Թաքնված կերպարներ
«Թաքնված կերպարներ» (անգլ.՝ Hidden Figures), ռեժիսոր և սցենարիստ Թեոդոր Մելֆիի կենսագրական ֆիլմը, որն ստեղծվել է սցենարիստ Էլիսա Շրեդերի հետ համատեղ։ Պրեմիերան կայացել է Նյու Յորքում, 2016 թվականի դեկտեմբերի 25-ին։ Գլխավոր դերերում խաղում են Տարաջի Հենսոնը, Օկտավիա Սպենսերը և Ժանել Մոնեն։
Ֆիլմի հիմքում է Մարգո Լի Շետերլիի համանուն վավերագրական գիրքը, որի վրա հեղինակն սկսել է աշխատել 2010 թվականից և ավարտել է այն 206 թվականին։ Ֆիլմը պատմում է աֆրոամերիկացի երեք կին մաթեմատիկոսների մասին, որոնք աշխատում են ՆԱՍԱ-յում տիեզերական մրցավազքի ժամանակաշրջանում։
Ֆիլմը հիմնականում դրական արձագանքներ է ստացել քննադատների կողմից և արժանացել է մի շարք կինոմրցանակների ու առաջադրվել է տարբեր կինոմրցույթներում։
Սյուժե խմբագրել
1961 թվականին Քեթրին Ջոնսոնն աշխատում է որպես մարդ-համակարգիչ` Վիջինիա նահանգի Համփթոնի Լենգլի հետազոտությունների կենտրոնի West Area Computers բաժնում իր գործընկերուհինիերի` սկսնակ ինժեներ Մերի Ջեքսոնի և նրանց ոչ պաշտոնական ղեկավարի` Դորոթի Վոնի հետ։ Նրանք բոլորն աֆրոամերիկացիներ են. բաժինը տարանջատված է ըստ ռասայի և սեռի։
Խորհրդային Միության կողմից Յուրի Գագարինին հաջողությամբ տիեզերք ուղարկելուց հետո հետազոտությունների կենտրոնի վրա ճնշում են գործադրում, որպեսզի հնարավորինս արագ տիեզերք ուղարկվի ամերիկացի տիեզերագնաց։ Ղեկավար Վիվիեն Միթչելը Քեթրինի` անալիտիկ երկրաչափության ունեցած հմտությունները հաշվի առնելով` նրան օգնական է նշանակում Էլ Հարիսոնի աշխատանքային խմբում։ Նա դառնում է թիմի առաջին սևամորթ կինը։ Նոր գործընկերները, հատկապես` գլխավոր ինժեներ Փոլ Սթենֆորդը, սկզբից նրան անբարյացակամ են վերաբերվում։
Մերին նշանակվում է տիեզերական պատիճի ջերմային ասպարի թիմում, որտեղ նա միանգամից մատնանշում է կառուցվածքի թերությունները։ Այդ ընթացքում Միթչելը հայտնում է Դորոթիին, որ նրա պաշտոնը չեն բարձրացնի, քանի որ որոշում չկա «գունավոր խմբի մշտական ղեկավար» նշանակելու վերաբերյալ։
Մերին իր Հոլոքոստը հաղթահարած հրեա-լեհական ծագման ղեկավարի աջակցությունն է ստանում` ՆԱՍԱ-յի ինժեների պաշտոնին դիմելու համար։ Երբ Մերին դիմում է ներկայացնում, Միթչելն ասում է նրան, թե չնայած նրա մաթեմատիկական ու ֆիզիկայի վերաբերյալ գիտելիքներին, Մերին երբեք չի կարող դառնալ ՆԱՍԱ-յի ինժեներ, քանի որ նա պետք է սովորի արտոնագրված դասընթացում։ Դասընթացները նախատեսված են Հեմփթոնի` սպիտակների միջնակարգ դպրոցի համար, սակայն չնայած ամուսնու առարկություններին, Մերին դիմում է ներկայացնում դասընթացին հաճախելու հնարավորության համար։
