Վիքիպեդիա

Հարցազրույց

Հարցազրույց, կառուցվածքային խոսակցություն , որտեղ մի մասնակիցը հարցեր է տալիս, իսկ մյուսը տալիս է պատասխաններ[1]։ Ընդհանուր լեզվով ասած, «հարցազրույց» բառը վերաբերում է հարցազրույց տվողի և զրուցակցի միջև անհատական զրույցին։ Հարցազրուցավարը տալիս է հարցեր, որոնց պատասխանում է հարցվողը` սովորաբար տրամադրելով տեղեկատվություն։ Այդ տեղեկատվությունը կարող է օգտագործվել կամ տրամադրվել այլ լսարանների անմիջապես կամ ավելի ուշ։ Այս հատկանիշը բնորոշ է հարցազրույցների բազմաթիվ տեսակների համար. աշխատանքային հարցազրույցը կամ իրադարձության ականատեսի հետ հարցազրույցը կարող է ներկա պահին չունենալ այլ լսարան, սակայն պատասխանները հետագայում կտրամադրվեն ուրիշներին աշխատանքի կամ հետաքննության ընթացքում։ Հարցազրույցը կարող է նաև տեղեկատվություն փոխանցել երկու ուղղություններով։

Երաժիշտը հարցազրույց է տվել ռադիոստուդիայում
Մի կին հարցազրույց է վերցնում աշխատանքի համար
Մարզիկները հարցազրույց են տվել մրցավազքից հետո
Հարցազրույց փողոցում հանրության անդամի հետ
Որոշ հարցազրույցներ ձայնագրվում են հեռուստատեսային հեռարձակման համար.

Հարցազրույցները սովորաբար տեղի են ունենում դեմ առ դեմ, անձամբ, սակայն կողմերը, փոխարենը, կարող են բաժանվել աշխարհագրորեն, ինչպես տեսակոնֆերանսում կամ հեռախոսային հարցազրույցներում։ Հարցազրույցները գրեթե միշտ ներառում են բանավոր հաղորդակցություն երկու կամ ավելի կողմերի միջև։ Որոշ դեպքերում «զրույց» կարող է տեղի ունենալ երկու մարդկանց միջև, ովքեր տպում են իրենց հարցերն ու պատասխանները։

Հարցազրույցները կարող են լինել ոչ կառուցվածքային, ազատ և բաց խոսակցություններ՝ առանց կանխորոշված պլանի կամ նախապես պայմանավորված հարցերի[2]։ Ոչ կառուցվածքային ձևերից մեկը կենտրոնացված հարցազրույցն է, որտեղ հարցազրուցավարը գիտակցաբար և հետևողականորեն ուղղորդում է զրույցը, որպեսզի հարցվողի պատասխանները չշեղվեն հետազոտության հիմնական թեմայից կամ գաղափարից[3]։ Հարցազրույցները կարող են լինել նաև շատ կառուցվածքային խոսակցություններ, որոնցում կոնկրետ հարցերը առաջանում են որոշակի հերթականությամբ[4]։ Նրանք կարող են հետևել տարբեր ձևաչափերի. Օրինակ, աստիճանական հարցազրույցի ժամանակ հարցվողի պատասխանները սովորաբար ուղղորդում են հետագա հարցազրույցները, որոնց նպատակն է ուսումնասիրել պատասխանողի ենթագիտակցական դրդապատճառները[5][6] : Սովորաբար հարցազրուցավարն ունի հարցազրույցի մասնակցից քաղված տեղեկատվությունը ձայնագրելու ինչ-որ ձև՝ հաճախ գրառումներ անելով մատիտով և թղթով, կամ տեսաձայնագրիչով կամ ձայնագրիչով։

Ավանդաբար երկու անձից բաղկացած հարցազրույցի ձևաչափը, որը երբեմն կոչվում է մեկ առ մեկ հարցազրույց, թույլ է տալիս ուղղակի հարցեր և հետևություններ, ինչը հնարավորություն է տալիս հարցազրուցավարին ավելի լավ չափել պատասխանների ճշգրտությունն ու համապատասխանությունը։ Դա ճկուն պայմանավորվածություն է այն առումով, որ հետագա հարցերը կարող են հարմարեցվել ավելի վաղ պատասխանները պարզաբանելու համար։ Ավելին, այն վերացնում է հնարավոր աղավաղումները՝ կապված այլ կողմերի ներկայության հետ։

Համատեքստեր խմբագրել

 
Ռադիոյի հարցազրույց

Հարցազրույցները կարող են տեղի ունենալ տարբեր համատեքստերում.

