Հաթթը Շերիֆ

Հաթթը շերիֆ (hatt-i serif — սրբազան գիր), Գյուլհանեի հաթթը շերիֆ (Gulhan, e hatt-i serif), 1839 թվականի նոյեմբերի 3-ին Կոստանդնուպոլսում, սուլթանական պալատի Գյուլհանե կոչված պարտեզում հրապարակված կայսերական հրովարտակը։ Հաթթը շերիֆը սկզբնավորել է Թանզիմաթի ժամանակաշրջանը։ Հրապարակվել է քաղաքական, տնտեսական և ֆինանսական ճգնաժամից դուրս գալու և հատկապես Օսմանյան կայսրության լծի տակ գտնվող ժողովուրդների ազգային-ազատագրական շարժումները կանխելու նկատառումներով։ Հաթթը շերիֆի հեղինակը Մուստաֆա Ռեշիդ փաշան էր։ Նա և նրա կողմնակիցները այս հրովարտակով ձգտում էին շահել եվրոպական պետությունների վստահությունը և թույլ չտալ նրանց միջամտելու Թուրքիայի ներքին գործերին։ Հաթթը շերիֆով թուրք կառավարությունը խոստանում էր Օսմանյան կայսրության բոլոր հպատակների կյանքի, պատվի և ունեցվածքի ապահովություն, հարկերի արդարացի բաշխում և գանձում, կապալային համակարգի վերացում, զինծառայության ժամկետի, դատական գործի, ժառանգության հարցերի կանոնավորում, կաշառակերության, չարաշահումների վերացում են։ Հաթթը շերիֆի և հետագայում նրա վրա հիմնված մի շարք օրենքների հրապարակումը էական փոփոխություններ չմտցրին երկրի տնտեսական և սոցիալական կյանքում, չվերացրին մուսուլմանների և ոչ մուսուլմանների անհավասարությունը։

Մուստաֆա Ռեշիդ փաշա՝ թանզիմաթի ընդունողը

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 46)։