Վիքիպեդիա

Իտալիայի տնտեսություն

Իտալիան զարգացած ինդուստրիալ-ագրարային պետություն է։ Արժույթը 2002 թվականից եվրոն է։ Իտալիան տնտեսության մեծությամբ եվրագոտում երրորդն է[17][18]։ Երկրի տնտեսության համար ավանդաբար բնորոշ են եկամուտների մակարդակի և տնտեսական մասնագիտացման մեծ տարածաշրջանային տարբերությունները[19]։ Երկրի հյուսիսում արդյունաբերական զարգացած ինդուստրիալ և հետինդուստրիալ օջախներին բարձր համամասնությամբ ստվերային տնտեսությամբ դիմակայում է հետամնաց ճգնաժամային հարավը[20][21]։

Իտալիայի տնտեսություն
Միլան, Իտալիայի ֆինանսական կենտրոն
ԱրժույթԵվրո (EUR, €)
Ամրագրված փոխարժեքԿամպիոնե դ’Իտալիա - Շվեյցարական ֆրանկ
Ֆիսկալ տարիՀունվարի 1 - դեկտեմբերի 31
Առևտրային կազմակերպություններԵՄ, ԱՀԿ, ՏՀԶԿ, ԻՆԱԲ
Վիճակագրություն
ԲնակչությունDecrease 60,359,546 (Հունվարի 1 2019, նախնական)[1]
ՀՆԱ
  • Decrease $1.989 տրիլիոն (անվանական, 2019)[2]
  • $2.443 տրիլիոն (ԳՀ, 2019)[2]
ՀՆԱ տեղ
ՀՆԱ-ի աճ
  • 1.7% (2017) 0.9% (2018)
  • 0.0% (2019) 0.5% (2020)[2]
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով
  • Decrease $32,947 (անվանական, 2019)[2]
  • $40,470 (ԳՀ, 2019)[2]
ՀՆԱ֊ն ըստ սեկտորի
Գնաճ (ՍԳԻ)
Աղքատության շեմից ցածր բնակչություն
  • 5.7% աղքատության մեջ, 2014;[4]
  • positive decrease 27.3% աղքատության ռիսկ (2018)[5]
Ջինիի գործակիցnegative increase 33.4 միջին (2018, Eurostat)[6]
Մարդկային զարգացման ինդեքս
Աշխատուժ
  • 23.398 միլիոն (2019)[9]
  • 59.2% զբաղվածություն (2019)[9]
Աշխատուժ ըստ մասնագիտության
Գործազրկություն
  • 9.8% (2020 հունվար)[10]
  • positive decrease 29.6% երիտասարդների գործազուրկ (Q2, 2019)[11]
  • positive decrease 2.53% միլիոն գործազուրկ (Q3, 2019)[9]
Միջին համախառն աշխատավարձ€2,595 / $2,916 ամսական (2018)
Համախառն աշխատավարձի միջնարժեքը€1,878 / $2,110 ամսական (2018) (առանց հաշվի առնելու սոցիալական և մասնավոր օգուտները)
Հիմնական արտադրություններ
Արտաքին
Արտահանում $496.3 միլիարդ (2017)[3]
Արտահանվող ապրանքներՄեքենաշինական արտադրանք, մանածագործական արտադրատեսակներ և հագուստ, արտադրական սարքավորումներ, ավտոմեքենաներ, տրանսպորտային սարքավորումներ, քիմիական նյութեր, սննդամթերք, խմիչքներ և ծխախոտ, օգտակար հանածոներ, գունավոր մետաղներ
Արտանհանման հիմնական գործընկերներ
  • Գերմանիա 12.5%
  • Ֆրանսիա 10.3%
  • Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ 9%
  • Իսպանիա 5.2%
  • Միացյալ Թագավորություն 5.2%
  • Շվեյցարիա 4.6%
  • (2017)[3]
Ներկրում $432.9 միլիարդ (2017)[3]
Ներկրվող ապրանքներՄեքենաշինական արտադրանք, քիմիական արտադրանք, տրանսպորտային սարքավորումներ, էներգետիկ արտադրանք, հանքային և գունավոր մետաղներ, տեքստիլ և հագուստ, սննդամթերք, խմիչքներ, ծխախոտ
Ներկրման հիմնական գործընկերներ
  • Գերմանիա 16.3%
  • Ֆրանսիա 8.8%
  • Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն 7.1%
  • Նիդերլանդներ 5.6%
  • Իսպանիա 5.3%
  • Բելգիա 4.5%
  • (2017)[3]
Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումենրի ծավալ
  • $552.1 միլիարդ (31 դեկտեմբերի, 2017)[3]
  • Արտասահման՝ $671.8 միլիարդ (31 դեկտեմբերի, 2017)[3]
Համախառն արտաքին պարտք$2.324 տրիլիոն (Հունիս, 2017)[12]
Պետական ֆինանսներ
Պետական պարտք
  • negative increase ՀՆԱ-ի 134.8% (2018)[13]
  • negative increase €2.380 տրիլիոն (2018)[13]
ԵկամուտՀՆԱ-ի 46.2% (2018)[13]
ԾախսերՀՆԱ-ի 48.4%(2018)[13]
Վարկային վարկանիշ
  • Standard & Poor's[14]՝ BBB
  • Կանխատեսում՝ կայուն
  • Moody's[15]՝
  • Կանխատեսում՝ բացասական
  • Fitch[16]
  • Կանխատեսում՝ կայուն
Արտաքին պաշարներ $151.2 միլիարդ (31 դեկտեմբերի, 2017)[3]

