Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուս

Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուս
Ընդհանուր տեղեկություն
Տեսակ	ռազմական կազմակերպություն, հատուկ ծառայություն և զինված ուժեր
Երկիր	Իրան
Մտնում է	Իրանի զինված ուժեր
Ներառնում է	Ground Forces of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution?, Navy of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution?, Aerospace Force of the Islamic Revolutionary Guard Corps?, Քուդս ուժեր և Basij?
Գործառույթ	internal security?
Թվակազմ	125 000 մարդ
Շրաբ	Թեհրան, Իրան
Կարգախոս	Prepare against them whatever you are able of power., وأعدوا لهم ما استطعتم من قوة և Prepareu-los amb tota la força que pugueu
Ստեղծվեց	մայիսի 5, 1979
Հիմնադիր	Ռուհոլլա Խոմեինի և Mohsen Sazegara?
Ճակատամարտեր	Իրանա-իրաքյան պատերազմ, Լիբանանի Քաղաքացիական պատերազմ, insurgency in Balochistan? և Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմ
Կայք	sepahnews.com(պարս.)

Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուս (պարս.՝ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی — Sepâh-e pâsdârân-e enqelâb-e Eslâmi, հանդիպվում են «Հեղափոխական գվարդիա»^[1]^[2] և «Պասդարան» անվանումները^[3]^[4]), էլիտար իրանական ռազմաքաղաքական կազմավորում, որը ստեղծվել է 1979 թվականին՝ Իրանի իսլամական հեղափոխությունից հետո։ Ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Իրան-իրաքյան պատերազմին, ինչպես նաև «Հեզբոլլահ» կազմակերպության ստեղծմանը։ Պաշտոնապես Իրանի զինված ուժերի մի մասն է։

2019 թվականին ԱՄՆ-ի^[5], Սաուդյան Արաբիայի^[6] և Բահրեյնի^[6] իշխանությունները Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը հայտարարեցին ահաբեկչական կազմակերպություն։

Գործառույթներ խմբագրել

Կորպուսը նախատեսված է Իրանի իսլամական հեղափոխության և նրա նվաճումների պաշտպանության համար^[7] (պաշտպանության բարձրագույն խորհրդի որոշմամբ՝ Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը աջակցություն է ցուցաբերում բանակին՝ պետության անկախության, տարածքային ամբողջականության և իսլամական հանրապետական կարգի պաշտպանության գործում), գործող Սահմանադրության շրջանակներում իսլամի գերիշխանության տարածման, աշխարհում մուսուլմանական գաղափարների իրականացմանը մշտական աջակցության, Իսլամական հեղափոխության դեմ հանդես եկող քայքայիչ տարրերի դեմ պայքարի, տարերային աղետների դեպքում փրկարարական գործողությունների անցկացման, հասարակական կարգի պահպանության ուժերին օգնություն ցուցաբերելու, ինչպես նաև իսլամական հեղափոխության դեմ հանդես եկող, այդ թվում՝ պետական հաստատությունների, կրոնական և քաղաքական գործիչների անվտանգության ապահովման, հետախուզության և հակահետախուզության մարմիններին օգնություն ցույց տալու, բանակային ստորաբաժանումների հետ փոխգործակցելիս Իրանի զինված ուժերի հզորացման, ժողովրդական աշխարհազորի ստեղծման և ռազմական պատրաստության գործում՝ Բասիջը։

Իրանի ամենաազդեցիկ գործիչներից մեկի՝ այաթոլլա Մոնտազերիի խոսքով՝ պահապանների կորպուսը Իսլամական ժողովրդական հեղափոխության զավակն է և իր տեսակի մեջ միակ մարմինն է, որն ունի կրոնական, քաղաքական և ռազմական լայն լիազորություններ։