  • Զբաղվածություն. Աշխատանքային հարցազրույցը պաշտոնական խորհրդատվություն է՝ կոնկրետ պաշտոնի համար հարցվողի որակավորումը գնահատելու համար[7][8]։ Աշխատանքային հարցազրույցի տեսակներից մեկը դեպք հարցազրույցն է, որտեղ դիմողին տրվում է հարց կամ առաջադրանք կամ մարտահրավեր և խնդրում են լուծել իրավիճակը[9].: Թեկնածուներին կարող են կանչել կեղծ հարցազրույցի` որպես վարժանք` պատասխանողին նախապատրաստելու հետագա «իրական» հարցազրույցում հարցերը լուծելու համար։ Կարող է կազմակերպվել մի շարք հարցազրույցներ, որոնցից առաջինը երբեմն կարճ ցուցադրական հարցազրույց է, որին հաջորդում են ավելի խորը հարցազրույցներ, սովորաբար ընկերության անձնակազմի կողմից, ովքեր ի վերջո կարող են աշխատանքի ընդունել դիմորդին։ Տեխնոլոգիան նոր հնարավորություններ է ընձեռել հարցազրույցի համար. Օրինակ, տեսահեռախոսակապը հնարավորություն է տվել դիմորդների հետ հարցազրույց անցկացնել տեսազանգով, ինչը գնալով ավելի տարածված է դառնում։
  • Հոգեբանություն. Հոգեբանները օգտագործում են հարցազրույցի տարբեր մեթոդներ և տեխնիկա՝ փորձելով հասկանալ և օգնել իրենց հիվանդներին։ Հոգեբուժական հարցազրույցի ժամանակ հոգեբույժը կամ հոգեբանը կամ բուժքույրը հարցեր է տալիս՝ ավարտելու այն, ինչ կոչվում է հոգեբուժական գնահատում։ Երբեմն հարցազրուցավարը հարցազրույց է վերցնում երկու հոգուզ մի ձևաչափով , որ կոչվում է զույգով հարցազրույց[10]։ Քրեագետները և հետախույզները երբեմն օգտագործում են ճանաչողական հարցազրույցներ ականատեսների և տուժածների հետ՝ փորձելով պարզել, թե հատկապես ինչ կարելի է հիշել հանցագործության վայրից, նախքան հատուկ հիշողությունները կսկսեն մարել մտքում[11][12]։
  • Մարքեթինգային և ակադեմիական. Մարքեթինգային հետազոտությունների և ակադեմիական հետազոտությունների ժամանակ հարցազրույցներն օգտագործվում են տարբեր ձևերով՝ որպես անհատականության լայնածավալ թեստեր կատարելու մեթոդ։ Հարցազրույցները որակական հետազոտության[3] մեջ տվյալների հավաքագրման ամենաօգտագործվող ձևն են։ Հարցազրույցներն օգտագործվում են մարքեթինգային հետազոտության մեջ որպես գործիք, որը ընկերությունը կարող է օգտագործել՝ հասկանալու համար, թե ինչպես են մտածում սպառողները, կամ որպես գործիք՝ ճանաչողական հարցազրույցի (կամ ճանաչողական նախնական թեստավորման) տեսքով՝ հարցաթերթիկների ձևավորումը բարելավելու համար.[13][14] : Սպառողների հետազոտական ընկերությունները երբեմն օգտագործում են համակարգչի օգնությամբ հեռախոսային հարցազրույցներ՝ պատահականորեն հեռախոսահամարներ հավաքելու համար՝ բարձր կառուցվածքային հեռախոսային հարցազրույցներ անցկացնելու համար, որտեղ գրված հարցերն ու պատասխանները մուտքագրվում են անմիջապես համակարգչում[15]։
  • Լրագրություն և այլ լրատվամիջոցներ. Որպես կանոն, լրագրողները, որոնք լուսաբանում են լրագրության պատմությունը, հարցազրույցներ են անցկացնում հեռախոսով և անձամբ՝ հետագա հրապարակման համար տեղեկատվություն ստանալու համար[16]։ Հեռարձակման համար լրագրողները նաև հարցազրույցներ են տալիս պետական պաշտոնյաների և քաղաքական թեկնածուների հետ։ Թոք-շոուում ռադիոյի կամ հեռուստատեսության «հաղորդավարը» հարցազրույց է վերցնում մեկ կամ մի քանի հոգու հետ, թեման սովորաբար ընտրում է հաղորդավարը, երբեմն՝ ժամանցային, երբեմն՝ տեղեկատվական։ Նման հարցազրույցները հաճախ ձայնագրվում են։
  • Այլ իրավիճակներ. Երբեմն քոլեջի ներկայացուցիչները կամ շրջանավարտները քոլեջի հարցազրույցներ են անցկացնում ապագա ուսանողների հետ՝ որպես ուսանողի համապատասխանությունը գնահատելու միջոց՝ միաժամանակ ուսանողին հնարավորություն տալով ավելին իմանալ քոլեջի մասին։ Որոշ ծառայություններ մասնագիտանում են հարցազրույցների համար մարդկանց մարզելու մեջ[17]։ Դեսպանատան պաշտոնյաները կարող են հարցազրույցներ անցկացնել ուսանողական վիզաների համար դիմողների հետ՝ նախքան նրանց վիզայի դիմումները հաստատելը։ Իրավական համատեքստում հարցազրույց տալը հաճախ կոչվում է հարցաքննություն։ Դեբրիֆինգը հարցազրույցի մեկ այլ տեսակ է։

