Իրանի նահանգներ
Իրանի նահանգներ, երկրի վարչատարածքային բաժանման խոշորագույն և առաջին կարգի միավորներ։ Իրանը բաժանված է երեսունմեկ նահանգների (պարս.՝ استان օսթան՝ «ոստան», պարս.՝ استانها օսթանհա)։ Դրանցից յուրաքանչյուրը կառավարվում է կենտրոնից (պարս.՝ مرکز, կենտրոն), որը սովորաբար ամենախոշոր քաղաքն է։ Իշխանությունը գլխավորում է նահանգապետը (պարս.՝ استاندار օսթանդար), որը նշանակվում է ներքին գործերի նախարարի կողմից` ենթակա կառավարության հաստատմանը։
2017 թվականի դրությամբ Իրանի նահանգներն ունեցել են հետևյալ տեսքը[1].
| նահանգ | քաղաք | տարածություն | բնակչություն | գավառ | նշումներ | քարտեզ | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ալբորզ | Քարաջ | 5,833 կմ2 | 2,712,400 | 4 | մինչև 2010 թվականի հունիսի 23-ը Թեհրանի նահանգի մաս էր կազմում | 
|
| 2 | Արդաբիլ | Արդաբիլ | 17,800 կմ2 | 1,270,420 | 9 | մինչև 1993 թվականը Արևելյան Ադրբեջանի մաս էր կազմում[2] | 
|
| 3 | Արևելյան Ադրբեջան | Թավրիզ | 45,650 կմ2 | 3,909,652 | 19 | 
| |
| 4 | Արևմտյան Ադրբեջան | Ուրմիա | 37,437 կմ2 | 3,265,219 | 14 | 
| |
| 5 | Բուշեհր | Բուշեհր | 22,743 կմ2 | 1,163,400 | 9 | Եղել է Ֆարսի նահանգի մաս | 
|
| 6 | Գիլան | Ռաշթ | 14,042 կմ2 | 2,530,696 | 16 | Նահանգից առանձնացել են Զանջանը և Քուրդիստանը | 
|
| 7 | Գոլեսթան | Գորգան | 20,195 կմ2 | 1,868,819 | 9 | 1997 թվականի մայիսի 31-ին առանձնացել է Մազանդարանից | 
|
| 8 | Թեհրան | Թեհրան | 18,814 կմ2 | 13,267,637 | 13 | 1986 թվականին առանձնացել է Կենտրոնական նահանգից։ 1995 թվականին անջատվում է Ղոմի գավառը՝ որպես առանձին նահանգ, իսկ մինչև 2010 թվականը այս նահանգի տարածքի մեջ էր մտնում նաև Ալբորզը | 
|
| 9 | Զանջան | Զանջան | 21,773 կմ2 | 1,057,461 | 7 | Եղել է Գիլանի նահանգի մի մաս, նրան միացել են որոշ շրջաններ Կենտրոնական նահանգից։ 1996 թվականին դրանից անջատվել է Ղազվինի նահանգը | 
|
| 10 | Իլամ | Իլամ | 20,133 կմ2 | 580,158 | 7 | Եղել է Քերմանշահի նահանգի մաս | 
|
| 11 | Լոռեսթան | Խորամաբադ | 28,294 կմ2 | 1,760,649 | 9 | Եղել է Խուզեսթանի նահանգի մաս | 
|
| 12 | Խուզեսթան | Ահվազ | 64,055 կմ2 | 4,710,509 | 18 | Նահանգից առանձնացել են Լոռսեթանը, Քոհգիլուե և Բոյեր-Ահմադը | 
|
| 13 | Մարքազի (Կենտրոնական) | Արաք | 29,130 կմ2 | 1,429,475 | 10 | Եղել է Մազանդարանի նահանգի մաս, որոշ շրջաններ անջատվել և միացվել են հարևան նահանգներին՝ Զանջան, Սեմնան, Սպահան | 
|
| 14 | Համադան | Համադան | 19,368 կմ2 | 1,738,234 | 8 | Եղել է Քերմանշահի նահանգի մաս | 
|
| 15 | Հարավային Խորասան | Բիրջանդ | 151,913 կմ2 | 768,898 | 8 | 2004 թվականի սեպտեմբերի 29-ին Իրանի Խորասան նահանգը բաժանվել է երեք մասի՝ հյուսիսային, հարավային և Ռազավի Խորասան[3] | 
