Լատիներեն արտահայտությունների ցանկ «E»
Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
|
Սա աշխարհ լեզուների մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
Այս էջը ներկայացնում է ամենատարածված լատիներեն արտահայտությունների հայերեն թարգմանությունները։ Ընդգրկված արտահայտություններից շատերն իրենք նույնպես թարգմանված են հին հունարեն հռետորական արտահայտություներից, քանզի Հին Հունաստանում գրականությունը և հռետորական արվեստը մի քանի հարյուրամյակ ավելի վաղ են զարգացել քան Հին Հռոմում։
Այս ցանկի մեջ ընդգրկված է E տառը։ Հիմնական ցանկն ամբողջությամբ տես՝ Լատիներեն արտահայտությունների ցանկ (ամբողջը) էջում։
| Բովանդակություն |
|---|
| A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · ամբողջը |
| Հղումներ |
E խմբագրել
| Լատիներենը | Թարգմանությունը | Ծանոթագրություններ |
|---|---|---|
| e pluribus unum | «Շատերից (ծնվում է) մեկը» | Սովորաբար թարգմանվում է որպես. «Շատերից մեկը» Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կարգախոսը։ Օգտագործվում է ԱՄՆ շատ մետաղադրամների վրա և փորագրված է Կապիտոլիումի շենքի վրա. Ճիշտ ձևն է «ex pluribus unum», բայց այժմ օգտագործվում է համառոտագրված ձևը։ |
| Ecce Homo | «Ահա մարդը» | Ըստ սուրբ Հովհաննեսի Ավետարանի[1], Պիղատոսն է ասում այս խոսքերը՝ փշապսակով Հիսուսին ներկայացնելով ամբոխին։ Բառերը նաև Նիցշեի ինքնակենսագրության վերնագիրն են։ |
| Ecce panis angelorum | «Ահա հրեշտակների հացը» | Արտահայտությունը սովորաբար գրվում է կաթոլիկ եկեղեցիների զոհասեղանի վրա կամ մոտ։ Տես նաև Panis Angelicus. |
| Editio princeps | «Առաջին խմբագրություն» | Որևէ աշխատության առաջին տպագիր խմբագրությունը |
| Ego non | «Ոչ ես» | |
| Ego te absolvo | «Մեղքերիդ թողություն եմ տալիս» | Թողության արարողախոսքի արտահայտություն, որն ընդունված է կաթոլիկ եկեղեցում։ |
| Ego te provoco | «Ես քեզ մարտի եմ կանչում» | Օգտագործվում է որպես մարտահրավեր։ «Քեզ մրցելու եմ կանչում»։ |
| Emeritus | «Վետերան», պատվավոր նախկին | Նաև պաշտոնաթող եղած. թոշակի անցած։ Հաճախ կիրառվում է թոշակի անցնելուց առաջ մարդու ունեցած պաշտոնից հետո՝ օրինակ «professor emeritus» (նախկին պրոֆեսոր) կամ «provost emeritus» (նախկին ռեկտոր)։ |
| Ense petit placidam sub libertate quietem | «Սրով է նա պաշտպանում ազատության պարգևած անդորրը» | Միացյալ Նահանգների Մասաչուսեթս նահանգի կարգախոսն է, որն ընդունվել է 1775 թ.։ |
| Entitas ipsa involvit aptitudinem ad extorquendum certum assensum | «Իրականության ուժը բավարար է համաձայնություն պարտադրելու համար» | Ժամանակակից արևմտյան փիլիսոփայության մեջ ճշմարտության էությունը բնորոշելու համար գործածվող արտահայտություն է։ |
| et cetera (etc. կամ &c.) | «Եվ մնացածը» | Գործածվում է հապավման տեսքով անգլերենուն, ֆրանսերենում և մի քանի այլ լեզուներում որպես հայերեն «և այլն» արտահայտության համարժեք |
| ex libris | ...գրքերից | Մարդու անվանը նախորդող գրություն է և նշանակում է, որ տվյալ գիրքը նրա անձնական գրադարանից է։ |
| ex mea sententia | «Իմ կարծիքով» | |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Մ.Ա.Ս.Է. Աստվածաշունչ, Ավետարան ըստ Հովհաննեսի 19:5
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- Լատիներեն արտահայտությունների հիմնական զանգվածը վերցված է 1728 թ. հրատարակված «Կիկլոպեդիա կամ արվեստների և գիտությունների ունիվերսալ բառարան» հրատարակությունից, (en:Cyclopaedia, or Universal Dictionary of Arts and Sciences), որն ամբողջությամբ հանրային օգտագործման տիրույթում է։
- Հոդվածում ընդգրկված են նաև արտահայտություններ Ա.Ս.Ղարիբյանի խմբագրությամբ Հայաստանի Գիտությունների ակադեմիայի լեզվի ինստիտուտի կողմից 1958 թ. հրատարակված Ռուսերեն հայերեն քառահատոր բառարանի 4րդ հատորին հավելված լատիներեն արտահայտությունների ցանկից։
- Adeleye, Gabriel G. (1999). World Dictionary of Foreign Expressions. Ed. Thomas J. Sienkewicz and James T. McDonough, Jr. Wauconda, IL։ Bolchazy-Carducci Publishers, Inc. ISBN 0865164223.
- John Hardo Modern Catholic Dictionary.
- Stone, Jon R. (1996). Latin for the Illiterati. London & New York։ Routledge. ISBN 0415917751.