Ղեկավարություն խմբագրել

Գերագույն գլխավոր հրամանատարը մեծ այաթոլլա Ալի Խամենեին է։

Գլխավոր հրամանատարը բրիգադի գեներալ Հոսեյն Սալամին է։

ԻՀՊԿ կանոնադրության համաձայն, որը հաստատվել է 1982 թվականի մայիսին, նրա գերագույն գլխավոր հրամանատարը ռահբարն է՝ Իրանի բարձրագույն ղեկավարը։ ԻՀՊԿ-ն բաղկացած է գլխավոր հրամանատարությունից, Միացյալ շտաբից, ցամաքային, ռազմաօդային և ռազմածովային ուժերից, որի կազմի մեջ մտնում են Կոդս հատուկ նշանակության ուժերը և Բասիջ ժողովրդական աշխարհազորի ուժերը։ Ռազմական գործերի վերաբերյալ ԻՀՊԿ-ն ղեկավարվում է հրամանատարության բարձրագույն խորհրդի, տեղակալների աշխատակազմի, ԻՀՊԿ-ի միավորված շտաբի և ԻՀՊԿ-ի տեսակների, օպերատիվ և տարածքային հրամանատարությունների շտաբների վրա հենվող գլխավոր հրամանատարի կողմից։ Նա պատասխանատու է հետախուզության օպերատիվ պատրաստման, պլանավորման, կազմակերպման և վարման, կորպուսը նոր կադրերով համալրելու, անձնակազմի ռազմական և գաղափարական-քաղաքական պատրաստվածության, քարոզչական և հրատարակչական գործունեության, ինչպես նաև ժողովրդական աշխարհազորի ուսուցման համար։ ԻՀՊԿ-ի գլխավոր հրամանատարը նշանակվում է անձամբ ռահբարի կողմից և ենթարկվում է միայն նրան։ Հոգևոր գործերի վերաբերյալ կորպուսի բոլոր ղեկավար մարմինները գտնվում են բարձրագույն ղեկավարի մշտական ներկայացուցչի՝ խոջաթ ալ իսլամի ենթակայության տակ (շիա հոգևորականության բարձրագույն տիտղոսներից մեկը)։ Նա հոգևորական է և, կանոնադրության համաձայն, պարտավոր է հետևել, որ կորպուսի բոլոր գործերը և հրամանատարության որոշումները համապատասխանեն շարիաթի նորմերին և երկրի ղեկավարի ցուցումներին, այսինքն՝ ըստ էության գլխավոր կոմիսար է։ ԻՀՊԿ բոլոր օղակների նկատմամբ վերահսկողություն ապահովելու համար խոջաթ ալ իսլամ նշանակում է նրանցից յուրաքանչյուրում իր ներկայացուցիչներին կոմիսարների պարտականությունները կատարող իրավասու անձանց թվից։

Մասնաշենքի հատուկ նախարարությունը զբաղվում է վարչաֆինանսական և իրավական գործունեությամբ, ապահովում է մասնաշենքը նյութատեխնիկական միջոցներով, կապ է պահպանում կառավարության և խորհրդարանի (մենջլիս) հետ, իրականացնում է անհրաժեշտ օբյեկտների և կառույցների շինարարություն։ Ընդ որում, կորպուսի նախարարը թեև կառավարության անդամ է, սակայն չի մտնում պաշտպանության բարձրագույն խորհրդի մեջ, որտեղ կորպուսը ներկայացված է ԻՀՊԿ հրամանատարներին։

Տարածքային պատասխանատվություն խմբագրել

Իրանի ողջ Իսլամական Հանրապետությունը, որը բաղկացած է 30 նահանգներից, բաժանված է ԻՀՊԿ-ի 16 օկրուգներում (շտաբների և խորհուրդների գտնվելու վայրեր), որոնք իրենց հերթին բաղկացած են վարչական շրջաններից, այնուհետև՝ բազաներից և պաշտոններից։ Շրջանի սահմանները պարտադիր չէ, որ համընկնեն նահանգների սահմանների հետ և ավելի հաճախ գտնվում են մի քանի նահանգների տարածքում։

Զորքեր խմբագրել

Բաղկացած է ցամաքային, ռազմածովային, օդային ուժերից և ժողովրդական աշխարհազորից։ 1988 թվականին ընդհանուր թիվը կազմել է ավելի քան 350 հազար մարդ^[8]։

Ցամաքային զորքեր խմբագրել

ԻՀՊԿ-ի կազմում զորքերի հիմնական և ամենամեծաքանակ տեսակն է։ Մարտական կազմի մեջ մտնում են 17 դիվիզիա (10 հետևակային, 2 զրահատանկային և 5 մեխանիզացված), 15-20 առանձին բրիգադներ (հրետանային, հրթիռային, զենիթահրթիռային, պարաշյուտային, հատուկ նշանակության, կապի, ինժեներասակրավորական, քիմիական պաշտպանության, հետևակային, զրահատանկային), սահմանային մասեր և գաղափարական մշակման մասեր։ ԻՀՊԿ-ն ունի մոտ 470 տանկ (Տ-55, Տիպ 69, Տ-62, Տ-72), դաշտային հրետանու 366 հրանոթ և 40 համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգ, 140 միավոր զենիթային միջոցներ, 620 հետևակի մարտական մեքենա և զրահափոխադրիչ։ Թվաքանակը՝ 100 հազարից մինչև 400 հազար մարդ^[9]^[10]։

