Թևֆիկ Ռյուշթյու Արաս
Թևֆիկ Ռյուշթյու Արաս (թուրքերեն՝ Tevfik Rüştü Aras, 1883[1][2][3], Չանաքկալե, Օսմանյան կայսրություն - հունվարի 5, 1972[1], Ստամբուլ, Թուրքիա), թուրք քաղաքական և պետական գործիչ, 1923-1938 թվականներին զբաղեցրել է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը։
| Թևֆիկ Ռյուշթյու Արաս | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1883[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Չանաքկալե, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | հունվարի 5, 1972[1] |
| Մահվան վայր | Ստամբուլ, Թուրքիա |
| Գերեզման | Աշյան գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն |  Թուրքիա |
| Կրթություն | Ստամբուլի բարձրագույն դպրոց |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ, դիվանագետ և բժիշկ |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Թուրքիայի Մեծ Ազգային Ասամբլեայի անդամ, Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարություն և ambassador of Turkey to the United Kingdom? |
| Կուսակցություն | Հանրապետական ժողովրդավարական կուսակցություն |
 Tevfik Rüştü Aras Վիքիպահեստում | |
Կենսագրական տվյալներ խմբագրել
Թևֆիկ Ռյուշթյու Արասը ծնվել է նավահանգստային Չանաքկալե քաղաքում։ Բեյրութում ուսանել է բժշկություն և որպես բժիշկ՝ աշխատել է Իզմիրում, Ստամբուլում և Սալոնիկում։ Անդամակցել է «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցությանը և ծանոթացել Թուրքիայի հանրապետության հիմնադիր Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրքի հետ։
1920 թվականին Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի հիմնադրվելուց հետո, որպես Մուղլայի պատգամավոր, ընդգրկվել է խորհրդարան։ Նույն թվականի աշնանը մասնակցել է Թուրքիայի Կոմունիստական կուսակցության ստեղծմանը և Ալի Ֆուատ Ջեբեսոյի հետ այցելել ՌԽՖՍՀ։ 1923 թվականից մինչ Աթաթուրքի մահը, Իսմեթ Ինյոնյուի երրորդ կառավարությունում զբաղեցրել է արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը։ 1939 թվականից եղել է Թուրքիայի դեսպանը Միացյալ Թագավորությունում։ 1943 թվականին անցել է թոշակի։ Մի քանի գրքերի հեղինակ է։
Թևֆիկ Ռյուշթյու Արասը մահացել է 1972 թվականի հունվարի 5-ին՝ Ստամբուլում։
Դերակատարությունը Հայոց ցեղասպանության գործում խմբագրել
Թևֆիկ Ռյուշթյու Արասը Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչներից մեկի՝ Նազիմ Բեյի բարեկամն էր։ Նրան հանձնարարվել էր ոչնչացնել ցեղասպանության զոհերի մարմինները[4]։ Վեցամսյա ժամանակահատվածում նա հայերի դիակները ծածկել է հազարավոր կիլոգրամներով կրաշաղախով[5]։ Դիակները նետվում էին հատուկ փորված հորերը, որից հետո նրանց վրա լցվում էր կրաշաղախը և ծածկվում հողով[4]։ Վեց ամսում այդ աշխատանքները իրականացնելուց հետո նա վերադարձել է Կոստանդնուպոլիս[6]։ Բրիտանական ռազմագերի Գլոկները իր հուշերում գրել է, որ տեսել է, թե ինչպես են Ուռհայում սպանված հայերի դիակները, Արասի ցուցումով նետվում հսկայական հորերի մեջ և ծածկվում կրաշաղախով[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Sapere.it (իտալ.) — De Agostini Editore, 2001.
- ↑ 3,0 3,1 MAK (польск.)
- ↑ 4,0 4,1 Akcam, Taner (2007). A shameful act : the Armenian genocide and the question of Turkish responsibility (1st Holt pbk. ed.). New York, NY: Metropolitan Books/Holt. էջ 363. ISBN 9780805086652.
- ↑ Baron, Jeremy Hugh. "Genocidal Doctors". Journal of the Royal Society of Medicine. November 1999, 92, pp. 590–93.
- ↑ Archive of the Armenian Partiarchate of Jerusalem, Box 21, File M, Document no. 249
- ↑ H.W. Glockner, Interned in Turkey 1914-1918 (Beirut, 1969), pg. 47
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թևֆիկ Ռյուշթյու Արաս» հոդվածին։ |