Կարմեն (օպերա)
Կարմեն (անգլ.՝ Carmen), ֆրանսիացի երգահան Ժորժ Բիզեի չորս գործողությամբ օպերան։ Ֆրանսերեն լիբրետոն Անրի Մելյակի և Լյուդովիկ Հալևիի ըստ Պրոսպեր Մերիմեի «Կարմեն» նովելի (1845)։ Օպերան առաջին անգամ բեմադրվել է 1875 թվականի մարտի 3-ին Փարիզի «Opéra-Comique» թատրոնում։ Սկզբնապես առաջացրել է երաժշտական քննադատների սուր քննադատությունը՝ ինչն անուղղակի պատճառ է հանդիսացել սրտի կաթվածից 1875 թվականի հունիսի 3-ին Բիզեի հանկարծահաս մահվան։ 1875 թվականի հոկտեմբերին բեմադրվել է Վիեննայում, ինչից և սկսվել է օպերայի համաշխարհային հռչակը։
 իսպ.՝ Jorge | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | դրամատիկ-երաժշտական ստեղծագործություն |
| Ժանր | Երաժշտական դրամա |
| Կոմպոզիտոր | Ժորժ Բիզե |
| Լիբրետտոյի հեղինակ | Անրի Մելիակ, Լյուդովիկ Հալևի |
| Սյուժեի աղբյուր | Պրոսպեր Մերիմեի «Կարմեն» նովել |
| Գործողությունների քանակ | 4 արար[1] |
| Գործողության տեղ | Իսպանիա |
| Կերպարներ | Carmen?, Don José?, A guide?, Micaëla?, Lillas Pastia?, Frasquita?, Mercédès?, Moralès?, Zuniga?, Le Dancaïre?, Le Remendado?, Escamillo? և Կարմեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 2010 |
| Առաջնախաղի տարեթիվ | մարտի 3, 1875[1] |
| Առաջնախաղի վայր | Փարիզ |
| Հրատարակման տարեթիվ | 19-րդ դար |
 Carmen Վիքիպահեստում | |
Օպերան համարվում է ֆրանսիական երաժշտական թատրոնի լավագույն ստեղծագործություններից մեկը և այսօր էլ ընդգրկված է աշխարհի խոշորագույն օպերային թատրոնների մշտական խաղացանկերում։
Հայաստանյան բեմադրությունները խմբագրել
Հայաստանում բեմադրվել է Երևանի Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնում՝ 1934 թվականին (դիրիժոր՝ Ս.Չարեկյան, բեմ.` Ա.Բուրջալյան)[2], 1941 թվականին (դիրիժոր` Գ. Բուդաղյան, բեմ՝ Ա. Գուլակյան)[3], 1972 թվականին (դիրիժոր՝ Գ. Տերտերյան, բեմ.` Վ. Բագրատունի)[4], 2001 թվականին (դիրիժոր` Կ. Դուրգարյան, բեմ.՝ Ա. Մելիքսեթյան)[5]։
-
Պաստառ, Ռոզաբել Մորիսոնը Կարմենի դերում (ԱՄՆ, 1896) -
Կարմեն օպերայի պրեմիերայի պաստառը, 1935, Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոն
.jpg)
Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել
- Օպերայի գլխավոր հերոսուհու պատվին իր անունն է ստացել (558) Կարմեն աստերոիդը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 22-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարմեն (օպերա)» հոդվածին։ |