Իվանե Մաչաբելի
Իվանե Մաչաբելի (վրաց.՝ ივანე მაჩაბელი, հունվարի 27 (փետրվարի 8), 1854, Թամարաշեն, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հունիսի 26 (հուլիսի 8), 1898, Թիֆլիս, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն), վրացի գրող, լրագրող և հասարակական գործիչ։ Հայտնի է Վիլյամ Շեքսպիրի ստեղծագործությունների թարգմանություններով։
Իվանե Մաչաբելի վրաց.՝ ივანე მაჩაბელი | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 27 (փետրվարի 8), 1854 |
| Ծննդավայր | Թամարաշեն, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | հունիսի 26 (հուլիսի 8), 1898 (44 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Թիֆլիս, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մասնագիտություն | գրող, թարգմանիչ և հասարակական գործիչ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան |
.svg){kind=small} | |
 Ivane Machabeli Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է Մաչաբելի վրացական ազնվականների ընտանիքում, Թամարաշենի գյուղում (ներկայում՝ Հարավայի Օսիայի տարածքում՝ Ցխինվալիի մոտ)։ Սովորել է Սանկտ Պետերբուրգում, Գերմանիայում և Փարիզում։ Վրաստան վերադառնալուց հետո Իլյա Ճավճավաձեին առաջարկում է համագործակցել հանուն վրացական մշակույթի վերածննդի ու ընդդեմ Ռուսաստանի կայսերական իշխանության։ Որպես գլխավոր խմգագիր աշխատել է Վրաստանի առաջատար ազգային ամսագրերում՝ «Իվերիա» և «Դրոեբա»։ Իր ողջ կյանքի ընթացքում աշխատել է Շեքսպիրի ստեղծագործությունների թարգմանության վրա։ Թեև երբեք չի եղել Անգլիայում, սակայն հիանալի թարգմանել է Համլետ, Օթելլո, Մակբեթ, Ռիչարդ II, Հուլիոս Կեսար, Անտոնիոս և Կլեոպատրա դրամաները։ Այդ թարգմանությունները մինչ օրս մնում են Ռուսթավելու անվան թատրոնի խաղացանկում։ Մաչաբելին 1898 թվականի հունիսի 26-ին դուրս է եկել Թիֆլիսի իր բնակարանից ու անհետ կորել։
Մաչաբելիի տուն-թանգարանը գտնվում է Թամարաշենի գյուղում՝ գրողի հայրենական տանը, որ կառուցվել է XIX դարում։ 1997 թվականին շենքը լրջորեն վնասվել է, ինչպես վկայվում է, տեղացի օսեթ ազգայնամոլների կողմից։ 2008 թվականի վրաց-օսական պատերազմից անմիջապես հետո թանգարանը հիմնովին ավերվել է, իսկ ցուցանմուշները ոչնչացվել են։
Աղբյուրներ խմբագրել
- Большая советская энциклопедия. - М.: Советская энциклопедия. 1969-1978
- Rayfield, Donald (2000), The Literature of Georgia: A History: 1st edition, p. 181. Routledge, ISBN 0-7007-1163-5
- Georgian Monument Blown up in South Ossetia, The Jamestown Foundation Monitor, Volume 3, Issue 145 (July 25, 1997).
- International Organization Affirms that Machabeli Museum is Destroyed in Tamarasheni. The Georgian Times. January 30, 2009.