Կորնթոսյան միություն
Կորնթոսյան միություն (կամ հաճախ անվանվում է Հելենյան, հին հունարեն՝ Έλληνες), հունական քաղաք-պետությունների միություն, ստեղծված Փիլիպոս II Մակեդոնացու կողմից՝ Թեբեյի և Աթենքի միացյալ զորքերի դեմ մ.թ.ա 338-337 թվականներին Հերոնիայի մոտ ձմռանը տարած հաղթանակից հետո, նպաստելու համար իր զորքերի հաղթանակին Պարսկաստանի դեմ պատերազմում։ «Կորնթոսյան միություն» անվանումը տրվել է ժամանակակից պատմաբանների կողմից։
Միության հիմնական դրույթներն էին՝
- Պետությունները, որոնք միության կազմում էին, պահպանում էին իրենց ներքին օրենքները։
- Ծերակույտը կամ վեհաժողովի մասնակիցները պետք է հավաքվեին Կորինթոսում։
- Միությունը ձեռնարկում է գործողություններ, որոնք ուղղված են միության անդամ պետությունների դեմ ուղղված ագրեսիայի, ցանկացած ակտի կամ դիվերսիոն գործողությունների կանխարգելմանը։
- Միությունը սատարում է այն բանակին, որը կազմված է անդամ պետությունների կողմից՝ ըստ իրենց մեծության համամասնության։
- Փիլիպոս II գլխավորում է միության միացյալ զորքերի հրամանատարությունը։
Փիլիպոս II-ը ամրապնդելու համար միության հիմնական դիրքերը, մակեդոնական կայազորներ է տեղակայում Կորինթոսում, Թեբեում, Պիրեյոսում, Ամբրակիայում[1]։
Միության ղեկավարող մարմիններն են՝
- «Հելլենների ծերակույտ» - Հելլենյան միության իշխանության գերագույն մարմին։
- «Հելլենյան գերիշխան» - Հելլենյան միության բարձրագույն պաշտոնյան։
Կազմակերպություն խմբագրել
Լիգան ղեկավարում էր Հեգեմոնը[2][3][4] (ստրատեգի հեղինակ[5][6] ռազմական ենթատեքստում)[7], սինեդրիոնը[8] և Դիկաստայները (դատավորներ)։ Լիգայի հրամանագրերը հրապարակվեցին Կորնթոսում, Աթենքում, Դելֆիում, Օլիմպիայում և Պիդնայում[9]։ Լիգան պահպանում էր անդամ երկրներից գանձված բանակը ՝ դրանց չափին մոտավոր համամասնությամբ, մինչդեռ Ֆիլիպը Կորնթում, Թեբայում, Պիդնայում և Ամբրակիայում ստեղծեց հելլենական կայազորներ (հրամանատար ՝ ֆռորարխների կամ կայազորի հրամանատարների կողմից)[10]։
Ալեքսանդրիայի արշավանքների ընթացքում լիգան խմբագրել
Որպես վերոհիշյալ երդումը խախտող Թեբան ոչնչացնելու մասին որոշումը Կորնթոսի Լիգայի խորհուրդը կայացրեց մեծամասնությամբ[11]։ Երդման խախտումից այն կողմ խորհուրդը դատեց, որ այս եղանակով երկար ժամանակ անց Թեբանները վերջապես պատժվեցին, քանի որ նրանք դավաճանեցին հույներին Պարսկական պատերազմների ժամանակ[12][13]։ Լիգան հիշատակվում է Արրիանի կողմից (I, 16, 7), Գրանիկի ճակատամարտից հետո (մ.թ.ա. 334): Ալեքսանդրը 300 հովանոց ուղարկեց Աթենքի Պալլաս Աթենայի տաճար ՝ հետևյալ գրությամբ.