Քեթրինը խնջույքի ժամանակ հանդիպում է ԱՄՆ ազգային գվարդիայի փոխգնդապետ աֆրոամերիկացի Ջիմ Ջոնսոնին, սակայն հիասթափվում է, քանի որ վերջինս կասկած է հայտնում կանանց` մաթեմատիկական ընդունակությունների մասին։ Ավելի ուշ նա ներողություն է խնդրում և սկսում է շատ ժամանակ անցկացնել Քեթրինի ու նրա երեք դուստրերի հետ։
Երբ Հարիսոնն իր ենթականերին առաջարկում է լուծել մաթեմատիկական հավասարումը, Քեթրինը գտնում է լուծումը, ինչը տպավորություն է թողնում Հարիսոնի վրա։ ԱՄՆ տիեզերագնացների առաջին խմբի տիեզերագնացները այցելում են Լեգլի, և Ջոն Գլենն ամեն կերպ ձգտում է բարեհամբույր լինել West Area Computers բաժնի կանանց հետ։
Հարիսոնը կատաղում է, երբ իմանում է, որ Քեթրինն ստիպված է 800 մետր քայլել մինչև մյուս շենք` գունավոր մարդկանց համար նախատեսված զուգարանից օգտվելու համար։ Հարիսոնը վերացնում է սեգրեգացիան զուգարաններում` պոկելով «Զուգարան` գունավորների համար» ցուցանակը։ Հարիսոնը թույլ է տալիս Քեթրինին ներկա գտնվել ժողովներին, որտեղ նա հասկանում է, թե ինչպես է պետք հաշվարկել տիեզերական կապիճի կրկնակի մուտքը։ Չնայած դրան` Սթենֆորդը ստիպում է Քեթրինին իր անունը ջնջել զեկույցներից։ Զեկույցներն ստորագրում է բացառապես Սթենֆորդը։ Այդ ընթացքում Մերին դատարան է դիմում և հաղթում գործը` հնարավորություն ստանալով այցելել սեգրեգացված դպրոցի երեկոյան դասերին։
Դորոթին իմանում է էլեկտրոնային IBM 7090 էլեկտրոնային համակարգչի գործարկման մասին, որն սպառնում է փոխարինել մարդկային համակարգիչները։ Նա մտնում է համակարգչային սենյակ, որպեսզի իմանա համակարգչի մասին և հաջողությամբ միացնում է համակարգիչը։ Ավելի ուշ Դորոթին այցելում է հանրային գրադարան (որտեղ գրադարանավարը նախատում է նրան սպիտակների համար նախատեսված բաժին այցելելու համար)` Ֆորտրանի մասին գիրք վերցնելու համար։ Նա գողանում է գիրքը, ինքնուրույն ծրագրավորում է սովորում և սովորեցնում է West Area Computers-ի իր գործընկերուհիներին։ Երբ ՆԱՍԱ-ն իմանում է Դորոթիի նոր հմտությունների մասին, նրա պաշտոնը բարձրացնում են` դարձնելով ծրագրավորման բաժնի ղեկավար։ Նա համաձայնում է միայն մի պայմանով, այն է` իր հետ պիտի տեղափոխվեն նաև իր 30 գործընկերուհիները։ Միթչելը վերջապես նրան դիմում է «տիկին Վոգան», այլ ոչ թե «Դորոթի»։
Երբ վերջնական նախապատրաստումներ են արվում Ջոն Գլենի թռիչքի համար, Քեթրինին հետ են ուղարկում West Area Computers: Հարիսոնն ասում է նրան, որ ինքը ոչինչ չի կարող անել և որ իրենց բաժնում այլևս մարդ-համակարգիչներ պետք չեն։
Թռիչքի օրը կոորդինատների մեջ անճշտություններ են հայտնվում։ Տիեզերագնաց Գլենը պահանջում է կանչել Քեթրինին, որը պետք է ստուգի կոորդինատները։ Նա արագ անում է դա, սակայն հաշվարկները հանձնելուց հետո դիսպետչերական սենյակի դուռը նրա երեսին փակվում է։ Այնուամենայնիվ, Հարիսոնը նրան անվտանգության մուտքի թույլտվություն է տալիս։
