Էրոտոկրիտոս
«Էրոտոկրիտոս» (հուն․՝ Ερωτόκριτος), չափածո վեպ, 17-րդ դարի վենետիկյան վերածննդի շրջանի հունական գրականության գլուխգործոցը։ Գրվել է մոտավորապես 1640 թվականին՝ հույն գրող Վիցենձոս Կորնարոսի կողմից Կրետեում՝ Հերակլիոն քաղաքում։
Էրոտոկրիտոս հուն․՝ Ερωτόκριτος | |
|---|---|
 Էրոտոկրիտոսն ու Արեթուսան։ Նկարի հեղինակ՝ Թեոֆիլոս Խաձիմիհայիլ | |
| Հեղինակ | Vitsentzos Kornaros? |
| Տեսակ | բանաստեղծություն |
| Ժանր | սիրային |
| Թեմա | սիրային հարաբերություններ |
| Բնօրինակ լեզու | Հունարեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1640 թվական |
| Երկիր | Հունաստան |
| Հրատարակման տարեթիվ | 17-րդ դար |
 Erotokritos Վիքիպահեստում | |
Այն իրենից ներկայացնում է չափածո վեպ։ Այստեղ համատեղված են ասպետական և ժողովրդական էպոսի հատկանիշները։
Պատմություն խմբագրել
«Էրոտոկրիտոս»-ի սիրաբանության ստեղծման համար նախահիմք է ծառայել ֆրանսիացի գրող Պյեր դը լա Սիպեդի «Փարիզ և Վիեննա» վեպը, որը այդ շրջանում չափազանց հայտնի է եղել ամբողջ Եվրոպայում։
Վեպի իրադարձությունները շարադրված է ազատ ոճով՝ հունարեն լեզվի արևելակրետական բարբառով։ Այս վեպի շնորհիվ Վիցենձոս Կորնարոսը դարձել է նոր շրջանի հունական գրականության ամենահայտնի դեմքերից մեկը։ «Փարիզ և Վիեննա»-ն Կորնարոսի կողմից օգտագործվել է, միայն որպես նախահիմք։ Հեղինակը ստեղծագործությունը հարմարեցրել է հունական ազգային ավանդույթների և ժողովրդական խոսքի առանձնահատկություններին։ Ստեղծագործությունն առաջին անգամ հրատարակվել է 1713 թվականին Իտալիայում՝ Վենետիկում։ Հունաստանում առաջին անգամ հրատարակվել է Հերակալիոն քաղաքում։
19-րդ դարում «Էրոտոկրիտոս»-ը ոգեշնչել է հույն հայտնի գրող Սոլոմոս Դիոնիսոսին իր գրական գործունեության մեջ։ Այն նաև զգալի ազդեցություն է ունեցել բանաստեղծներ Կոստիս Պալամասի, Կոստաս Կրիստալիսի և Յորգոս Սեֆերիսի ստեղծագործությունների վրա։
1987 թվականին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ն ընդունել է որոշում առ այն, որ «Էրոտոկրիտոս»-ը պետք է դասվի համաշխարհային մշակույթի երեք հարյուր գլուխգործոցների շարքին։
Տես նաև խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Նիկոլաու Ն.Գ. «Հույն նոր գրականության համառոտ բառարան» — Մոսկվա, Ռուսաստան. «Լիբրոկոմ», 2010. — 296 էջ — ISBN 978-5-397-01373-4
- Չերնիշեվա Տ.Ն. Հունական գրականությունը 17-րդ դարում // Համաշխարհային գրականության պատմություն — Մ.: Գիտություն, 1983—1994. — հ. 4. — 1987. — էջ 335—339.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էրոտոկրիտոս» հոդվածին։ |