2008 թվականի համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամից հետո երկիրը մտել է երկարաժամկետ ռեցեսիայի մեջ, որը բնորոշվում էր արտաքին պարտքի աճով, գործազրկության մինչև ռեկորդային հասնող բարձրացմամբ[22], արտադրության և այլ գործարար ակտիվության անկմամբ[23][24][25]։ Երկրի համար կարևոր խնդիրներից է նաև ներգաղթի հաշվին բնակչության արագ աճը, որը 2000-ական թվականներին մի քանի անգամ գերազանցել է ՀՆԱ-ի աճման տեմպերը[26]։

Վիճակագրություն խմբագրել

Աղյուսակում ներկայացված է 1980-2018 թվականների Իտալիայի հիմնական տնտեսական ցուցիշները[27]՝

Տարի ՀՆԱ
(մլրդ եվրո) 		Մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ
(եվրո) 		ՀՆԱ-ի աճ
(իրական) 		Գնաճի ցուցանիշ
(տոկոսներով) 		Գործազրկություն
(տոկոսներով) 		Պետական պարտք
(ՀՆԱ-ից տոկոսներով)
1980 213,0 3 777  3,4 %  21,8 % 7,4 %
1981  255,2  4 517  0,8 %  19,5 %  7,6 %
1982  301,2  5 328  0,4 %  16,5 %  8,3 %
1983  350,7  6 200  1,2 %  14,7 %  7,4 %
1984  400,9  7 088  3,2 %  10,7 %  7 8 %
1985  450,0  7 952  2,8 %  9,0 %  8,2 %
1986  497,5  8 790  2,9 %  5,8 %  8,9 %
1987  544,2  9 617  3,2 %  4,7 %  9,6 %
1988  604,8  10 683  4,2 %  5,1 %  9,7 % 93,0 %
1989  664,0  11 721  3,4 %  6,2 %  9,7 %  95,5 %
1990  722,8  12 749  2,1 %  6,4 %  8,9 %  98,8 %
1991  789,6  13 915  1,5 %  6,2 %  8,5 %  102,3 %
1992  830,9  14 636  0,8 %  5,0 %  8,8 %  109,7 %
1993  855,9  15 062  −0,9 %  4,5 %  9,8 %  120,5 %
1994  905,2  15 926  2,2 %  4,2 %  10,6 %  127,1 %
1995  985,0  17 328  2,3 %  5,4 %  11,1 %  116,9 %
1996  1 043,1  18 350  1,3 %  4,0 %  11,2 %  116,3 %
1997  1 089,9  19 162  1,8 %  1,8 %  11,2 %  113,8 %
1998  1 135,5  19 954  1,6 %  2,0 %  11,3 %  110,8 %
1999  1 171,9  20 593  1,6 %  1,7 %  10,9 %  109,7 %
2000  1 239,3  21 771  3,7 %  2,6 %  10,1 %  105,1 %
2001  1 298,9  22 803  1,7 %  2,3 %  9,1 %  104,7 %
2002  1 345,8  23 610  0,2 %  2,6 %  8,6 %  101,9 %
2003  1 390,7  24 313  0,2 %  2,8 %  8,5 %  100,5 %
2004  1 448,4  25 134  1,6 %  2,3 %  8,0 %  100,0 %
2005  1 489,7  25 656  1,0 %  2,2 %  7,7 %  101,9 %
2006  1 548,5  26 553  2,0 %  2,2 %  6,8 %  102,6 %
2007  1 609,6  27 495  1,5 %  2,0 %  6,1 %  99,8 %
2008  1 632,2  27 647  −1 1 %  3,5 %  6,7 %  102,4 %
2009  1 572,9  26 457  −5,5 %  0,7 %  7,7 %  112,5 %
2010  1 604,5  26 873  1,7 %  1,6 %  8,3 %  115,4 %
2011  1 637,5  27 313  0,6 %  2,9 %  8,4 %  116,5 %
2012  1 613,3  26 813  −2,8 %  3,3 %  10,7 %  123,4 %
2013  1 604,6  26 518  −1,7 %  1,2 %  12,1 %  129,0 %
2014  1 621,9  26 682  0,1 %  0,1 %  12,6 %  131,8 %
2015  1 652,6  27 183  1,0 %  0,1 %  11,9 %  131,5 %
2016  1 680,9  27 708  0,9 %  −0,1 %  11,7 %  132,0 %
2017  1 716,2  28 326  1,5 %  1,3 %  11,3 %  131,5 %

