Կուրտ Ալդեր
Կուրտ Ալդեր (հուլիսի 10, 1902[1][2][3][…], Խոժուվ, Գերմանական կայսրություն - հունիսի 20, 1958[4][1][2][…], Քյոլն, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն[5]), գերմանացի քիմիկոս։
Կուրտ Ալդեր գերմ.՝ Kurt Alder | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 10, 1902[1][2][3][…] Խոժուվ, Գերմանական կայսրություն |
| Մահացել է | հունիսի 20, 1958[4][1][2][…] (55 տարեկան) Քյոլն, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն[5] |
| Գերեզման | Deutzer Friedhof |
| Քաղաքացիություն |  Գերմանիա |
| Մասնագիտություն | քիմիկոս և համալսարանի դասախոս |
| Հաստատություն(ներ) | Կյոլնի համալսարան և Քրիստիան-Ալբերտի համալսարան |
| Գործունեության ոլորտ | քիմիա |
| Անդամակցություն | Լեոպոլդինա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Վեստֆալիայի գիտությունների ակադեմիա |
| Ալմա մատեր | Քրիստիան-Ալբերտի համալսարան և HU Berlin |
| Տիրապետում է լեզուներին | գերմաներեն[1] |
| Գիտական ղեկավար | Օտտո Դիլս |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Marcel Bornand?[6], Dirk Trautmann?[6] և Gerhard Baur?[6] |
| Պարգևներ | |
 Kurt Alder Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է հուլիսի 7-ին, Քյոնիգսհյուտտեում։ Սովորել է Բեռլինի և Քիլի համալսարաններում։ 1930–1936 թվականներին քիմիա է դասավանդել Քիլի համալսարանում, 1936–1940 թթ.-ին ղեկավարել է «Ի. Գ. Ֆարբենինդուստրի» ֆիրմայի գիտահետազոտական բաժինը (Լևերկուզեն)։ 1940 թվականից եղել է Քյոլնի համալսարանի պրոֆեսոր և նույն համալսարանի քիմիայի ինստիտուտի տնօրենը։ 1928 թվականին Օ. Դիլսի հետ հայտնագործել է դիենային սինթեզը և ապա մշակել դրա հիմունքները, որի համար 1950 թվականին (Օ. Դիլսի հետ) արժանացել է նոբելյան մրցանակի։ Ալդերը հետազոտություններ է կատարել նաև ստերեոքիմիայի և պոլիմերացման բնագավառներում։ Ալդերը նոբելյան մրցանակի այն 18 դափնեկիրներից էր, որոնց հրապարակած դեկլարացիան (1955) պահանջում էր միջուկային արհավիրքը կանխելու համար պատերազմը հայտարարել օրենքից դուրս։ Ալդերը մահացել է հունիսի 20-ին, Քյոլնում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Альдер Курт // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118644505 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1950 — Nobel Foundation.
- ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կուրտ Ալդեր» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 150)։ 
|