Թռիչքից հետո ահազանգ է ստացվում, որ պատիճի ջերմային ասպարը, հնարավոր է, հալվում է։ Ի վերջո տիեզերանավը հաջողությամբ վայրէջք է կատարում։
Առաքելության հաջող ավարտից հետո մաթեմատիկոսներին ազատում են աշխատանքից, և արդյունքում նրանց փոխարինում են համակարգիչները։ Քեթրինը նորից նշանակվում է Վերլուծության ու հաշվարկման բաժնում, Դորոթին շարունակում է ղեկավարել ծրագրավորման բաժինը, իսկ Մերին ինժեների աստիճան է ստանում և ըստ մասնագիտության աշխատանքի է անցնում ՆԱՍԱ-յում։ Սթենֆորդը Քեթրինին սուրճ է մատուցում և ընդունում է նրա անունը զեկույցի վրա` որպես համահեղինակ։
Ֆիլմի վերջաբանում ասվում է, որ Քեթրինն ավելի ուշ հաշվարկներ է արել Ապոլոն 11 և Սփեյս Շաթլ առաքելությունների համար։ 2015 թվականին նա պարգևատրվում է Ազատության նախագահական մեդալով։ Հաջորդ տարի ՆԱՍԱ-ն նրա պատվին անվանակոչում է Լենգլի հետազոտության կենտրոնի հաշվողական աշխատանքների շինությունը։
Դերերում խմբագրել
- Տարաջի Հենսոն` Քեթրին Ջոնսոն
- Օկտավիա Սպենսեր` Դորոթի Վոն
- Ժանել Մոնե` Մերի Ջեքսոն
- Քևին Քոսթներ` Էլ Հարիսոն
- Քիրստեն Դանստ` Վիվիեն Միթչել
- Ջիմ Փարսոնս` Փոլ Սթենֆորդ
- Մահերշալա Ալի` գնդապետ Ջիմ Ջոնսոն
- Էլդիս Հոջ` Լևի Ջեքսոն
- Գլեն Պաուել` Ջոն Գլեն
- Քիմբերլի Քուին` Ռութ
- Օլեկ Կրուպա` Կառլ Զիլինսկի
- Կուրտ Կրաուզե` Սեմ Տյորներ
- Քեն Շտրունկ` Ջիմ Վենն
- Լիդիա Ջյուեթ` երիտասրադ Քեթրին Քոուլման
- Դոննա Բիսոկ` Ջուլիետ Քոուլման
Մարքեթինգ և վարձույթ խմբագրել
Ֆիլմի թիզեր թրեյլերը համացանցում հայտնվել է 2016 թվականի օգոստոսի 16-ին, իսկ թրեյլերը` 2016 թվականի նոյեմբերի 16-ին։ Ֆիլմի դիստրիբյուտորն է եղել 20th Century Fox ընկերությունը, բյուջեն կազմել է 25 միլիոն ամերիկյան դոլար։ Ֆիլմն ամբողջ աշխարհում հավաքել է ավելի քան 235 միլիոն դոլար։
Արձագանքներ խմբագրել
Ֆիլմը համաշխարհային կինոմամուլում բարձր գնահատականների է արժանացել. Rotten Tomatoes կայքում դրա ռեյտինգը կազմել է 93%` ըստ 262 գրախոսությունների, 7,6/10 միջին ցուցանիշով[8]:Metacritic կայքում ֆիլմը 100 միավորից 74 է ստացել` ըստ 47 քննադատների ակնարկների[9]։
Պարգևներ և առաջադրումներ խմբագրել
- 2016` ԱՄՆ կինոքննադատների ազգային խորհրդի մրցանակ` դերասանական լավագույն կազմի, ինչպես նաև` տարվա լավագույն տասը ֆիլմերի շարքում հայտնվելու համար։
- 2016` «Սպուտնիկ» մրցանակ` դերասանական լավագույն կազմի համար, ինչպես նաև` առաջադրվել է վեց անվանակարգերում` լավագույն ֆիլմ, լավագույն ադապտացված սցենար (Էլիսոն Շրեդեր), լավագույն դերասանուհի (Տարաջի Պ. Հենսոն), երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի (Օկտավիա Սպենսեր), լավագույն երաժշտություն (Հանս Ցիմմեր), լավագույն երգ (Ֆարել Ուիլյամս, «Running» երգի համար)։