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ «Population on 1 January». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 «World Economic Outlook Database, October 2019». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 «CIA World Factbook». CIA.gov. Central Intelligence Agency. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 7-ին.
  4. ↑ «Poverta': Istat, in 2014 assoluta per 1,47 mln famiglie - Economia». ANSA.it. 2016 թ․ մարտի 14.
  5. ↑ «People at risk of poverty or social exclusion». ec.europa.eu. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  6. ↑ «Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  7. ↑ «Human Development Index (HDI)». hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  8. ↑ «Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI)». hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «Labour market III quarter of 2019» (PDF). istat.it. Italian National Institute of Statistics. էջ 2. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 6-ին.
  10. ↑ «Unemployment by sex and age - monthly average». appsso.eurostat.ec.europa.eu. Eurostat. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.
  11. ↑ «Youth unemployment rate». data.oecd.org. OECD. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 6-ին.
  12. ↑ «Euromoney Institutional Investor Company». Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 «Euro area government deficit at 0.5% and EU28 at 0.7% of GDP» (PDF). ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 4-ին.
  14. ↑ «Sovereigns Rating List». Standard & Poor's. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 26-ին.
  15. ↑ Bufacchi, Isabella (2014 թ․ հոկտեմբերի 16). «Moody's confirms stable outlook on Italy's "Baa2" sovereign rating». Il Sole 24 Ore. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 8-ին.
  16. ↑ «Fitch Affirms Italy at 'BBB+'; Outlook Stable». Reuters. 2014 թ․ հոկտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  17. ↑ «Select Country or Country Groups». www.imf.org.
  18. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org.
  19. ↑ Stringa, Giovanni (2013 թ․ հունվարի 5). «Italia terza al mondo per riserve d'oro, per ogni cittadino dote di 1.650 euro». Corriere della Sera. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 6-ին.
  20. ↑ «Quel bilancio Ue poco equilibrato». Il Sole 24 Ore. 2013 թ․ փետրվարի 1. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 8-ին.
  21. ↑ «The Economist Intelligence Unit's quality-of-life index» (PDF). The Economist. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 8-ին.
  22. ↑ Безработица в Италии бьет рекорды // novostiua.net
  23. ↑ Mediobanca hints at Italian euro exit unless Germany shifts on EMU policy // Telegraph.co.uk
  24. ↑ Gustafson, Krystina (2015 թ․ դեկտեմբերի 31). «The world's biggest luxury markets in 2015». www.cnbc.com.
  25. ↑ «Italy remains the third market for luxury goods». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.
  26. ↑ В 2013 году естественный прирост населения ЕС-28 составил 0,2 ‰, миграционный 1,3 ‰ // demoscope.ru
  27. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իտալիայի տնտեսություն» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իտալիայի_տնտեսություն&oldid=9350742» էջից