից չէր, այլ, ընդհակառակը, պաշտպանում էր էլիտիզմը։ Նրա օրագիրը, որը հետմահու հրատարակվել է 1989 թվականին, հաստատում է, որ Մենկեն ռասիստ էր և հակասեմիտ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 https://www.findagrave.com/memorial/706
- ↑ https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/568621
- ↑ Ливергант А. Я. «Фицджеральд» (ռուսերեն). fb2.online. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 11-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- The Mencken Society(անգլ.)
- Friends of the H. L. Mencken House
- Mencken’s columns on the Scopes Trial positiveatheism.org կայքում
- Podcast of HL Mencken’s reports of the trial from the Baltimore Evening Sun
- «Bierce Duels with the Sage of Baltimore» Դոն Սվաիմի կողմից, Ambrose Bierce կայքից։
- The Papers of the Wilton C. Dinges Collection (H.L. Mencken Collection) at Gettysburg College
- H. L. and Sara Haardt Mencken Collection at Goucher College
- Mencken and More on Lincoln’s Speech.
- H.L. Mencken correspondence, Baltimore Sun records at the University of Maryland, Baltimore County
- FBI file on H. L. Mencken
- H.L. Mencken Letters Արխիվացված 2011-01-06 Wayback Machine the Newberry Library կայքում
- Booknotes interview with Charles Fecher on The Diary of H.L. Mencken, January 28, 1990.
- H.L. Mencken Արխիվացված 2015-05-09 Wayback Machine C-SPAN-ի American Writers: A Journey Through History կայքում
 | Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հենրի Լուիս Մենկեն» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հենրի Լուիս Մենկեն» հոդվածին։ |