Իդուն Ռեյթեն

նորվեգացի մաթեմատիկոս

Իդուն Ռեյթեն (հունվարի 1, 1942(1942-01-01)[1], Քլեբու, Սյոր Տրյոնդելագ, Նորվեգիա), նորվեգացի մաթեմատիկոս, պրոֆեսոր։ Համարվում է նորվեգացի ժամանակակից մեծագույն մաթեմատիկոսներից մեկը[8]։

Իդուն Ռեյթեն
Ծնվել էհունվարի 1, 1942(1942-01-01)[1] (82 տարեկան)
Քլեբու, Սյոր Տրյոնդելագ, Նորվեգիա
Քաղաքացիություն Նորվեգիա
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Գիտության և տեխնոլոգիայի նորվեգական համալսարան
Գործունեության ոլորտհանրահաշիվ, մաթեմատիկա[2], Հանրահաշվական երկրաչափություն[2], commutative algebra?[2], homological algebra?[2] և representation theory?[2]
ԱնդամակցությունՆորվեգիայի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Գիտության և գրականության նորվեգական թագավորական հասարակություն, Եվրոպական ակադեմիա[3] և Ամերիկյան մաթեմատիկական ընկերություն[4][5]
Ալմա մատերՈւրբանա-Շամպեյնի Իլինոյսի համալսարան և Trondheim Cathedral School?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[2]
Գիտական ղեկավարRobert Merle Fossum?[6]
Եղել է գիտական ղեկավարØyvind Solberg?[6], Brit Rohnes?[6], Ingvill Holden?[6], Inger Heidi Slungård?[6], Dag Madsen?[6], Joachim Ulrich Simon?[6], Carl Fredrik Berg?[6], Soud Khalifa Mohammed?[6], Marco Angel Bertani-Økland?[6] և Magdalini Lada?[6]
Պարգևներ

Կարիերա խմբագրել

Իդուն Ռեյթենը փիլիսոփայության դոկտորի կոչում ստացել է 1971 թվականին Իլինոյսի համալսարանում։ 1982 թվականին որպես պրոֆեսոր աշխատել է Թրոնհեյմի համալսարանում[9], որը ներկայումս կոչվում է Գիտության և տեխնոլոգիայի նորվեգական համալսարան։

Նրա հետազոտությունների ոլորտն ընդգրկում է ներկայացուցչական տեսությունը Արթինյան հանրահաշվի, տեղափոխական հանրահաշվի և հոմոլոգիական հանրահաշվի համար։ Մորիս Աուսլանդերի հետ նրա աշխատանքը այժմ կազմում է Արթինյան հանրահաշվի ուսումնասիրության մի մասը՝ հայտնի իբրև Աուսլանդեր-Ռեյթենի տեսություն։

Մրցանակներ խմբագրել

2007 թվականին Ռեյթենը պարգևատրվել է Մոբիուսի մրցանակով, իսկ 2009 թվականին՝ «Հաջողված հետազոտողների համար Ֆրիտյոֆ Նանսենի մրցանակով» (մաթեմատիկայի և բնական գիտությունների ոլորտում) և «Մեծ արժեք ունեցող հետազոտությունների համար Նանսենի մեդալով»[10]։

2007 թվականին ընտրվել է որպես Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամ։ Նա նաև Նորվեգիայի գիտությունների ակադեմիայի և Գիտությունների նորվեգական թագավորական հանրության և Եվրոպական ակադեմիայի անդամ է[11]։

2010 թվականին մաթեմատիկոսների միջազգային համագումարում մասնակցել է Էմմի Նեթթերի դասախոսությանը[12]։

2012 թվականին դարձել է Ամերիկյան մաթեմատիկական հանրության անդամ[13]։

2014 թվականին Նորվեգիայի թագավորը Ռեյթենին շնորհել է Սուրբ Օլավի մեդալ «որպես մաթեմատիկոս իր կատարած աշխատանքի համար»[14]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #108418413 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  3. https://www.ae-info.org/ae/User/Reiten_Idun
  4. 4,0 4,1 http://www.ams.org/fellows_by_year.cgi?year=2013
  5. 5,0 5,1 http://www.ams.org/news?news_id=1680
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  7. https://www.kongehuset.no/nyhet.html?tid=119996&sek=26939
  8. Idun Reiten ble Årets Møbius Արխիվացված 2005-09-06 Wayback Machine, Universitetsavisa (26.9.07)
  9. Henriksen, Petter, ed. (2007). «Idun Reiten». Store norske leksikon (Norwegian). Oslo: Kunnskapsforlaget. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  10. Fridtjof Nansens belønning til fremragende forskere, Norwegian Academy of Science and Letters, 28 April 2009
  11. Academia Europaea member profile, Վերցված է 2015-09-22-ին
  12. «ICM Plenary and Invited Speakers since 1897». International Congress of Mathematicians. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 13-ին.
  13. List of Fellows of the American Mathematical Society, retrieved 2013-06-09
  14. «Utnevnelse til St. Olavs Orden», kongehuset.no, 4. mars 2013

Արտաքին հղումներ խմբագրել