Թուրքական ազգայնականություն
Թուրքական ազգայնականություն (թուրքերեն՝ Türk milliyetçiliği), թուրք ժողովուրդին փառաբանող և պրոպագանդող քաղաքական գաղափարախոսություն։
Պատմություն խմբագրել
Թուրքական ազգայնականությունը ծագում է 1839 թվականին «Թուրանական հասարակություն» կազմակերպության հիմնադրումից։ 1908 թվականին ստեղծվում է անմիջապես «Թուրքական հասարակություն» կազմակերպությունը, որը հետագայում ձևափոխվում է «Թուրքական սրտի»[1]։ և ի վերջո ընդգրկում նաև համաթուրանականության և համաթյուրքականության գաղափարախոսությունները։
Սուլթան Աբդուլ Համիդ Բ-ի իշխանությունը տապալած երիտթուրքերի հեղափոսխությունը սարքում է թուրքական ազգայնականությունը այնպիսի ուժ, որը վերջում գլխավորում են օսմանյան կառավարությունը վերահսկող երեք փաշաները։
Թուրքիայի անկախության պատերազմի ժամանակ Մուսթաֆա Քեմալ Ատաթուրքը հրաժարվում է քաղաքական համաթյուրքականության գաղափարախոսությունից և 1921 թվականի դեկտեմբերի 1-ին ասում հետևյալը.
... Մենք երբեք համաիսլամականություն չենք հիմնել։ Perhaps we said "We are establishing it and we shall complete it." Our enemies said "Let us kill them before they complete it." We never established Pan-Turanism. Perhaps we said "We are establishing it and we shall complete it." Our enemies said, "Let us kill them before they complete it." That is the whole problem, instead of bringing pressure and resentment upon ourselves from our enemies... Let us know our places!'[2][3]
Օսմանյան կայսրության անկումից հետո Ատաթուրքը վերցնում է իշխանությունը։ Նա դրական է խոսում համաթյուրքական հայացքների մասին և ուզում է բարեկամական կապեր հաստատել միջինասիական թյուրքական պետությունների հետ։ 1935 թվականից նա սկսում է տարածել Հիլարի դը Բարենտոնի արևի լեզվի տեսությունը Թուրքիայի քաղաքական և կրթական միջավայրում, այսինքն այն ժամանակ, երբ իր գագաթնակետին էր հասել օտար ազդեցությունից թուրքերենի «մաքրման» փորձերը։ Այդ ժամանակվա թուրքական հետազոտողները գալիս են այն եզրահանգման, իբր վաղ շումերները նախաթյուրքեր են եղել[4], ինչը չի համապատասխանում իրականությանը։
Ժամանակակից թուրքական ազգայնականությունը խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Arman, Murat Necip. "The Sources Of Banality In Transforming Turkish Nationalism" Արխիվացված 2009-03-05 Wayback Machine. CEU Political Science Journal, issue: 02 / 2007, pp. 133–151.
- Eissenstat, Howard. "Anatolianism: The History of a Failed Metaphor of Turkish Nationalism". Paper presented at Middle East Studies Association Conference, Washington, D.C., November 2002.
- Tachau, Frank. "The Search for National Identity among the Turks". Die Welt des Islams, New Series, Vol. 8, Issue 3 (1963), pp. 165–176.]
- Çetin, Zafer M. (2004 թ․ հոկտեմբեր). «Tales of past, present, and future: mythmaking and nationalist discourse in Turkish politics». Journal of Muslim Minority Affairs. 24 (2): 347–365. doi:10.1080/1360200042000296708.
- Poulton, Hugh (1999 թ․ մայիս). «The struggle for hegemony in Turkey: Turkish nationalism as a contemporary force». Journal of Southern Europe and the Balkans. 1 (1): 15–31. doi:10.1080/14613199908413984.
- Uslu, Emrullah (2008 թ․ մարտ). «Ulusalcılık: The Neo-nationalist Resurgence in Turkey». Turkish Studies. 9 (1): 73–97. doi:10.1080/14683840701814018.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Turkish Society». Britannica Online Encyclopedia. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 1-ին.
- ↑ Ayşe Hür, Mustafa Kemal ve muhalifleri (1), Radikal, February 18, 2007.
- ↑ Guy E. Métraux, International Commission for a History of the Scientific and Cultural Development of Mankind, The new Asia, New American Library, 1965, p. 73.
- ↑ Shay, Anthony (2002). Choreographic Politics: State Folk Dance Companies, Representation, and Power. Wesleyan University Press. էջ 210. ISBN 0-8195-6521-0.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Թուրքական ազգայնականություն կատեգորիայում։ |