Կույր հարցազրույց խմբագրել

Կույր հարցազրույցի ժամանակ հարցաքննվողի ինքնությունը թաքցվում է, որպեսզի նվազեցվի հարցազրուցավարի կողմնակալությունը։ Կույր հարցազրույցները երբեմն օգտագործվում են ծրագրային ապահովման ոլորտում և ստանդարտ են նվագախմբային լսումների ժամանակ։ Որոշ դեպքերում ցուցադրվել են կույր հարցազրույցներ՝ փոքրամասնությունների և կանանց աշխատանքի ընդունվելու համար[18]։

Հարցազրուցավարի կողմնակալություն խմբագրել

Հարցազրուցավարի և հարցաքննվողի հարաբերությունները հետազոտական միջավայրում կարող են ունենալ ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական հետևանքներ[19]։ Նրանց փոխհարաբերությունները կարող են բերել հավաքվող տեղեկատվության ավելի խորը ըմբռնում, սակայն դա վտանգ է ստեղծում, որ հարցազրուցավարը չի կարողանա անաչառ լինել տեղեկատվության հավաքագրման և մեկնաբանման հարցում[19]։ Անկողմնակալություն կարող է առաջանալ հարցազրուցավարի ընկալումից կամ հարցազրույց տվողի ընկալումից։ Բացի այդ, հետազոտողը կարող է կողմնակալություն անել՝ հիմնվելով հետազոտողի հոգեկան վիճակի, հետազոտությունն անցկացնելու նրանց պատրաստվածության և ոչ պատշաճ հարցազրույցների անցկացման վրա[20]։ Հարցազրուցավարները կարող են օգտագործել տարբեր պրակտիկաներ, որոնք հայտնի են որակական հետազոտություններում՝ նվազեցնելու հարցազրուցավարի կողմնակալությունը։ Այս պրակտիկաները ներառում են սուբյեկտիվություն, օբյեկտիվություն և ռեֆլեքսիվություն։ Այս պրակտիկաներից յուրաքանչյուրը հնարավորություն է տալիս հարցազրուցավարին կամ հետազոտողին օգտագործել իրենց կողմնակալությունը՝ բարելավելու իրենց աշխատանքը՝ ավելի խորը պատկերացում կազմելով իրենց ուսումնասիրած խնդրի մասին[21]։