|
| 16 | Հորմոզգան | Բանդար Աբբաս | 70,669 կմ2 | 1,776,415 | 11 | Եղել է Քերմանի նահանգի մասը | 
|
| 17 | Հյուսիսային Խորասան | Բոջնուրդ | 28,434 կմ2 | 863,092 | 6 | 2004 թվականի սեպտեմբերի 29-ին Իրանի Խորասան նահանգը բաժանվել է երեք մասի՝ հյուսիսային, հարավային և Ռազավի Խորասան[3] | 
|
| 18 | Ղազվին | Ղազվին | 15,549 կմ2 | 1,273,761 | 5 | 1996 թվականի դեկտեմբերի 31-ին անջատվել է Զանջանի նահանգից | 
|
| 19 | Ղոմ | Ղոմ | 11,526 կմ2 | 1,292,283 | 1 | 1995 թվականին Թեհրանի նահանգից առանձնանում է Ղոմի գավառը՝ որպես առանձին նահանգ | 
|
| 20 | Մազանդարան | Սարի | 23,701 կմ2 | 3,283,582 | 15 | 1997 թվականին նահանգից անջատվել է Գոլեսթանը | 
|
| 21 | Յազդ | Յազդ | 129,285 կմ2 | 1,138,533 | 10 | Եղել է Սպահանի նահանգի մաս, 1986 թվականից նրան կցվել են որոշ շրջաններ | 
|
| 22 | Չհարմահալ և Բախտիարի | Շահրքորդ | 16,332 կմ2 | 947,763 | 6 | Մինչև 1973 թվականը եղել է Սպահանի նահանգի կազմում | 
|
| 23 | Ռազավի Խորասան | Մաշհադ | 118,884 կմ2 | 6,434,501 | 29 | 2004 թվականի սեպտեմբերի 29-ին Իրանի Խորասան նահանգը բաժանվել է երեք մասի՝ հյուսիսային, հարավային և Ռազավի Խորասան[3] | 
|
| 24 | Սեմնան | Սեմնան | 97,491 կմ2 | 702,360 | 4 | Եղել է Մազանդարանի նահանգի մաս, որոշ շրջաններ անջատվել և միացվել են հարևան նահանգներին՝ Զանջան, Սեմնան, Սպահան | 
|
| 25 | Սիստան և Բելուջիստան | Զահեդան | 180,726 կմ2 | 2,775,014 | 8 | 
| |
| 26 | Սպահան | Սպահան | 107,029 կմ2 | 5,120,850 | 21 | Նահանգից անջատվել են Յազդը, Չհարմահալ և Բախտիարին | 
|
| 27 | Քերման | Քերման | 183,285 կմ2 | 3,164,718 | 14 | Նահանգից առանձնացել է Հորմոզգանի նահանգը | 
|
| 28 | Քոհգիլուե և Բոյեր Ահմադ | Յասուջ | 15,504 կմ2 | 713,052 | 5 | Եղել է Խուզեսթանի նահանգի մաս | 
|
| 29 | Քերմանշահ | Քերմանշահ | 24,998 կմ2 | 1,952,434 | 13 | Նահանգից առանձնացել են Իլամ, Համադան նահանգները | 
|
| 30 | Քուրդիստան | Սանանդաջ | 29,137 կմ2 | 1,603,011 | 9 | Եղել է Գիլանի նահանգի մի մաս | 
|
| 31 | Ֆարս | Շիրազ | 122,608 կմ2 | 4,851,274 | 23 | Նահանգից առանձնացել է Բուշեհրը | 
|
| Իրան | Թեհրան | 1,628,554 կմ2 | 79,926,270 | 342 | 
|
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Gwillim Law, Statoids website. "Provinces of Iran". Retrieved 30 April 2006.
- ↑ Chamber Society, Iranian. "Ardabil Province". Retrieved 23 July 2008.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Online edition, Al-Jazeera Satellite Network."Iran breaks up largest province"