Կրոմլեխ

Կրոմլեխ
Շինանյութ	քար
Կառուցի ձև	Շրջան
Կազմված է	Գլաքար և Մենհիր
Օգտագործվում է	ենթդ․ աստղագիտական աստղադիտարան և Պաշտամունքային կառույցներ

Կրոմլեխ (բրետոն. crom - սեղան, lech - քար), նեոլիթյան և հիմնականում բրոնզեդարյան մեգալիթյան կառույցի տեսակ է։ Սովորաբար բաղկացած են խոշոր ( մինչև 5-7 մ բարձրության), մեկ կամ մի քանի համակենտրոն շրջաններ կազմող՝ առանձին կանգնած քարերից։ Շրջանի կենտրոնում երբեմն լինում է դոլմեն կամ մենհիր։ Հաճախ դեպի կրոմլեխ տանում են երկու կողմից մենհիրներով շրջապատված պողոտաներ։ Կրոմլեխները պեղելիս գտնվել են քարե գործիքներ, կմախքներ և խեցեղեն։ Կրոմլեխները տարածված են Եվրոպայում, Անդրկովկասում, հանդիպում են նաև Ասիայում և Ամերիկայում։ Ենթադրվում է, որ կրոմլեխները ծառայել են թաղման կամ կրոնական արարողությունների համար։ Այլ տեսակետի համաձայն դրանք կապված են արևի պաշտամունքի հետ և արևի տաճարներ են։

Կրոմլեխները Հայաստանում խմբագրել

Հայաստանում կրոմլեխները կազմում են ուրույն խումբ։ Ունեն 3-ից 30 մ տրամագիծ, շրջանաձև շարված սև, անտաշ քարերի բարձրությունը սովորաբար չի անցնում 0,5 մետրից, առանձին դեպքերում հասնում է 3 մ։ Հաճախ հանդիպում են լավ մշակված քարերով, կանոնավոր շարված պարսպով կրոմլեխներ (Աղավնատուն, Շամիրամ)։ Հայաստանի կրոմլեխների մեծ մասի քարերի շարքում կամ կենտրոնում կա մեկ ուղղահայաց մենհիր։ Կրոմլեխները Հայաստանում հայտնի են հիմնականում Աշտարակում, Տավուշում, Սյունիքում, Սևանի ավազանում։ Առանձին վայրերում հանդիպում են դամբարանաբլուրների վրա։

Զորաց քարեր (Քարահունջ)
Սյունիք Հայաստան

Հայտնի կրոմլեխներ խմբագրել

Սթոունհենջ
Մեծ Բրիտանիա

Տես նաև խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Երկար Մեգը և իր դուստրերը
Մեծ Բրիտանիա

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կրոմլեխ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 697)։