Կրոլ օպերա

«Կրոլ օպերա» (կամ «Կրոլ-օպերա», գերմ.՝ Krolloper), չպահպանված օպերային թատրոն Բեռլինում, որը գտնվել է նախկին Քյոնինգսպլաց հրապարակի արևմտյան հատվածում (ներկայումս՝ Հանրապետության հրապարակ)։

Կրոլ օպերա
Տեսակ	օպերային թատրոն և former theater?
Երկիր	Գերմանիա
Գտնվելու վայրը	Միտտե
Հիմնադրման ամսաթիվ	1844
Ճարտարապետ	Friedrich Ludwig Persius? և Oskar Kaufmann?
Krolloper Վիքիպահեստում

Կրոլ օպերայի շենքը, մոտ 1850 թվական։

Պատմություն

Օպերային թատրոնը կառուցվել է 1844 թվականին՝ որպես Յոզեֆ Կրոլի զվարճանքների վայր։ 1851 թվականին վերակառուցվել է որպես օպերային թատրոն և տարբեր սեփականատերերի ու տնօրենների կողմից օգտագործվել օպերայի, օպերետայի և դրամայի համար։ Կառույցի շինարարությանը մասնակցել են ճարտարապետներ Լյուդվիգ Պերսիուսը, Կառլ Ֆերդինանդ Լանգանսը և Էդուարդ Կնոբլաուխը։ Շենքը կրկին վերակառուցվել է 1895 թվականին, որտեղ սկսել է գործել Նոր թագավորական օպերային թատրոնը։ Վերջինս վերանվանված Օպերայի և թատրոնի պրուսական պետական ընկերությունն էր։ 1924 թվականին կառույցը վերանվանվել է Բեռլինի Հանրապետության հրապարակի պետական օպերային թատրոնի, սակայն լայն հանրության մեջ մշտապես տարածված է եղել Կրոլ օպերա անվանումը։

1933 թվականին Ռեյխստագի շենքում տեղի ունեցած հրդեհից հետո, Կրոլ օպերայի շենքը դարձավ գերմանական կառավարության նիստերի հիմնական վայրը, որի պորտֆելների մեծ մասը պատկանում էր նացիստական կուսակցությանը։ Օպերայի շենքն ընտրվել էր դիրքի և տարողունակության համար։ 1933 թվականի մարտի 23-ին Կրոլ օպերայում տեղի ունեցած նիստի ժամանակ ընդունվում է «Արտակարգ լիազորությունների մասին» օրենքը, որի արդյունքում օրենսդիր իշխանությունը փոխանցվում էր կայսերական կառավարության ձեռքը։ Այսինքն, փաստացիորեն Ադոլֆ Հիտլերին տրվում էր անսահմանափակ իշխանություն։ Կրոլ օպերայի շենքը, մինչև նացիզմի անկումն օգտագործվել է ռեյխստագի նիստերի համար և եղել այն վայրը, որտեղ Հիտլերը կարդացել է իր բազմաթիվ ճառերը, որոնք մեծ ազդեցություն են ունեցել համաշխարհային պատմության վրա։ Մասնավորապես, այստեղ, 1939 թվականի հունվարի 30-ին Հիտլերն ասել է իր հայտնի ճառը, որտեղ նշվում էր․

«Այսօր ես կրկին հանդես եմ գալիս մարգարեի դերում․ եթե միջազգային հրեական ֆինանսիստները, Եվրոպայի ներսում և նրա սահմաններից դուրս, ևս մեկ անգամ ցանկանում են եվրոպական ազգերին ներքաշել Համաշխարհային պատերազմի մեջ, ապա դրա արդյունքը կլինի ոչ թե երկրագնդի բոլշևիկացումը, հուդայականության հաղթանակը, այլ Եվրոպայում հրեական ռասսայի ոչնչացումը, քանի որ ժամանակները, երբ մյուս ազգերն անպաշտպան են եղել քարոզչության հարցերում, անցել են պատմության գիրկը։ Նացիոնալ-սոցիալիստական Գերմանիան և ֆաշիստական Իտալիան ունեն լիազորություններ, որոնք նրանց տալիս են հարցի բնույթի վերաբերյալ աշխարհի լուսաբանման իրավունքը, որը շատ ազգեր ենթագիտակցաբար զգում են, սական դեռ չեն հասել էությանը։»

Կրոլ օպերայի շենքում Ռեյխստագի վերջին նիստի ժամանակ, որը տեղի է ունեցել 1942 թվականի ապրիլի 26-ին, ընդունվել է օրենք, համաձայն որի Հիտլերը դարձել է «գերմանական ժողովրդի բարձրագույն դատավորը»։

Կրոլ օպերայի շենքն ավերվել է 1943 թվականի նոյեմբերի 22-ին՝ դաշնակիցների ռմբակոծման արդյունքում։ Կառույցի փլատակները վերացվել են 1951 թվականին։

Պատկերասրահ

• 
  Ադոլֆ Հիտլերը Կրոլ օպերայում, Ռայխստագի նիստի ժամանակ, հայտարարել է Լեհաստանի դեմ տեղի ունեցած արշավի ավարտի մասին (1939 թվականի հոկտեմբերի 6)։
• 
  Օպերայի շենքը 1900 թվականին։
• 
  1879 թվականի քարտեզ, որի ձախ հատվածում գտնվում է Կրոլ օպերան։ Ռեյխստագի նոր շենքը նախատեսվում էր կառուցել Կրոլ օպերայի աջ հատվածում։

Գրականություն

• Edgard Haider: Verlorene Pracht. Geschichten von zerstörten Gebäuden. Gerstenberg, Hildesheim 2006, S. 62ff., ISBN 978-3-8067-2949-8.
• Hans Curjel: Experiment Krolloper 1927-31. Prestel, München 1975, ISBN 3-7913-0076-8.
• Thomas Wieke: Vom Etablissement zur Oper. Die Geschichte der Kroll-Oper. Haude&Spener, Berlin 1993, ISBN 3-7759-0384-4.

Արտաքին հղումներ

• История берлинских оперных театров (գերմ.)
• Edition Luisenstadt: Krolloper
• Parlamentarische Schauplätze: Kroll-Oper
• Krolloper — Der geschichtliche Hintergrund
• Die Krolloper: Zeitgeschichtlicher Überblick mit historischem Bildmaterial
• Кролль-опера на почтовых открытках

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կրոլ օպերա» հոդվածին։