Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն, կինոարվեստի բնագավառում պետական մշակութային քաղաքականություն իրականացնող կազմակերպություն է, որը շարունակում է հայկական կինոավանդույթները, պահպանում, տարածում և զարգացնում հայկական կինոարվեստը՝ ուշադրության կենտրոնում պահելով ազգային ու համազգային կինոհիմնախնդիրները։
Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն | |
|---|---|
| Ընկերության տեսակ | կինոարտադրություն |
| Հիմնադիր | Հայաստանի Կառավարություն |
| Վայր | Տերյան 3ա |
| Գլխավոր անձինք | Շուշանիկ Միրզախանյան |
| Արտադրանք | ֆիլմեր |
| Կայք | ncca.am |
Պատմության խմբագրել
2006 թվականին Հայաստանի կառավարության որոշմամբ ստեղծված «Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն» ՊՈԱԿ-ը 1923 թվականի ապրիլի 16-ին հիմնադրված «Համո Բեկնազարյանի անվան «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի» իրավահաջորդն է։
Կինոարտադրության կազմակերպումը վստահվել է տաղանդավոր ու փորձառու կինոգործիչներին՝ Դանիել Դզնունուն (արվեստաբան, 1923-1937 թվականներին՝ «Հայկինոյի» տնօրեն, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, Աշխատանքային կարմիր դրոշի կրկնակի շքանշանակիր) և Համո Բեկնազարյանին (կինոդերասան, սցենարիստ, կինոռեժիսոր, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ)։
- 1923 թվականի աշնանը «Պետկինոն» վերակազմավորվել է «Պետֆոտոկինո» բաժնետիրական ընկերության, որը սկզբում կոչվել է «Կինոֆաբրիկա», 1924 թվականից գործել է որպես կինոլաբորատորիա, 1928 թվականին անվանվել «Հայկինո»
- 1938 թվականին՝ «Երևանի կինոստուդիա», 1957 թվականին՝ «Հայֆիլմ», իսկ Համո Բեկնազարյանի մահից մեկ տարի անց՝ 1966 թվականին վերանվանվել է նրա անունով
- 1924 թվականին նկարահանվել է հայկական առաջին վավերագրական ֆիլմը «Խորհրդային Հայաստան» (օպերատորական խմբի ղեկավար Ի. Կրասլավսկի)։ Այնուհետև, տարեկան արտադրելով 1-5 ֆիլմ, պարբերաբար ժապավենին են հանձնվել երկրի ժողովրդական տնտեսության և մշակույթի նվաճումները, տեղի ունեցած բոլոր իրադարձությունները՝ քաղաքական նստաշրջանների օրագրեր, հանդիպումներ, հոբելյաններ և այլ իրադարձություններ
- 1925 թվականին նկարահանվել է առաջին խաղարկային համր ֆիլմը՝ «Նամուսը» (ռեժիսոր՝ Համո Բեկնազարյան)
- 1926 թվականին՝ առաջին կատակերգությունը՝ «Շոր և Շորշորը» (ռեժիսոր՝ Համո Բեկնազարյան)
- 1926 թվականին «Հայկինոն» առաջին անգամ պատկերել է այլազգիների կյանքը՝ «Զարե» ֆիլմով (ռեժիսոր՝ Համո Բեկնազարյան)
- 1931 թվականին նկարահանվել է առաջին քաղաքական, երգիծական խաղարկային ֆիլմը՝ «Մեքսիկական դիպլոմատները» (ռեժիսոր Ամասի Մարտիրոսյան, Լևոն Քալանթար)
- 1935 թվականին ստեղծվել է հայկական առաջին հնչյունային ֆիլմը՝ «Պեպոն» (ռեժիսոր՝ Հաո Բեկնազարյան)
- 1938 թվականին նկարահանվել է առաջին գունավոր մուլտֆիլմը՝ «Շունն ու կատուն» (ռեժիսոր՝ Լև Ատամանով)
- 1940 թվականին հիմնադրվել է կինոստուդիայի կրկնօրինակման արտադրամասը և նույն թվին էլ կրկնօրինակվել է առաջին խաղարկային լիամետրաժ ֆիլմը՝ «Կառավարության անդամը» (1940 թ., ռեժիսոր Ի Հեյֆից և Ա. Զարխի, կրկնօրինակման ռեժիսոր Լ. Իսահակյան)։ Գլխավոր դերակատարուհի Վ. Մարեցկայայի դերը կրկնօրինակել է հայկական թատրոնի մեծանուն արտիստուհի Արուս Ոսկանյանը, մյուս դերերը՝ Գուրգեն Գաբրիելյանը, Դավիթ Մալյանը և ուրիշ անվանի դերասաններ։