Ռազմաօդային ուժեր խմբագրել

Իրանի զինված ուժերի ինքնուրույն տեսակ։ Սպառազինության մեջ են գտնվում 300 մարտական և 100 ռազմատրանսպորտային ինքնաթիռներ՝ F-4, F-5, F-14, Բոինգ-707, Բոինգ-737, Բոինգ-747, Սու-24, Միկոյան ՄԻԳ-29, ինչպես նաև ՄԻ-8 ուղղաթիռներ։ Հակաօդային պաշտպանության զինանոցում երկիր-օդ հրթիռն է։ Բացի այդ, կան հրթիռային մասեր և ստորաբաժանումներ, օժանդակ ավիացիայի մասեր, ուսումնական կենտրոններ և պոլիգոններ։ ԻՀՊԿ-ի ՌՕՈՒ-ի գլխավոր հարվածային ուժը հրթիռային զորքերն են։ Թիվը 45 հազար է (այդ թվում՝ 15 հազարը՝ ՀՕՊ-ում)^[9]^[10]։

Հրամանատար՝ բրիգադի գեներալ Ամիր-Ալի Հաջիզադե (2009 թվականից)։

Ռազմածովային ուժեր խմբագրել

Բաղկացած է շտաբից, չորս առանձին հրամանատարություններից, երեք ՀՄՄ-ներից, մարտական միավորումներից և մասերից, ապահովման, սպասարկման ստորաբաժանումներից, հաստատությունների ուսումնական կենտրոններից։ Սպառազինության մեջ կան 3 սուզանավեր, 3 գերմալ սուզանավեր, 3 ֆրեգատ՝ կառավարվող հրթիռային զենքով, 2 կորվետ, 20 հրթիռային նավակներ, 20-ից ավելի տորպեդային նավակներ, 13 դեսանտային նավեր, 6 նավեր՝ օդային բարձերով, 3 ականանավեր, 28 օժանդակ նավեր։ Ծովային ավիացիայի սպառազինություն (մոտ 2 000 մարդ)՝ 22 ինքնաթիռներ, 15 ուղղաթիռներ։ Ծովային հետևակի երեք բրիգադներ ունեն ավելի քան 5 հազար ծովային հետևակայիններ)։ Հրթիռային զորքերի չորս բրիգադներում ավելի քան 300 հականավային հրթիռային համալիրներ են։ Թվաքանակը՝ 18 հազարից մինչև 25 հազար մարդ^[9]^[10]։

Բասիջ խմբագրել

Իրանի ժողովրդական աշխարհազորի կամավորական ջոկատներ։ Բասիջի թվաքանակը մոտ 10 մլն է^[11]։

Ռազմական և գաղափարական պատրաստվածություն խմբագրել

Իրանի կրոնական-քաղաքական ղեկավարությունը մեծ ուշադրություն է դարձնում փասդարաններին բարոյական և նյութական աջակցությանը^[12]։ Պասդարաններին դաստիարակելու համար ակտիվորեն օգտագործվում են ԶԼՄ-ները։ Իրանում ԻՀՊԿ-ի համար մի քանի ռադիո և հեռուստահաղորդումներ կան։ Հրատարակվում են նաև կրոնական-քաղաքական բովանդակության քարոզչական գրքույկներ, այդ թվում՝ նյութերի մի մասը հրատարակվում է օտար լեզուներով (անգլերեն, արաբերեն)՝ օտար ընթերցողի համար։ Լայնորեն օգտագործվում է տեսողական քարոզչությունը։ Մարտական տեխնիկան մակագրված է Սուրբ Ղուրանից, տանկերը և զրահամեքենաները զարդարված են դրոշներով՝ կանաչ (իսլամի գույնը) և կարմիր (անձնազոհության գույնը)։

ԻՀՊԿ-ի վրա դրված են աշխարհազորի ստեղծման և պատրաստման խնդիրները։ Կանոնադրության համաձայն՝ աշխարհազորի բոլոր անդամները բաժանվում են երեք կատեգորիաների՝ հասարակ (շարքային) անդամներ, որոնք անցել են ընդհանուր նախնական պատրաստության դասընթաց և ընդգրկված են շարքային կազմում, ակտիվ՝ ընդհանուր պատրաստության դասընթացից հետո շարունակել են զբաղվել առանձին ծրագրով, և հատուկ (հատուկ)՝ ԻՀՊԿ պահեստազորում ընդգրկված մարտիկներ։ Վերջին կատեգորիան մշտապես կապ է պահպանում մասնաշենքի հետ, և նրանց տրվում է ԻՀՊԿ աշխատակցի անձնական վկայականը։