Ալեքսանդրը, Փիլիպպոսի որդին և հելլենները, բացի լակեդեմոնացիներից, Ասիայում բնակվող բարբարոսներից[14]։
Բացի այդ, Diodorus Siculus- ը (Βίβλος ΙΖ ’48. [6]) նշում է Խորհրդի որոշումը մ.թ.ա. 333 թ., Իսուսի ճակատամարտից հետո, Ալեքսանդրին դեսպաններ ուղարկելու մասին, որոնք կբերեն Հունաստանի գերազանցությունը (Ոսկե ծաղկեպսակ)[15]։ 331 թ.-ին Մեգալոպոլիսի ճակատամարտից հետո Սպարտան պայմանագրով դիմեց Ալեքսանդրին, որին նա համաձայնեց պայմանով, որ լակեդեմոնացիներն այժմ միանան Կորնթոսի լիգային[16]։ Ասիական արշավանքի ժամանակ Անտիպատերը նշանակվեց Լիգայի հեգեմոնի տեղակալ[17] մինչ Ալեքսանդրն անձամբ խորհուրդ էր տալիս, որ աթենացիները իրենց ուշադրությունը սեւեռեն բաների վրա եթե նրա հետ ինչ-որ բան պատահեր, Աթենքը կստանձներ Հունաստանի իշխանությունը[18]։
Ծանոթագրություն խմբագրել
- ↑ Buckley, Terry Aspects of Greek History 750–323BC: A Source-Based Approach. — 1 edition. — Routledge, 1996. — P. 289. — 560 p. — ISBN 978-0415099585
- ↑ Diodorus Siculus, Book 16, 91.[2]: «ἐπὶ δὲ τούτων Φίλιππος ὁ βασιλεὺς ἡγεμὼν ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων καθεσταμένος καὶ τὸν πρὸς Πέρσας πόλεμον ἐνστησάμενος Ἄτταλον μὲν καὶ Παρμενίωνα προαπέστειλεν εἰς τὴν Ἀσίαν, μέρος τῆς δυνάμεως δοὺς καὶ προστάξας ἐλευθεροῦν τὰς Ἑλληνίδας πόλεις»
- ↑ Plutarch, Alexander [14.1] «Εἰς δὲ τὸν Ἰσθμὸν τῶν Ἑλλήνων συλλεγέντων καὶ ψηφισαμένων ἐπὶ Πέρσας μετ᾽ Ἀλεξάνδρου στρατεύειν, ἡγεμὼν ἀνηγορεύθη»
- ↑ Alexander’s letter to Darius after the battle of Issus: «Οι υμέτεροι πρόγονοι ελθόντες εις Μακεδονίαν και εις την άλλην Ελλάδα κακώς εποίησαν ημάς. Εγώ δε των Ελλήνων ηγεμών κατασταθείς και τιμωρήσασθαι βουλόμενος Πέρσας διέβην ες Ασίαν, υπαρξάντων υμών» Arrian, Alexander Anabasis [2.14.4.]
- ↑ Diodorus, Book 17.3[9]: «τοῦ δ᾽ Ἀλεξάνδρου παραγγείλαντος εἰς Κόρινθον ἀπαντᾶν τάς τε πρεσβείας καὶ τοὺς συνέδρους, ἐπειδὴ συνῆλθον οἱ συνεδρεύειν εἰωθότες, διαλεχθεὶς ὁ βασιλεὺς καὶ λόγοις ἐπιεικέσι χρησάμενος ἔπεισε τοὺς Ἕλληνας ψηφίσασθαι στρατηγὸν αὐτοκράτορα τῆς Ἑλλάδος εἶναι τὸν Ἀλέξανδρον καὶ συστρατεύειν ἐπὶ τοὺς Πέρσας ὑπὲρ ὧν εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐξήμαρτον»
- ↑ Diodorus Sicilus, Book 16, Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ ἑκκαιδεκάτῃ τῶν Διοδώρου ἱστορικῶν βίβλων: «ὡς οἱ Ἕλληνες αὐτοκράτορα στρατηγὸν εἵλοντο Φίλιππον. ὡς Φίλιππος μέλλων διαβαίνειν εἰς τὴν Ἀσίαν ἀνῃρέθη»
