Թոմաս Չիպենդեյլ
Թոմաս Չիպենդեյլ (անգլ.՝ Thomas Chippendale, հունիսի 5, 1718[1][2], Օթլի, Սիթի օֆ Լիդս, Արևմտյան Յորքշիր, Միացյալ Թագավորություն - նոյեմբերի 13, 1779[3][2], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն), ռոկոկո և վաղ կլասիցիզմի ժամանակաշրջանի անգլիական կահույքի արվեստի խոշորագույն վարպետ։ Վարպետի՝ կարմիր ծառից պատրաստած կահույքն առանձնանում էր ձևերի ռացիոնալությամբ, առարկայի կառուցվածքի պարզությամբ և ձևավորման նրբագեղությամբ։
| Թոմաս Չիպենդեյլ | |
|---|---|
_(cropped).jpg) | |
| Ծնվել է | հունիսի 5, 1718[1][2] |
| Ծննդավայր | Օթլի, Սիթի օֆ Լիդս, Արևմտյան Յորքշիր, Միացյալ Թագավորություն |
| Մահացել է | նոյեմբերի 13, 1779[3][2] (61 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Կրթություն | Prince Henry's Grammar School, Otley? |
| Մասնագիտություն | ճարտարապետ, կահույքի դիզայներ, գործարար և դիզայներ |
| Երեխաներ | Thomas Chippendale, the younger? |
 Thomas Chippendale Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Կարմրափայտագործի որդին՝ Չիպենդեյլը, ևս նախընտրում էր աշխատել կարմիր փայտի հետ (ողորկված և չներկված)։ 1752 թվականին նա Լոնդոնում բացում է սեփական արհեստանոցը, մոտավորապես 20 աշխատող է վարձում և սկսում է կատարելագործել կահույքի արդեն առկա ձևերը՝ ընդգծելով նրանց կառուցվածքները և գործառույթները տարատեսակ ժապավենային զարդաքանդակներով։ Նա նաև չի հեռանում չինական և գոթական մոտիվներից։
1754 թվականին թողարկվում է Չիպենդեյլի դասական աշխատությունը, որը կրում է «Ազնվականի և կարմրափայտագործի ուղեցույց» անվանումը (անգլ. Gentleman and Cabinet Maker’s Director), որտեղ ներկայացված են 200 պղնձե խոյակներ, ավելի քան 375 կտոր կահույքի պատկերներ։ Գիրքը թողարկվել է ևս երկու անգամ՝ 1759 և 1762 թվականներին[4]։
1760-ական թվականներին Ռոբերտ Ադամի ազդեցությամբ՝ Թոմասն անցնում է առավել ֆունկցիոնալ ձևերի, որոնք առանձնանում էին կլասիցիզմի էսթետիկայի ազդեցությամբ, մասնավորապես՝ մշակում է ներսույթներ և կահավորում է Լիդսի մոտ գտնվող Հարվուդի պալատը։ Կյանքի վերջում դադարում է գործեր կատարելուց՝ փոխանցելով արհեստանոցի կառավարումը իր անունը կրող որդուն։
Չիպենդեյլի հիշատակ խմբագրել
- Համաձայն քաղաքային առասպելի՝ Դիսնեյի «Չիպ և Դեյլ» մուլտֆիլմի հերոսների անունները ծնվել են հենց Թոմաս Չիպենդեյլի ազգանունից։ Անգլերեն մուլտսերիալի անունը հնչում է «Չիպ էնդ Դեյլ»։
- Թոմաս Չիպենդեյլի պատվին է անվանվել Rosa 'Chippendale' վարդի տեսակը։
-
Չիպենդեյլի ոչ թանկ «գոթական» աթոռը -
Նախագիծը «Ուղեցույցից» -
Չիպենդեյլյան սենյակը տնային աշխատանքները կատարելու համար
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
- ↑ 3,0 3,1 3,2 https://pantheon.world/profile/person/Thomas_Chippendale
- ↑ А. Батенин Томас Чиппендель и его мебель // Архитектура СССР : Журнал. — М.: Издательство Всесоюзной академии архитектуры, 1938. — № 11. — С. 81—83.
Գրականություն խմբագրել
- Раппе Т. В. Западноевропейское прикладное искусство XVI—XVIII веков (West European applied arts in the 16th-18th centuries): из собрания Эрмитажа. — СПб., Славия, 1996. С. 142
- Раппе Т. В. Мебель Томаса Чиппендейла // Декоративное искусство СССР, № 2, 1980. С. 34
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Թ. Չիպենդեյլ «Ազնվականի և կարմրափայտագործի ուղեցույց» — տեքստը և ձևավորումը օնլայն
- Չիպենդեյլյան միության կայք Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թոմաս Չիպենդեյլ» հոդվածին։ |