Մասնակցություն մարտական գործողություններին խմբագրել

ԻՀՊԿ-ն Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմին մասնակցում է Բաշշար ալ-Ասադի կողմից։ 2015 թվականի հոկտեմբերի 8-ին Հալեպի մերձակայքում զոհվել Է ԻՀՊԿ գեներալ Հոսեյն Համադանին^[13]։ Նույն թվականի հոկտեմբերի 12-ին Սիրիայի տարածքում մարտերում զոհվել են կորպուսի բարձրաստիճան զորահրամանատարներ գեներալ-մայոր Ֆարշադ Հասունիզադեն և բրիգադի գեներալ Համիդ Մոհթարբանդը^[14]։ Հոկտեմբերի 23-ին մարտում զոհվել է ԻՀՊԿ «Ֆաթեմիյուն» դիվիզիայի բրիգադի գեներալ Ռեզա Խավարին^[15]։ Ինչպես նաև ԻՀՊԿ-ն փող է մատակարարում Սիրիայում Հեզբոլլահին^[16]^[17]։

2020 թվականի հունվարի 3-ին սպանվել է ԱՄՆ ՌՕՈՒ-ի՝ Բաղդադի միջազգային օդանավակայանին Դոնալդ Թրամփի պատժամիջոցներից հասցված ավիահարվածի հետևանքով ԻՀՊԿ-ի գեներալ Ղասեմ Սուլեյմանին^[18]։

Տես նաև խմբագրել

Իրանի զինված ուժեր

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ «Отряды революционной гвардии Ирана высадились в Ливане». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 8-ին.
↑ Духовный лидер Ирана призвал гвардию не мешать политикам
↑ Пиотровский, Прозоров, 1988, Пасдаран (перс. — страж) — член военно-политической организации «Корпус стражей исламской революции» («Сэпа́хе пасдара́не энгела́бе эслами́»), էջ 183
↑ Маурицио Молинари Война Обамы против империи Пасдаран // La Stampa, 11 февраля 2010
↑ «U.S. designates elite Iranian force as terrorist organization». Reuters. 2019 թ․ ապրիլի 8. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 8-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 «Saudi, Bahrain add Iran's Revolutionary Guards to terrorism lists». Reuters (անգլերեն). 2018 թ․ հոկտեմբերի 23. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 8-ին.
↑ Пиотровский, Прозоров, 1988, Статья 150 Конституции ИРИ определяет функции «Корпуса стражей» как «охрану революции и её завоеваний», наделяет его теми же правами и обязанностями, что «и другие вооружённые силы», предписывает пасдаранам опираться на «братское сотрудничество и координацию» с иранской армией, էջ 183
↑ Пиотровский, Прозоров, 1988, էջ 183
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Сумбатян Ю. Г.Воины «мировой исламской революции»(չաշխատող հղում)//НГ-Независимое военное обозрение от 24.08.2001 Автор — доктор философских наук, профессор, полковник в отставке (копия статьи)
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 Вооружённые силы и Сухопутные войска Ирана Արխիվացված 2009-04-17 Wayback Machine//Портал War On-Line,12.03.2002 г.
↑ Iran: Paramilitary Force Prepares For Urban Unrest, September 2005 GlobalSecurity.org
↑ Пиотровский, Прозоров, 1988, Однако пасдаранам уделяется большое внимание со стороны религиозно-политического руководства страны как в плане их моральной поддержки, так и материального обеспечения, էջ 183
↑ Под Алеппо погиб помогавший войскам Асада иранский генерал // Lenta.ru
↑ В Сирии погибли два иранских генерала // Lenta.ru
↑ СМИ сообщили об убийстве иранского генерала в ходе боев в Сирии Արխիվացված 2015-10-24 Wayback Machine // Интерфакс
↑ Мануков, Сергей (2019 թ․ հուլիսի 5). «Под властью пасдаранов». Republic (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 5-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
↑ Faucon, Benoit. Iran’s Elite Defense Force Finds New Funding Sources as Tension Rises With U.S. : Infrastructure projects and smuggling help Islamic Revolutionary Guard Corps skirt sanctions : [անգլ.] / Benoit Faucon, Sune Engel Rasmussen // The Wall Street Journal. — 2019. — 16 June.
↑ «Пентагон объявил об убийстве генерала КСИР при обстрелах Багдада». 2020 թ․ հունվարի 3. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.