- ↑ Alexander the Great: A New History By Alice Heckel, Waldemar Heckel, Lawrence A. Tritle Page 103 ISBN 1-4051-3082-2
- ↑ Diodorus Sicilus, Book 16, 89.[3]: «διόπερ ἐν Κορίνθῳ τοῦ κοινοῦ συνεδρίου συναχθέντος διαλεχθεὶς περὶ τοῦ πρὸς Πέρσας πολέμου καὶ μεγάλας ἐλπίδας ὑποθεὶς προετρέψατο τοὺς συνέδρους εἰς πόλεμον»
- ↑ A History of Macedonia: Volume II: 550-336 B.C. Page 639 ISBN 0-19-814814-3
- ↑ Diodorus Sicilus, Book 16.8.[3]: «τόπων εὐφυῶς πολλὰ συνεβάλετο τῷ Φιλίππῳ πρὸς αὔξησιν. εὐθὺ γὰρ τὴν μὲν Πύδναν ἐχειρώσατο»
- ↑ Arrian 1.9.9-10, Diodorus Siculus 17.14.1, Justin 11.3.6
- ↑ Arrian [1.9.7] «ὡς τῆς τε ἐν τῷ Μηδικῷ πολέμῳ προδοσίας τῶν Ἑλλήνων διὰ μακροῦ ταύτην δίκην ἐκτίσαντας Θηβαίους»
- ↑ Diodorus Siculus, Book 17, 14.[2][3][4]: «τοὺς δὲ συνέδρους τῶν Ἑλλήνων συναγαγὼν ἐπέτρεψε τῷ κοινῷ συνεδρίῳ πῶς χρηστέον τῇ πόλει τῶν Θηβαίων. [2] προτεθείσης οὖν βουλῆς τῶν ἀλλοτρίως διακειμένων τοῖς Θηβαίοις τινὲς ἐπεχείρουν συμβουλεύειν ἀπαραιτήτοις τιμωρίαις δεῖν περιβαλεῖν αὐτούς, ἀπεδείκνυον δ᾽ αὐτοὺς τὰ τῶν βαρβάρων πεφρονηκότας κατὰ τῶν Ἑλλήνων: καὶ γὰρ ἐπὶ Ξέρξου συμμαχοῦντας τοῖς Πέρσαις ἐστρατευκέναι κατὰ τῆς Ἑλλάδος καὶ μόνους τῶν Ἑλλήνων ὡς εὐεργέτας τιμᾶσθαι παρὰ τοῖς βασιλεῦσι τῶν Περσῶν καὶ πρὸ τῶν βασιλέων τοῖς πρεσβεύουσι τῶν Θηβαίων τίθεσθαι θρόνους. [3] πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα τοιαῦτα διελθόντες παρώξυναν τὰς τῶν συνέδρων ψυχὰς κατὰ τῶν Θηβαίων καὶ πέρας ἐψηφίσαντο τὴν μὲν πόλιν κατασκάψαι, τοὺς δ᾽ αἰχμαλώτους ἀποδόσθαι, τοὺς δὲ φυγάδας τῶν Θηβαίων ἀγωγίμους ὑπάρχειν ἐξ ἁπάσης τῆς Ἑλλάδος καὶ μηδένα τῶν Ἑλλήνων ὑποδέχεσθαι Θηβαῖον. [4] ὁ δὲ βασιλεὺς ἀκολούθως τῇ τοῦ συνεδρίου γνώμῃ τὴν μὲν πόλιν κατασκάψας»
- ↑ I.16.7
- ↑ Diodorus Siculus, Book ΙΖ' 48.[6] «οἱ δὲ σύνεδροι τῶν Ἑλλήνων ἐψηφίσαντο πέμψαι πρέσβεις πεντεκαίδεκα στέφανον φέροντας χρυσοῦν παρὰ τῆς Ἑλλάδος ἀριστεῖον Ἀλεξάνδρῳ καὶ συνησθησομένους τῇ κατὰ Κιλικίαν νίκῃ»
- ↑ Savill, Agnes. Alexander the Great and his Time, p. 44 ISBN 0-88029-591-0
- ↑ Alexander the Great: a reader By Ian Worthington Page 305 ISBN 0-415-29187-9
- ↑ Plutarch, Alexander [13.1] & [13.2]: «Ἀθηναίοις δὲ διηλλάγη...ἀλλὰ καὶ προσέχειν ἐκέλευσε τοῖς πράγμασι τὸν νοῦν τὴν πόλιν, ὡς εἴ τι συμβαίη περὶ αὐτὸν, ἄρξουσαν τῆς Ἑλλάδος»