- 2017` Օսկար մրցանակի լավագույն առաջադրում` լավագույն ֆիլմ, լավագույն ադապտացված սցենար, երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի անվանակարգերում։
- 2017` Ոսկե գլոբուս մրցանակի երկու առաջադրում` երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի, ֆիլմի լավագույն երաժշտություն անվանակարգերում։
- 2017` BAFTA` լավագույն ադապտացված սցենարի համար։
- 2017` ԱՄՆ կինոդերասանների գիլդիայի մրցանակ` դերասանական լավագույն կազմի համար, ինչպես նաև` առաջադրում «երկրորդ պլանի լավագույն դեր» անվանակարգում։
- 2017` «Սատուրն» մրցանակ` լավագույն արկածային ֆիլմի կամ մարտաֆիլմի համար, ինչպես նաև` առաջադրում «լավագույն դերասանուհի» անվանակարգում։
- 2017` Հյուգո մրցանակ` դրամատիկական լավագույն ներկայացման համար։
- 2017` ԱՄՆ սցենարիստների գիլդիայի մրցանակ` լավագույն ադապտացված սցենարի համար։
- 2018` Գրեմմիի երկու առաջադրում` լավագույն սաունդթրեք և լավագույն սաունդթրեք-կոմպիլյացիա անվանակարգերում։
Փաստեր խմբագրել
- Ֆիլմը հիմնված է 60-ական թվականների իրական իրադարձությունների վրա, երբ սկսվել է տիեզերական «Մերկուրի» ծրագիրը և իրականացվել է ԱՄՆ-ի առաջին ուղեծրային թռիչքն օդաչուի հետ 1962 թվականին[10]։
- Սա երգչուհի Ժանել Մոնեի առաջին լիամետրաժ դեբյուտն է։
- Սա Օկտավիա Սպենսերի և Քևին Քոսթների երկրորդ համատեղ աշխատանքն է (առաջինը եղել է «Սև ու սպիտակ» ֆիլմը)։
- Երաժիշտ Ֆարել Վիլյամսը մասնակցել է որպես ֆիլմի պրոդյուսերներից մեկը, ինչպես նաև մասնակցել է ֆիլմի երաժշտական ձևավորմանը[11]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Box Office Mojo — 1999.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ http://nmhh.hu/dokumentum/198182/terjesztett_filmalkotasok_art_filmek_nyilvantartasa.xlsx
- ↑ Ֆիլմերի շվեդական շտեմարան (շվեդերեն) — Svenska Filminstitutet.
- ↑ Դանիական ազգային ֆիլմագրություն
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
- ↑ «Hidden Figures» (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 9-ին.
- ↑ «Hidden Figures» (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 9-ին.
- ↑ Loff, Sarah (2016 թ․ նոյեմբերի 22). «Dorothy Vaughan Biography». NASA (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 9-ին.
- ↑ «Фильм Скрытые фигуры: год выпуска и дата выхода, рейтинг, продолжительность, похожие фильмы» (ռուսերեն). kinoafisha.info. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 9-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թաքնված կերպարներ» հոդվածին։ |