Գրականություն խմբագրել

Пасдар // Ислам: словарь атеиста / Авксентьев А. В., Акимушкин О. Ф., Акиниязов Г. Б. и др.; под общ. ред. Пиотровского М. Б., Прозорова С. М.. — М.: Политиздат, 1988. — С. 183. — 254 с. — 200 000 экз. — ISBN 5-250-00125-4

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուս» հոդվածին։

[1] «Отряды революционной гвардии Ирана высадились в Ливане». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 8-ին.

[2] Духовный лидер Ирана призвал гвардию не мешать политикам

[Пиотровский,_Прозоров—1988—''Пасдаран''_(перс._—_''страж'')_—_член_военно-политической_организации_«Корпус_стражей_исламской_революции»_(«Сэпа́хе_пасдара́не_энгела́бе_эслами́»)—183-3] Пиотровский, Прозоров, 1988, Пасдаран (перс. — страж) — член военно-политической организации «Корпус стражей исламской революции» («Сэпа́хе пасдара́не энгела́бе эслами́»), էջ 183

[4] Маурицио Молинари Война Обамы против империи Пасдаран // La Stampa, 11 февраля 2010

[5] «U.S. designates elite Iranian force as terrorist organization». Reuters. 2019 թ․ ապրիլի 8. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 8-ին.

[reuters-6] 6,0 ^6,1 «Saudi, Bahrain add Iran's Revolutionary Guards to terrorism lists». Reuters (անգլերեն). 2018 թ․ հոկտեմբերի 23. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 8-ին.

[Пиотровский,_Прозоров—1988—Статья_150_[[Конституция|Конституции]]_ИРИ_определяет_функции_«Корпуса_стражей»_как_«охрану_революции_и_её_завоеваний»,_наделяет_его_теми_же_правами_и_обязанностями,_что_«и_другие_вооружённые_силы»,_предписывает_пасдаранам_опираться_на_«братское_сотрудничество_и_координацию»_с_иранской_армией—183-7] Пиотровский, Прозоров, 1988, Статья 150 Конституции ИРИ определяет функции «Корпуса стражей» как «охрану революции и её завоеваний», наделяет его теми же правами и обязанностями, что «и другие вооружённые силы», предписывает пасдаранам опираться на «братское сотрудничество и координацию» с иранской армией, էջ 183

[Пиотровский,_Прозоров—1988——183-8] Пиотровский, Прозоров, 1988, էջ 183

[psj-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Сумбатян Ю. Г.Воины «мировой исламской революции»(չաշխատող հղում)//НГ-Независимое военное обозрение от 24.08.2001 Автор — доктор философских наук, профессор, полковник в отставке (копия статьи)

[waronline.org-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 Вооружённые силы и Сухопутные войска Ирана Արխիվացված 2009-04-17 Wayback Machine//Портал War On-Line,12.03.2002 г.

[11] Iran: Paramilitary Force Prepares For Urban Unrest, September 2005 GlobalSecurity.org

[Пиотровский,_Прозоров—1988—Однако_пасдаранам_уделяется_большое_внимание_со_стороны_религиозно-политического_руководства_страны_как_в_плане_их_моральной_поддержки,_так_и_материального_обеспечения—183-12] Пиотровский, Прозоров, 1988, Однако пасдаранам уделяется большое внимание со стороны религиозно-политического руководства страны как в плане их моральной поддержки, так и материального обеспечения, էջ 183

[13] Под Алеппо погиб помогавший войскам Асада иранский генерал // Lenta.ru

[14] В Сирии погибли два иранских генерала // Lenta.ru

[15] СМИ сообщили об убийстве иранского генерала в ходе боев в Сирии Արխիվացված 2015-10-24 Wayback Machine // Интерфакс

[Мануков-16] Мануков, Сергей (2019 թ․ հուլիսի 5). «Под властью пасдаранов». Republic (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 5-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)

[17] Faucon, Benoit. Iran’s Elite Defense Force Finds New Funding Sources as Tension Rises With U.S. : Infrastructure projects and smuggling help Islamic Revolutionary Guard Corps skirt sanctions : [անգլ.] / Benoit Faucon, Sune Engel Rasmussen // The Wall Street Journal. — 2019. — 16 June.

[18] «Пентагон объявил об убийстве генерала КСИР при обстрелах Багдада». 2020 թ․ հունվարի 3. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]