Իլամի նահանգ
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Իլամ (այլ կիրառումներ)
Իլամ օսթան (պարս.՝ استان ﺍﻳﻼﻡ, Օսթան-է Իլամ), օսթան (նահանգ) Իրանի Իսլամական Հանրապետության արևմուտքում, Իրանի 31 օսթաններից մեկը։ Հյուսիսից սահմանակից է Քերմանշահ, արևելքից` Լուրիստան, հարավից` Խուզեսթան օսթաններին, արևմուտքից` Իրաքին։ Օսթանի տարածքը կազմում է 20 133 կմ², բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով` ▲580 158 մարդ (2016)[1]։ Վարչական կենտրոնը Իլամ քաղաքն է։
 պարս.՝ استان ﺍﻳﻼﻡ | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Իրան |
| Կարգավիճակ | օսթան (նահանգ) |
| Մտնում է | Իրան |
| Վարչկենտրոն | Իլամ |
| Բնակչություն | ▲580 158 մարդ (2016)[1] |
| Տարածք | 20 133 կմ² |
 | |
| Հիմնադրված է | 1973 թ. |
| Սահմանակցում է | Diyala Governorate?, Wasit Governorate?, Maysan Governorate?, Խուզեսթան, Լոռեսթանի նահանգ և Քերմանշահի նահանգ |
| ISO 3166-2 կոդ | IR-16 |
| Հեռախոսային կոդ | 0841 |
| Փոստային ինդեքսներ | 69311–69991 |
| portal-il.ir | |
Օսթանը ձևավորվել է 1973 թվականին, մինչ այդ այն մասն է կազմել Քերմանշահ օսթանի[2]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 4-րդ տարածաշրջանի[3], որի կենտրոնն է Քերմանշահ քաղաքը։
Բնակչություն խմբագրել
2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 530 464 մարդ` 110 515 տնային տնտեսություններում[4]։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 557 599 մարդ, որոնք ապրում էին 135 499 տնտեսություններում[5]։ Ըստ վերջին` 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների` բնակչությունը կազմում էր արդեն 580 158 մարդ` 159 310 տնտեսություններում[6]։
Տասը հազարից ավել բնակչությամբ քաղաքներն են Իլամը (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ` 194 030 մարդ), Դեհլորանը (32 941 մարդ), Էյվանը (31 299 մարդ), Աբդանանը (23 946 մարդ), Դարեհ շահրը (21 900 մարդ), Մեհրանը (17 435 մարդ), Սարաբլեն (12 393 մարդ) և Արքավազը (11 977 մարդ)[7]։ Քաղաքներում ընդհանուր առմամբ 2016 թվականի դրությամբ ապրում էր 395 263 մարդ (կամ բնակչության 68,2 տոկոսը)[7]։
Օսթանի բնակչության հիմնական մասը կազմում են քրդերը։ Նրանց լեզուն` քրդերենը, գերակշռում է օսթանի հյուսիսային և կենտրոնական շրջաններում, ընդ որում օգտագործվում են հարավային քրդական բարբառները։ Հարավում` Դեհլորանի, Աբդանանի և Դարեհ շահրի շրջաններում, տարածված է նաև լոռերենը։ Ամենահարավում` Խուզեսթանի հետ սահմանային հատվածում, բնակիչներն արաբախոս են[8]։ Իլամ օսթանում բնակչության բաժանումն ըստ լեզուների ներկայացված է ստորև բերված աղյուսակում[8].
| Բնակչության բաժանումն ըստ լեզվի Իլամում | ||||
|---|---|---|---|---|
| Լեզու | Տոկոս | |||
| Քրդերեն | 80.66 % | |||
| Լոռերեն | 14.74 % | |||
| Արաբերեն | 3.43 % | |||
| Այլ | 1.16 % | |||
Աշխարհագրություն խմբագրել
Իլամը բաժանվում է երկու տարբեր բնական գոտիների. հյուսիսում և արևելքում Զագրոսի համակարգի մաս կազմող լեռներն են, որոնք տարածվում են հարավ-արևելքից հյուսիս-արևմուտք ուղղությամբ, իսկ հարավարևմտյան մասում տաք կլիմայով հարթավայրեր են։ Ամենակարևոր լեռնաշղթան Քաբիր Քուհն է, որը ձգվում է մոտ 175 կմ և որի առավելագույն բարձրությունը կազմում է 2 790 մ։
Վարչական բաժանում խմբագրել
Օսթանը բաժանված է 12 շահրեստանների (գավառների).
| Անվանում | Բնակ. 2006[4] | Բնակ. 2011[5] | Բնակ. 2016[6] | Վարչ. կենտրոն |
|---|---|---|---|---|
| Աբդանան շահրեստան | 45 830 | 46 977 | 47 851 | Աբդանան |
| Բադրե շահրեստան1 | — | — | 15 614 | Բադրե |
| Դարեհ շահր շահրեստան | 56 346 | 59 551 | 43 708 | Դարեհ շահր |
| Դեհլորան շահրեստան | 58 993 | 66 399 | 65 630 | Դեհլորան |
| Էյվան շահրեստան | 47 380 | 48 833 | 49 491 | Էյվան |
| Իլամ շահրեստան | 193 222 | 213 579 | 235 144 | Իլամ |
| Հոլեյլան շահրեստան2 | — | — | — | Թովհիդ |
| Մալեքշահի շահրեստան3 | — | 22 587 | 21 138 | Արքավազ |
| Մեհրան շահրեստան | 55 271 | 27 506 | 29 797 | Մեհրան |
| Չավար շահրեստան4 | — | — | — | Չավար |
| Չարդավոլ շահրեստան | 73 422 | 72 167 | 57 381 | Սարաբլե |
| Սիրվան շահրեստան2 | — | — | 14 404 | Լումառ |
| Ընդհանուր | 530 464 | 557 599 | 580 158 | |
| 1Առանձնացվել է Դարեհ շահր շահրեստանից 2Առանձնացվել է Չարդավոլ շահրեստանից 3Առանձնացվել է Մեհրան շահրեստանից 4Առանձնացվել է Իլամ շահրեստանից | ||||
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.) — 1965.
- ↑ Iran Provinces
- ↑ «استانهای کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006) language = fa». Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
{{cite web}}: Missing pipe in:|title=(օգնություն) - ↑ 5,0 5,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ 6,0 6,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2020 թ. նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ 7,0 7,1 [Իրանի քաղաքների բնակչություննը ըստ մարդահամարների արդյունքների (անգլ.)
- ↑ 8,0 8,1 «Language distribution: Ilam Province».
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իլամի նահանգ» հոդվածին։ |