Լատիներեն արտահայտությունների ցանկ «P»
Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
Այս էջը ներկայացնում է ամենատարածված լատիներեն արտահայտությունների հայերեն թարգմանությունները։ Ընդգրկված արտահայտություններից շատերն իրենք նույնպես թարգմանված են հին հունարեն հռետորական արտահայտություներից, քանզի Հին Հունաստանում գրականությունը և հռետորական արվեստը մի քանի հարյուրամյակ ավելի վաղ են զարգացել քան Հին Հռոմում։
Այս ցանկի մեջ ընդգրկված է P տառը։ Հիմնական ցանկն ամբողջությամբ տես՝ Լատիներեն արտահայտությունների ցանկ (ամբողջը) էջում։
Բովանդակություն |
---|
A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · ամբողջը |
Հղումներ |
P խմբագրել
Լատիներենը | Թարգմանությունը | Ծանոթագրություններ |
---|---|---|
pater peccavi | "հայր, մեղավոր եմ" | Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու աղոթքի ավանդական սկիզբը։ |
pecunia, si uti scis, ancilla est; si nescis, domina | "եթե գիտես՝ ինչպես օգտագործես փողը, այն քո ստրուկն է, եթե ոչ՝ տերը" | Գրված է Վերոնա քաղաքի մի հին հուշատախտակի վրա։ |
per aspera ad astra | "փորձությունների միջով՝ դեպի աստղերը | Սենեկա. NASA-ի և Հարավային Աֆրիկայի օդուժի կարգախոսը։ |
perpetuum mobile | "անընդհատ շարժում" | Երաժշտական եզր է։ Գործածվում է նաև բնութագրելու համար երևակայական հավերժական շարժիչը։ |
Persona grata | «ցանկալի անձ» | |
persona non grata | "անցանկալի անձ" | Հայերենում գործածական է Պերսոնա նոն գրատա գրելաձևը։ Դիվանագիտական առումով անցանկալի անկոչ, անախորժ մարդ, որը պետք է հեռանա նրան այդպես հայտարարած երկրից։ |
prima facie | "առաջին հայացքից" | Գործածվում է ցույց տալու համար դատարանում մտածել ստիպող, բայց ոչ համոզիչ ինչ-որ բանը (օրինակ՝ մարդու հանցանքը)։ |
prima luce | "լուսաբացին" | |
post factum | փաստից հետո | |
post meridiem (p.m.) | "կեսօրից հետո" | Կեսօրից մինչև կեսգիշեր ընկած ժամանակահատվածը։ Անգլերենում գործածվում է օրվա երկրորդ կեսի ժամերը նշելու համար։ |
post mortem (pm) | "մահից հետո" | Հարկավոր է չշփոթել post meridiem-ի հետ։ |
Post mortem auctoris (p.m.a.) | "հեղինակի մահից հետո" | Արտահայտությունը գործածվում է իրավական եզրաբանության մեջ մտավոր սեփականության, նամանավանդ՝ հեղինակային իրավունքի համատեքստում, ինչը սովորաբար տևում է մինչև հեղինակի մահից որոշակի տարիներ հետո։ |
post scriptum (P.S.) | "գրվածից հետո" | Գործածվում է նամակը գրելուց և ստորագրելուց հետո ավելացրածը նշելու համար։ Կարող է երկարացվել մինչև post post scriptum (P.P.S.), և այլն։ |
primus inter pares | "հավասարներից առաջինը" | Հռովմի կայսրերի տիտղոսը։ |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- Լատիներեն արտահայտությունների հիմնական զանգվածը վերցված է 1728 թ. հրատարակված «Կիկլոպեդիա կամ արվեստների և գիտությունների ունիվերսալ բառարան» հրատարակությունից, (en:Cyclopaedia, or Universal Dictionary of Arts and Sciences), որն ամբողջությամբ հանրային օգտագործման տիրույթում է։
- Հոդվածում ընդգրկված են նաև արտահայտություններ Ա.Ս.Ղարիբյանի խմբագրությամբ Հայաստանի Գիտությունների ակադեմիայի լեզվի ինստիտուտի կողմից 1958 թ. հրատարակված Ռուսերեն հայերեն քառահատոր բառարանի 4րդ հատորին հավելված լատիներեն արտահայտությունների ցանկից։
- Adeleye, Gabriel G. (1999). World Dictionary of Foreign Expressions. Ed. Thomas J. Sienkewicz and James T. McDonough, Jr. Wauconda, IL։ Bolchazy-Carducci Publishers, Inc. ISBN 0865164223.
- John Hardo Modern Catholic Dictionary.
- Stone, Jon R. (1996). Latin for the Illiterati. London & New York։ Routledge. ISBN 0415917751.