- 1941-1945 թթ. երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին նկարահանվել է ազգային ազատագրական պայքարի թեմայով պատմական «Դավիթ Բեկ» ֆիլմը (1944 թ., ռեժիսոր՝ Համո Բեկնազարյան), ռազմահայրենասիրական այլ խաղարկային ժապավեններ, երկրորդ աշխարհամարտը փաստագրած շատ ֆիլմեր և Հայաստանի, հայ ժողովրդի անցած դարավոր ուղու մասին պատմող «Երկիր հայրենի» լիամետրաժ վավերագրական ֆիլմը (1945 թ., ռեժիսոր Լ. Իսահակյան, Գ. Բալասանյան, Հ. Զարգարյան)
- 1954 թվականից կինոստուդիան սկսել է վերականգնել նախապատերազմական տարիների արտադրական ռիթմը և խաղարկային ֆիլմերի թողարկումը
1960-ականներին «Հայֆիլմն» ունեցել է ստեղծագործական բարձր նվաճումներ, կատարվել են նաև հայկական համր ֆիլմերի վերականգնման ու կրկնօրինակման աշխատանքներ։ 20-րդ դարի վերջերին «Հայֆիլմ» կինոստուդիայում տարեկան կրկնօրինակվում էր 42-45 ֆիլմ
- 1967 թվականից մուլտֆիլմերի արտադրությունը դարձել է մշտական
- 1978 թվականից կինոստուդիան տեղափոխվել է նորակառույց շենք, ձեռք բերել արտադրական նոր հնարավորություններ, ընդլայնել ֆիլմարտադրությունը, տարեկան թողարկել 6-7 ֆիլմ, պատվերներ ստանալ ԽՍՀՄ Կենտրոնական հեռուստատեսությունից, ֆիլմեր նկարահանել «Մոսֆիլմ» կինոստուդիայի հետ համատեղ, 1980-ականներին հասել ստեղծագործական բարձր նվաճումների
- 1990 թվականին «Հայֆիլմի» վավերագրական ֆիլմերի ստեղծագործական միավորումն առանձնացել է և փաստագրական ֆիլմադարանով հանդերձ՝ վերակազմակերպվել Փաստավավերագրական ֆիլմերի «Հայկ» կինոստուդիայի
- 1990-ականներին, ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո, Հայաստանի տնտեսության մեջ շուկայական հարաբերությունների հաստատմամբ՝ կինոարտադրությանը հատկացվող ֆինանսական ներդրումները եղել են նվազագույն, որի պատճառով կտրուկ կրճատվել է ֆիլմարտադրության ծավալը
- 2000 թվականից ի վեր՝ աճել է ինչպես կինոարտադրության ծավալը, այնպես էլ ստեղծագործական հաջողությունները
Ներկայումս «Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն» ՊՈԱԿ-ը որպես կինոարվեստի բնագավառում պետական մշակութային քաղաքականություն իրականացնող կազմակերպություն, ունի բազմաթիվ գործառույթներ, ակտիվորեն մասնակցում է միջազգային կինոփառատոներին, կինոշուկաներում ներկայացնում հայկական կինոնկարները։
Գործունեություն խմբագրել
«Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն» ՊՈԱԿ-ը մասնակցում է կինոարվեստի բնագավառում պետական մշակութային քաղաքականության իրականացմանը՝ շարունակելով հայկական կինոյի ավանդույթները, պահպանում, տարածում և զարգացնում է հայկական կինոարվեստը՝ ուշադրության կենտրոնում պահելով ազգային ու համազգային հիմնախնդիրները՝ արդիական և պատմական թեմաների արծարծմամբ, բավարարում է նաև երեխաների և պատանիների հոգևոր պահանջները՝ կազմակերպելով մուլտիպլիկացիոն կինոնկարների և մանկապատանեկան երգիծական կինոհանդեսների արտադրությունը։ Իրականացնում է ամենամյա «Կինոաշուն» ազգային կինոյի ամիս ծրագիրը։
Հասցե խմբագրել
Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնը գտնվում է Երևանի կենտրոնում՝ Տերյան 3ա հասցեում։