Ծանոթություններ խմբագրել

  1. ↑ Merriam Webster Dictionary, Interview, Dictionary definition, Retrieved February 16, 2016
  2. ↑ Rogers, Carl R. (1945). Frontier Thinking in Guidance. University of California: Science research associates. էջեր 105–112. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 18-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 Jamshed, Shazia (2014 թ․ սեպտեմբեր). «Qualitative research method-interviewing and observation». Journal of Basic and Clinical Pharmacy. 5 (4): 87–88. doi:10.4103/0976-0105.141942. ISSN 0976-0105. PMC 4194943. PMID 25316987.
  4. ↑ Kvale & Brinkman. 2008. InterViews, 2nd Edition. Thousand Oaks: SAGE. 978-0-7619-2542-2
  5. ↑ 2009, Uxmatters, Laddering: A research interview technique for uncovering core values
  6. ↑ «15 Tips on How to Nail a Face-to-Face Interview». blog.pluralsight.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 5-ին.
  7. ↑ Dipboye, R. L., Macan, T., & Shahani-Denning, C. (2012). The selection interview from the interviewer and applicant perspectives: Can't have one without the other. In N. Schmitt (Ed.), The Oxford handbook of personnel assessment and selection (pp. 323–352). New York City: Oxford University.
  8. ↑ «The Value or Importance of a Job Interview». Houston Chronicle. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17-ին.
  9. ↑ Maggie Lu, The Harvard Business School Guide to Careers in Management Consulting, 2002, page 21, 978-1-57851-581-3
  10. ↑ Polak, L; Green, J (2015). «Using Joint Interviews to Add Analytic Value». Qualitative Health Research. 26 (12): 1638–48. doi:10.1177/1049732315580103. PMID 25850721. S2CID 4442342.
  11. ↑ Memon, A., Cronin, O., Eaves, R., Bull, R. (1995). An empirical test of mnemonic components of the cognitive interview. In G. Davies, S. Lloyd-Bostock, M. McMurran, C. Wilson (Eds.), Psychology, Law, and Criminal Justice (pp. 135–145). Berlin: Walter de Gruyer.
  12. ↑ Rand Corporation. (1975) The criminal investigation process (Vol. 1–3). Rand Corporation Technical Report R-1776-DOJ, R-1777-DOJ, Santa Monica, CA
  13. ↑ Willis, Gordon (2005). Cognitive interviewing: A tool for improving questionnaire design. Sage. էջ 146. ISBN 9780761928041.
  14. ↑ Park, Hyunjoo; Sha, M. Mandy (2014 թ․ նոյեմբերի 2). «Investigating validity and effectiveness of cognitive interviewing as a pretesting method for non-English questionnaires: Findings from Korean cognitive interviews». International Journal of Social Research Methodology (անգլերեն). 17 (6): 643–658. doi:10.1080/13645579.2013.823002. ISSN 1364-5579. S2CID 144039294.
  15. ↑ «BLS Information». Glossary. U.S. Bureau of Labor Statistics Division of Information Services. 2008 թ․ փետրվարի 28. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 5-ին.
  16. ↑ Beaman, Jim (2011 թ․ ապրիլի 14). Interviewing for Radio (անգլերեն). Routledge. ISBN 978-1-136-85007-3.
  17. ↑ Sanjay Salomon (2015 թ․ հունվարի 30). «Can a Failure Resume Help You Succeed?». Boston Globe. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 31-ին.
  18. ↑ Miller, Claire Cain (2016 թ․ փետրվարի 25). «Is Blind Hiring the Best Hiring?». The New York Times.
  19. ↑ 19,0 19,1 Watson, Lucas (2018). Qualitative research design : an interactive approach. New Orleans. ISBN 978-1-68469-560-7. OCLC 1124999541.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  20. ↑ Chenail, Ronald (2011 թ․ հունվարի 1). «Interviewing the Investigator: Strategies for Addressing Instrumentation and Researcher Bias Concerns in Qualitative Research». The Qualitative Report. 16 (1): 255–262. ISSN 1052-0147.
  21. ↑ Roulston, Kathryn; Shelton, Stephanie Anne (2015 թ․ փետրվարի 17). «Reconceptualizing Bias in Teaching Qualitative Research Methods». Qualitative Inquiry (ամերիկյան անգլերեն). 21 (4): 332–342. doi:10.1177/1077800414563803. ISSN 1077-8004. S2CID 143839439.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարցազրույց» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հարցազրույց&oldid=9715987» էջից