Էրո Սարինեն
Էրո Սաարինեն (ֆիններեն՝ Eero Saarinen, օգոստոսի 20, 1910[1][2][3][…], Kirkkonummi, Ուուսիմաա[2][4] - սեպտեմբերի 1, 1961[1][2][3][…], Էն Արբոր, Միչիգան, ԱՄՆ[2][4]), XX դարի խոշորագույն ճարտարապետներից և կահույքի դիզայներներից մեկը։ Ունեցել է ֆիննական ծագում, ճարտարապետ Էլիել Սաարինենի որդին։ Ապրել և աշխատել է ԱՄՆ-ում՝ 1940 թվականին ստանալով ամերիկյան քաղաքացիություն։ 13 տարեկանից ապրել է Բլումֆիլդ Հիլսի (արվարձան Դետրոյթ), Կրանբրուկսի դպրոցում, որտեղ դասավանդել է նրա հայրը։ Փարիզում այցելել է Գրանդ Շոմիեր գեղարվեստի ուսումնարան։ 1934 թվականին ստացել է Յելի համալսարանի ճարտարապետական դպրոցի դիպլոմ։
| Էրո Սարինեն ֆիններեն՝ Eero Saarinen | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 20, 1910[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Kirkkonummi, Ուուսիմաա[2][4] |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 1, 1961[1][2][3][…] (51 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Էն Արբոր, Միչիգան, ԱՄՆ[2][4] |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ[5] և  Ֆինլանդիա[6] |
| Մայրենի լեզու | ֆիններեն |
| Կրթություն | Գրան–Շոմիե ակադեմիա, Yale School of Architecture? և Եյլի համալսարան |
| Երկեր | Ingalls Rink?[7], CBS Building? և Արևմուտքի դարպասներ[8] |
| Մասնագիտություն | ճարտարապետ և դիզայներ |
| Աշխատավայր | Ռազմավարական ծառայությունների գրասենյակ |
| Ամուսին | Lilian Swann Saarinen?[9][10] և Aline B. Saarinen?[9] |
| Ծնողներ | հայր՝ Էլիել Սաարինեն[9], մայր՝ Loja Saarinen?[9] |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| Անդամություն | Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա |
| Երեխաներ | Eric Saarinen? և Eames Saarinen? |
 Eero Saarinen Վիքիպահեստում | |
Հելսինկիում Նիկոլայ Բենուայի Շվեդական թատրոնի վերակառուցումը առաջին ինքնուրույն աշխատանքներից մեկն էր (1935)։ Նարվա-Իէսու Էստոնիան նախագծել է «Ռաննահոոնե» ծովային տաղավարը (Կառուցվել է 1935 թվականին։ Մոդեռնի ոճով։ Շենքը ուներ շատ վերանդաներ և պատշգամբներ։ Կենտրոնի ներսում տեղակայված էր սրճարան, կողմերում՝ լոգախցիկներ և հանդերձարաններ)։
Սկզբում Սաարինենը ուշադրությունը հրավիրեց կահույքի դիզայնի իրերի յուրօրինակ մոտեցմանը։ Նրա «Աթոռ-կակաչ», «Աթոռ-մորեխ», «Աթոռ-արգանակ» մեկնարկել է արդյունաբերական արտադրության զարգացման մեծ պահանջարկով։ 1947 թվականին իր կարիերայում առաջին վիթխարի շինությունը՝ 192 մետր բարձրությամբ Արևմտյան դարպասները Սենթ Լուիսում։ Հոր ստեղծագործությունները նրան մոտեցնում էին գործերի անհատականության զգացողությանը, սիմվոլիզմի և ռոմանտիզմի հանդեպ ձգտմանը, զանգվածների հավասարակշռությանն ու գծերի մաքրությանը։ Նրա օդակայանները համեմատել են թռչող թռչունների, մարզադաշտերի և Արևելյան տաճարների հետ։
Նոր էքսպրեսիոնիզմի որոնումներում Սաարինենը հայտարարել է, որ «մեր գործունեության մեջ ամեն տրամաբանական նպատակի հետևում թաքնված է զգացմունքային սկզբնապատճառը»։ Քարոզեց ոչ ավանդական նյութերի օգտագործումը, ինչպիսիք էին կերամիկան և ալյումինը։ Լայնորեն օգտագործվում էր ծածկողական թաղանթ։ Սաարինենի ամենամասշտաբային նախագծերից մեկում՝ Միչիգանի Ուորեն քաղաքի «Ջեներալ Մոթորս» Տեխնիկական կենտրոնում, ակնհայտ առաջացել է միջազգային ոճի ուղղվածությամբ Միսիի անջրպետ։ Սակայն այն դեպքում, երբ դա պահանջում էր նախագծի բնույթը կամ լանդշաֆտը, Սաարինեն առանց վարանելու վերադառնում էր «ինտերնացիոնալիզմին»։
Սաարինենը գերիշխող դիրք էր զբաղեցնում հետպատերազմյան շրջանի ամերիկյան ճարտարապետության մեջ և վայելում էր վիթխարի հեղինակությանը։ Սիդնեյի օպերային թատրոնի լավագույն նախագծի ճարտարապետական մրցույթի ղեկավար ժյուրին՝ Սաարինենը, հաղթանակը շնորհեց դանիացի Յորն Ութզոնին։
Հիմնական աշխատանքներն են՝ Վաշինգտոնի Սմիթսոնյան ինստիտուտը, Յեյլի համալսարանի հոկեյի սահադաշտը, Լոնդոնում ԱՄՆ դեսպանատունը, Նյու Յորքի Քենեդիի անվան միջազգային օդանավակայանում TWA ավիաընկերության օդակայանը, Վաշինգտոնի մոտ գտնվող Դալեսի անվան օդանավակայանում գտնվող աէրոկայանը։
1939 թվականին Սարինեն ամուսնացել է քանդակագործ Լիլիան Սուոնի հետ, որի հետ նա ունեցել է երկու երեխա՝ Էրիկը և Սյուզանը։ Ամուսնությունն ավարտվել է 1954 թվականի ամուսնալուծությամբ։ Նույն թվականին նա ամուսնացավ Էլին Բերնստայն Լաուչհեյմի հետ, ով New York Times-ի արվեստի բաժնի մեկնաբանն էր, ուներ որդի, որն անվանվել էր ընկերոջ՝ Չարլզ Իմզի պատվին[11]։ Մահացել է ստեղծագործական ուժերի ծաղկման ժամանակահատվածում՝ ուղեղի ուռուցքից։ Թաղվել է Տրոե քաղաքում։
Էրո Սաարինի ծրագրեր խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Marter J. Saarinen, Eero // The Grove Encyclopedia of American Art — OUP, 2011. — ISBN 978-0-19-533579-8
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 H.F. Koeper Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/eero-saarinen/
- ↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
- ↑ Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
- ↑ Genocchio B. Saarinen’s Work, in 2 Parts, at Yale // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: The New York Times Company, 2010. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
- ↑ Capps M. A. Eero Saarinen - Architect With a Vision — National Park Service.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Kindred Britain
- ↑ WikiTree — 2005. — ed. size: 23699588
- ↑ «Сааринен, Алин Б. (Aline Bernstein), 1914-1972». socialarchive.iath.virginia.edu.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էրո Սարինեն» հոդվածին։ |